1-тапсырма. Мәтінді оқы. Түсінгеніңді айтып бер (аудиожазылым) «Әдебиет» сөзі араб тілінен аударғанда «асыл сөз» деген мағынаны білдіреді. Барлық халықтың әдебиеті сияқты қазақ әдебиеті де екіге бөлінеді: біріншісі – ауыз әдебиеті, екіншісі — жазба әдебиеті. Ауыз әдебиеті – елдің жазу өнерін білмей жүрген кезінде шыққан сөз өнері.
Ауыз әдебиеті — халқымыздың асыл мұрасы. Онда халқымыздың ғасырлар бойы басынан кешірген тарихи белестері, елінің тәуелсіздігі жолындағы ерлік, батырлық қимылдары, халықтың әдет-ғұрпы, салт-дәстүрі, арман-мүддесі, қиялы, жастардың кіршіксіз пәк махаббаты сөз өнерімен кестеленген.
Бұл тарауға тұрмыс-салт жырлары, мақал-мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар, аңыз- әңгімелер, батырлық дастан мен лиро-эпостық жырлар, эпостық жырлар, ертегілер, айтыстар, жаңылтпаштар, шешендік сөздер сияқты ауыз әдебиетінің әр түрі енген.
Ауыз әдебиеті — талай ғасырлар жемісі. Халық жыраулары, жыршылары, ертегішілері көне заманнан рухани асыл қазына ретінде сақтап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра етіп, бүгінгі біздің дәуірімізге жеткізген.
Мәтінді пайдаланып, кестені толтыр
ТҰЖЫРЫМДЫ СӨЙЛЕМДЕР ШЫН ЖАЛҒАН
«Әдебиет» сөзі араб тілінен аударғанда «асыл сөз» деген мағынаны білдіреді.
Ауыз әдебиетінің сөздерін шығарушы-ақын-жазушылар.
Беташар — қазақтың келін түсіргенде жасалатын салтының бірі. Дәстүрлі беташар, әдетте, тойға жиналған халық тарқар кезде өткізілген.
Шымылдық ішінде отырған келіннің басына орамал жауып, той өтіп жатқан үйдің ең жақын, үлгілі келіндері екі жағынан қолтықтап алып шығады. Беташардың тәрбиелік мәні зор болғандықтан, келіншектің екі жағына тұратын әйелдер жесір, жеңілтек, т.б. болмауы қатаң ескеріледі. Орамалдың теңге түйілген ұшын домбыраның мойнына не таяқтың ұшына байлап, жырау беташар жырын бастайды. Ол шаңыраққа жаңа түскен келінге ата-енесін, үй-ішін таныстырады, қандай туысқандық жақындығы бар екенін, беделін, қадір-қасиетін шебер тілімен жеткізіп, әрқайсысына жеке-жеке сәлем жасатады.
1)Автор не себепті "Абайдың өмірі-ғажап өмір" деп есептейді?
Автор ,,Абайдың өмірі -ғажап өмір ,, деп есептейді , өйткені бесікте әнмен әлдиленген,ол көшпелі елде, әртүрлі рулардың салтында әсершіл болып өскен.Абай он төрт жасынан бастап өлең шығарған.
2)Абай медреседе өз уақытын қалай пайдаланған?
Абай медреседе оқып жүргенде араб ,парсы ,орыс тілдерін үйренді.Ол көп уақыт кітапханада өткізді. ақындардың өлеңдерін көп оқыды.
3)Сен мектептегі уақытыңды тиімді пайдаланып жүрсің бе?Қандай тілдерді білесің?
Мен мектептегі уақытымды тиімді пайдаланып жүрмін.Мен ағылшын, қазақ, орыс тілдерін білемін.
4)Абай Е.П.Михаэлиспен қай жерде танысқан?
Абай Е.П. Михаэлиспен Семейдегі Гоголь кітапханасында танысқан.
5)Сен кітапханаға жиі барасың ба?
Мен кітапханаға жиі барамын.
6)Ақынды кімнің өмірі қатты толғандырды?
Ақынды қарапайым халықтың өмірі толғандырды.Абай олардың өмірі үшін күресті.
7)Сен айналаңдағы адамдардың өмірі туралы ойлайсың ба?Не себепті?
Мен айналамдағы адамдардың өмірі туралы ойлаймын, жасы үлкендерді құрметтеймін , білімді болуға шақырамын.,себебі біздің бір Отанымыз бар.біз білімді, тату болуымыз керек.
Беташар — қазақтың келін түсіргенде жасалатын салтының бірі. Дәстүрлі беташар, әдетте, тойға жиналған халық тарқар кезде өткізілген.
Шымылдық ішінде отырған келіннің басына орамал жауып, той өтіп жатқан үйдің ең жақын, үлгілі келіндері екі жағынан қолтықтап алып шығады. Беташардың тәрбиелік мәні зор болғандықтан, келіншектің екі жағына тұратын әйелдер жесір, жеңілтек, т.б. болмауы қатаң ескеріледі. Орамалдың теңге түйілген ұшын домбыраның мойнына не таяқтың ұшына байлап, жырау беташар жырын бастайды. Ол шаңыраққа жаңа түскен келінге ата-енесін, үй-ішін таныстырады, қандай туысқандық жақындығы бар екенін, беделін, қадір-қасиетін шебер тілімен жеткізіп, әрқайсысына жеке-жеке сәлем жасатады.
1)Автор не себепті "Абайдың өмірі-ғажап өмір" деп есептейді?
Автор ,,Абайдың өмірі -ғажап өмір ,, деп есептейді , өйткені бесікте әнмен әлдиленген,ол көшпелі елде, әртүрлі рулардың салтында әсершіл болып өскен.Абай он төрт жасынан бастап өлең шығарған.
2)Абай медреседе өз уақытын қалай пайдаланған?
Абай медреседе оқып жүргенде араб ,парсы ,орыс тілдерін үйренді.Ол көп уақыт кітапханада өткізді. ақындардың өлеңдерін көп оқыды.
3)Сен мектептегі уақытыңды тиімді пайдаланып жүрсің бе?Қандай тілдерді білесің?
Мен мектептегі уақытымды тиімді пайдаланып жүрмін.Мен ағылшын, қазақ, орыс тілдерін білемін.
4)Абай Е.П.Михаэлиспен қай жерде танысқан?
Абай Е.П. Михаэлиспен Семейдегі Гоголь кітапханасында танысқан.
5)Сен кітапханаға жиі барасың ба?
Мен кітапханаға жиі барамын.
6)Ақынды кімнің өмірі қатты толғандырды?
Ақынды қарапайым халықтың өмірі толғандырды.Абай олардың өмірі үшін күресті.
7)Сен айналаңдағы адамдардың өмірі туралы ойлайсың ба?Не себепті?
Мен айналамдағы адамдардың өмірі туралы ойлаймын, жасы үлкендерді құрметтеймін , білімді болуға шақырамын.,себебі біздің бір Отанымыз бар.біз білімді, тату болуымыз керек.