1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, мәтіннің стилін, тақырыбын, мазмұнын жаз. Ұлы ақын, ағартушы, қазақтың жазба және әдеби тілінің негізін салушы Абай Құнанбайұлы қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданында Шыңғыс тауының бауырында дүниеге келді. Ол ауыл молдасынан оқып жүрген кішкентай кезінен-ақ зеректігімен көзге түседі. Кейін ол Семей қаласында 3 жылдық медресе тәрбиесін алады.
Абайдың білім алуына жол ашқан – әкесі Құнанбай болса, тәрбие берген әжесі Зере болды. Шешесі Ұлжан да ұлының тәрбиесі мен білімді болуына көп ықпал жасаған.
Жас Абай бос уақытында өздігінен ізденіп, қазақтың мәдениетін, араб, парсы, шағатай тілдерін үйренеді. Ол Низами, Қожа Хафиз, Науаи, Физули, т.б. шығыс ақындарының өлеңдерін жаттап өседі. Кейін ол орыс әдебиеті мен тілін өздігінен үйреніп, орыстардың ұлы ойшылдары А.С.Пушкин, Н.В.Гоголь, М.Ю.Лермонтов, М.Е.Салтыков-Щедрин, Н.А.Некрасов, т.б. ақын-жазушылардың шығармаларымен танысады, олардан аударма да жасайды. Сонымен бірге ағылшын ғалымы Ч.Дарвиннің еңбектерімен танысып, Шекспирдің шығармаларын да оқиды. Соның арқасында дүниетанымын кеңейтіп, білімін дамыта береді.
стилі
тақырыбы
қысқаша мазмұны (2-3 сөйлем)
Қазақ отбасындағы әже орны ерекше әрі қадірлі. Әже - отбасының ғана емес, әулеттің де ұйытқысы, ағайын- абысындардың бірлігін, татулығын сақтайтын сыйлы анасы, кейінгі жастардың, келіндердің тәрбиешісі әрі ақылгөйі Қазақ қоғамында әдетте жас отау иелерінің тұңғыш баласын әжесі бауырына салады. Бала ата-әженің кенжесі саналып, немерені әжесі тәрбиелеп, бағып-қағады. Әже мен немере арасындағы туыстық байланыс өте нәзік әрі берік. Балажан қазақ үшін ата мен әжеге жас сәби жай ғана ермек емес, тәрбиеленуші ерекше субъект. Тарихта күллі рулы елге ана болып саналған Айпара әже, Домалақ ене, Зере, Айғаным секілді әжелердің бейнесі аңыз-әңгімелерде, әдеби шығармаларда сомдалған
Жыл мезгілдері.
Жылдың төрт мезгілі бар: қыс, көктем, жаз және күз. Қыста қатты аяз, жазда ыстық, күзде қоңыр салқын күндер жиі болады. көктемде күн жылынады. Жазда желсіз, аспан көбінесе бұлтсыз ашық болады. Жаңбыр онша көп жаумайды. Жазда күн ұзақ, түн қысқа болады. жаз айында адамдар ерте тұрып, кеш жатады. Жаздан кейін қоңыр салқын күз де келіп жетеді. Бұл кезде енді күн қысқа, түн ұзақ болады. қарңғылық ерте түседі. Аспанда қара бұлт қаптап, жауын да жиі-жиі жауады. Күз айлары – жыл мезгілдерінің ең молшылық айлары. Күзде адамдар қысқа әзірлік жасайды. Осындай кезде қыс та келіп қалады. Бұл кезде дала, орман, үйлер ақ қар жамылады. өзендер мен көлдердің бетін көгілдір мұз жабады. Қыс – жыл мезгілдерінің ең суық айлары. Қыстан кейін көптен күткен көктем де келеді. Бұл кезде күн жылына бастайды. Түн қысқарып, күн ұзарады. Күннің көзі жарқырайды. Кейде жылы жаңбыр жауып, оңтүстіктен жылы жел еседі. Енді көктем жазға өз орнын береді.