1-тапсырма.Мәтінді оқып, кластер дайында (3- )
Айтыс-халық өмірін бейнелейтін көркем әдебиет саласының бірі.Айтыс өнері қазақ халқынан басқа қырғыз,қарақалпақ елдерінде бар. Мазмұнына қарай айтыс екі топқа бөлінеді: халықтың тұрмыс-тіршілігіне байланысты туған айтыстар және ақындар айтысы.Ақындар айтысы-екі ақынның сөз жарыстыруы,тартысуы.Айтыста айтысушы адам сөзге,ойға тапқырлықтың,суырыпсалмалықтың үлгісін көрсетеді.
Екі ақын бір-бірінің кемшілігін іздемеген,олар елі ішіндегі мәселелерді қозғаған.Айтыс елдің жақсы істерін мадақтап,кемшіліктерін сынап,оның түзелуіне себепкер болатын,тәрбиелік мәні бар өнер түрі саналған. Айтысқа үлкен-кіші,ер-әйел деп бөгелмей,сөзге шешен ділмар өнері бар барша қауым қатысқан.Олардың ішіндегі ойы алғыр,дарындылары кейін үлкен айтыстарға түскен.
Қазақ халқының айтыс өнері XIX ғасырда дамыды.Мысалы,Сүйінбай,Шөже,Жамбыл,Әсет,т.б дүлдүл ақындардың айтыстары ел арасында кең тараған.Бұл үлкен дәстүрді Мұхаметжан,Аманжол,Айбек сияқты айтулы айтыс ақындары жалғастырып келе жатыр.
Берілген екі мәтін бойынша салыстырмалы талдау жасау.
Екі мәтіннің ұқсастығы: Берілген екі мәтінде де қазіргі заманда ғылымның дамып, адам өмірін жеңілдетету үшін ойлап табылған құралдар жайлы айтылған. Бұл ойлап табылған жаңа технологиялар адам өмірін жақсартады.
Айырмашылығы: Бірінші мәтінде адамсыз жүретін көліктер жайлы айтылса, ал екінші мәтін - ұялы телефон жайлы.
Негізгі идеясы: Бірінші мәтін бойынша: өзі жүретін көлік адамдардың тұрмыс – тіршілігін жеңілдетіп, қоршаған ортаға оң әсерін тигізеді. Себебі жасыл желек көбейіп, ал көлік қоятын орындар керісінше азаяды. Кептеліс пен апаттар азайып, жүріп – тұру оңай болады. Сонымен қатар, бос уақыт та көбейеді.
Екінші мәтін бойынша: «Самсунг» компаниясының смартфондары мүмкіндіктері шектеулі жандарға таптырмас құрал болмақ, тіпті қазірдің өзінде жартылай жасалған технология көмегімен арнайы қосымшаларды ашып, контактілер мен тыңдайтын өлеңдерді таңдауға болады.
Мақсатты аудиториясы: Бірінші мәтін бойынша: көлік жүргізе алатын барлық азаматтар.
Екінші мәтін бойынша: бұл құрылғы тек қана мүмкіндігі шектеулі жандарға ғана емес, сонымен қатар барша тұтынушыларға қажет әрі ыңғайлы болмақ деп есептеймін.
Шығыс Тянь-шань-(т-дауыссыз, қатаң. я-дауысты, н-дауыссыз, үнді. ш-дауыссыз, қатаң. а-дауысты, жуан) етегінде құрлықтағы терең қазаншұңқырлар-
дың бірі – Турфан (т-дауыссыз, қатаң, у-дауысты, жуан. р-дауыссыз, үнді. ф-дауыссыз, қатаң. а-дауысты, жуан. н-дауыссыз-үнді) ойысы орналасқан (ҚҰЭ, 9-т.). 2. Ертіс-Құлынды
жазығы Павлодар (п-дауыссыз, қатаң. а-дауысты,жуан. в-дауыссыз,ұяң, л-дауыссыз,үнді. о-дауысты, жуан. д-дауыссыз, ұяң. а-дауысты,жуан. р-дауыссыз,үнді) облысының күңгірт қара қоңыр топырақты ауданын
қамтиды. 3. Соколов-Сарыбай (с-дауыссыз,ұяң. о-дауысты,жуан. к-дауыссыз,қатаң. о-дауысты, жуан. л-дауыссыз, үнді. в-дауыссыз, ұяң.)қашар кен орындарында темір кені
өндіріледі. 4. Тобыл-обағанның жазық даласы батысында Орал (о-дауысты, жуан. р-дауыссыз,үнді. а-дауысты, жуан. л-дауыссыз,үнді) сырты
үстіртімен, оңтүстігінде Торғай (т-дауыссыз,қатаң. о-дауысты,жуан. р-дауыссыз,үнді. ғ-дауыссыз,ұяң. а-дауысты,жуан. й-дауыссыз, үнді.) қыратымен, шығысында Есілдің сол жақ
жағалауымен, солтүстігінде орманды даламен шектеседі. 5. Шерубай-
Нұра - Қарағанды облысының Абай (а-дауысты, жуан. б-дауыссыз,ұяң. а-дауысты,жуан. й-дауыссыз,ұян) ауданы, Бұқар жырау аудандары
аумағындағы өзен (ҚФГ).
топ теклендегі.