1-тапсырма. Мәтінді мұқият тыңда. Мәтінде төменде берілген суреттерге қатысты қандай ақпараттар бар? Кестеге жаз.  Ғарыш әлеміне жұлдыздар мен Галактикалар, олардың аралағындағы бос кеңістіктер, түрлі сәулелер мен газ шоғырлары және шаң-тозаңдар жатады. Жұлдыздар – айналаға жылу мен сәуле шашып тұратын аспан денелері. Олар Жерден өте алыс орналасқандықтан, бізге жылтыраған кішкентай ноқат болып көрінеді. Кейбір жұлдыздар Күннен ондаған, тіпті жүздеген есе үлкен. Аспан әлемінен жай көзбен қарағанның өзінде 5000-ға жуық жұлдызды көруге болады. Ал күшті телескоппен миллиардтаған жұлдызды көруге болады. Адамдар жұлдызды аспанды жұлдыздар тобы- шоқжұлдыздарға топтастырады. Әр шоқжұлдызға ат берілген. Олардың бірі- Жетіқарақшы шоқжұлдызы. Ол шөмішке ұқсайтындықтан, Үлкеншөміш деп те аталады. Кіші Жетіқарақшының пішіні де шөміш секілді. Бұл шоқжұлдыздардың ішінднгі ең жарығы- Темірқазық. Саяхатшылар мен теңізшілер осы жұлдыз арқылы бағыт-бағдарларын анықтаған. Солтүстік полюс жақта орналасқандықтан, Темірқазыққа қарап солтүстікті табады.

2-тапсырма. Оқыған мәтіннің мазмұнына сүйеніп,  «Ғарыш әлемінде» тақырыбына диалог құрастырып жаз.

3 тапсырма Ұшыр сөзін 3 шақта жаз

Бағалау критерийі 

Тапсырма 

№

Дескриптор



Білім алушы 

Мәтіндегі негізгі ақпаратқа қатысты тірек сөздерді анықтайды 

1

Мәтіннен берілген ақпаратқа қатысты тірек сөздерді анықтайды: 

- біріншісуретбойынша; 

- екіншісуретбойынша; 

- үшінші сурет бойынша; 

1 

1 

1 

Берілген тақырып бойынша диалог құрады 

2

Диалогтің мазмұны тақырыпқа сәйкес келеді; 

1

Тірек сөздерді мағынасына қарай орынды қолданады; 

1

тақырыпқа, мәнмәтінге сәйкес сұрақтар қояды және жауап береді; 

1

сөйлеу барысында орфоэпиялық нормаларды сақтайды. 

1

Етістікті тиісті шақта қолданады

3 

Жіктеу барысында 

Осы шақта дұрыс қосымша қолданады

Өткен шақта дұрыс қосымша қолданады

Келер шақта дұрыс қосымша қолданады

1

1

1

Барлығы 

10​

Ананың пейілі

Ана деген әрбір адам үшін өмірдегі ең асыл жан. Аналарымыз бізге өмір сыйлап, ақ сүт беріп, тәрбиеледі. Аналарымыз пейілі кең, мейірі мол, кешірімді жандар.

Қандай ана болмасын, өз баласы үшін түн ұйқысын төрт бөліп, ауырып қалса, емдеуге бар күшін салады.

Бойымыздағы бар жақсы ізгі қасиеттер бізге ана сүтімен дариды, әлпештеп өсірген ана жүрегінің жылуынан басталады. Ана болу – бүкіл өміріне кететін ұлы рухани күш пен ерен еңбек. Өз баласын бағып қағуда, ол ана өзін-өзі ұмытып барлық күш жігерін сарқа жұмсайды, бұдан оның жаны байи, нәрлене түседі.

Ал баланың анаға деген махаббаты жеткіліксіз. Оны барынша құрметтеп, сыйлау әрбір баланың парызы. Қазақта "Анаңды Меккеге үш рет арқалап апарсаң да, ақ сүтін ақтай алмайсың" деген нақыл сөз бар.

            БИІК ШЫҢ, ШЫРША — ТАУЛАРДЫҢ КӨРКІ, БАЙЛЫҒЫ,ҰМЫТАР МҰНДА КЕЛГЕНДЕР МҰҢ МЕН ҚАЙҒЫНЫ.ДЕЛЕБЕҢ ҚОЗЫП ТҰРАСЫҢ ЕЛТІП БҰЛ ЖЕРДЕЖАРҚЫРАП ЖАТҚАН ШАҚЫРЫП МҰЗДЫҢ АЙДЫНЫ.(АҚҰШТАП БАҚТЫГЕРЕЕВА, «МЕДЕУ»)                                                                   Жалпы,мұз айдынға  «Медеу» деген атау қалай қойылды деген сауал туындайтыны анық.  Тарихшылардың сөзіне сенсек, мұз айдын орналасқан шатқалға қазаққа танымал Шапырашты Пусырман батырдың ұлы Медеудің есімі берілсе керек.  Медеу Пұсырманұлы өз заманында Верный уезіндегі кіші Алматы болысын басқарыпты. «Медеу» мұз айдыны теңіз деңгейінен  1691 метр биіктікте орналасқан. Талай тарихи сәттердің куәсі болған алып мұз айдында коньки, хоккей, мәнерлеп сырғанау бәсекелері өткізілген. Ал Азия ойындарында біз «Медеу» төрінен допты хоккей бәсекесін тамашалаймыз.  «Медеу» 1975 жылдан бастап коньки спортынан әлем чемпионаты, әлем кубогы, КСРО біріншілігі сынды ірі жарыстарды  қабылдай бастады. «Рекордтар ұстаханасы» саналатын  «Медеу» мұз айдынында 120 әлем рекорды тіркеліпті. Коньки спортының үздіктері Евгения Куликова, Эрик Хайден, Валерий Муратов және норвегиялық Стен Стенсеннің әлемдік рекордтары «Медеудің» еншісінде. Мұз айдында 200ден астам КСРО рекорды дүниеге келді. Сондай-ақ Норвегия,  Жапония, Германия. Польша елдерінің ұлттық рекордтары  тіркелді. Тіпті әлемге танымал «Давос», «Инцель» мұз айдындарында осыншама көлемде рекорд тіркелмепті. Халықаралық коньки федерациясының сексенінші жылдардағы бас хатшысы Георг Хеслердің бастамасымен  «Медеу»  әлемдегі үздік мұз айдындардың қатарына қосылды. Ал танымал француз архитекторы  Шаппи Лоранның өзі «Медеудің» құрылысына жоғары баға берді. Бүгінде «Медеудің» жаңа тынысы ашылып, күрделі жөндеу жұмысы жасалды.                    «Алғашында Кеңес елі «Медеуді» Қырғызстан елінде салуды жоспарлаған. Бірақ Дінмұхамед Қонаевтың араласуымен мұз айдын Алматыда салуға шешім шығарылды. Министрлер Кеңесі алғашында құрылыс жұмысына 1 миллион рубль қарастырған. Бірақ Қонаевтың араласуымен 14 миллион рубль бөлінді. Мұз айдынды салуға  3000 астам құрылысшы қатысты. «Медеудің» географиялық орналасуы, саф ауасы, самал желі ерекше. Қазақтың Байқоңырынан ғарышқа адамзаттың тұңғыш ұшуы сияқты «Медеуде» алғашқы әлемдік рекордтардың бірі тіркелді. Сондықтан, сан жылдар өтсе де «Медеу» адамзат тарихында мәңгі қалады»