1-тапсырма. Мәтіндерді мұқият оқып, салыстыра талда. Стилін анықта. Төмендегі кестені толтыр.
Алматы метросы.
Алматы қаласында алғаш рет метрополитен ашылды. Ресми мәліметтерге караганда, метро көлік кешелісін
кыскартуға, қаланың экологиялық ахуалын жақсартуға, сондай-ақ көлік мәдениетін қалыптастыруға зор ықпал
етпек.
1988 жылдың 7 қыркүйегінде метрополитен құрылысы басталды. Кеңес Одағының зауы бойынша, тұрғындар
саны 1 миллионнан асатын қалада жерасты жолын салу міндеттелген-ді. Ал Алматы қаласы тұрғындарының саны
1981 жылы-ақ миллионан асканы жонінде ресми ақпарат жарияланды.
Алматы метрополитенінің ұзындығы – 10,3 шақырым. Әзірге 9 бекеті бар, олар: «Райымбек батыр», «Жібек
Жолы», «Алмалы», «Абай», «Байқоңыр», «М.Әуезов атындағы драма театры»/ «Алатау», «Сайран» және
«Москва» бекеттері. Метрополитеннің тереңдігі - 40 метр, Пойыздың жылдамдығы 40 км/сағ, жүру жиілігін
10-13 минут.
Әр аялдаманы безендіруде ұлттық ою-өрнектерге басымдық берілген. Сондай-ақ қазақтың тарихи
болмысынан сыр шертетін композициялық суреттер жерасты жолын әрлендіре түскен. Мәселен, «Аба
бекетінде қоладан жасалған паннофлоренциялық нақышпен орнектеліп, қазіргі заманға сай безендірілген
Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбайұлының бейнесі, ақынның өлеңдері мен қарасөздері тасқа қашшалган,
Метрополитеңде жолаушыларға желдеткіштер, эскалаторлар мен котергіштер қызметі ұсынылған. Қазіргі
заманға сай әрқайсысы 4 вагоннан тұратын сыйымдылығы 940 адамдық электропойыздар жолаушыларды
тасымалдауда.
(Дайындаған А.Сматуллаева)
Мұнай мұхиты
Маңғыстау... Сенің ғасырлар бойы құлазыған көне көкірегің бұл күнде мынау өмірге гашық жандардың
жүрегіндей лүпілдейді. Сенің осы бір арай жүз келбетіңе қарап, менің де кішкентай жүрегім лүпілдейді. Қуана
тұрып, бір тәтті ойларга еніп кетем... Тарихтай қатталған қара жер қабатынын астындағы мұнай тасқыны зауыттар
мен фабрикалардың жүрегіне қызу қан берер гажап күш емес пе!?
Маңғыстау... Сенің даңқыңды, біздің дәуірдің гажайып адамдары дүбірлеткен даңкыңды бұл күнде жер
шарының біраз түпкірі біледі. Бүгін қазына аралына айналған сенің атағың қазақ даласының шекарасынан жырақ
кеткен.
Иә, сенің ғажайып болашағын әлі де талайларды таңырқатады. ө ұрпағыңа, өсіп-өркендеген галамат
заманың кереметтерін құрыш қолдарымен өзі жасап жүрген ұрпағыңа әлем алдында
«Міне, карандар менің ғажайып өлкеме!» дейтіндей мақтан бола бересін, сен, дариялы мекен!
(Ф.Оңғарсынованың «Мұнаралы Маңғыстау» мақаласынан)
«Мұнай мұхиты» мәтіні
«Алматы метросы» мərini
Тақырыбы
Максатты аудиторияға сәйкес қызметі
Тілдік ерекшелігі
Стилі
А ң анаға деген жүрек сөзін бейнелейтін бір ән жуықта дүниеге келгенін жұрт толық біле бермесе керек. Ол қуаныш іляс ұлы сөзін, айнұр үрістем қызы әуенін жазған, кәбира үрістем қызы шырқаған «Анаға сағыныш» атты жаңа ән. Я, аяулы ана, ардақты есім, күллі ғалам осы бір ғана сөзге сыйып тұрғандай, бұл ғаламда ананы жырламаған ақын, ана жайында ән шығармаған сазгер жоқ шығар-ау! дүниедегі сағыншытың ең бигі, асқағы анаға сағыныш болар, сол сан мың жүректің сағынышын бір жүрекке сиғызып, жеткізу екінің бірінің қолынан келе бермейтін дарын болса керек. Аңғарлы оймен ән әлеміне көз салсақ, ана жайында шырқалған талай әнге куә екенбіз. Нұрғиса тіленді мен қадыр мырза-ٴалының «Асыл әже», марат Омаровтың «Анашым», Құмарбек сахарин мен елмүрәт тұяқ ұлының «Сағындым анамды», абдыманап әбеу ұлы мен иманалы төлеубай ұлының «Аяулы ана», Алмасбек шаймұран ұлының «Анашым», жігер хакім ұлы мен қадыл Ахымет ұлының «Анам менің ауылда» қатарлыӘндер өте сәтті шыққан, өз дәуірінде талай сағыныштың сарығын басқан, бүгінгі күндері халық әніне айналып кеткен бегзәт әуендер. Жоғардағы әндеріміз ана сынды ардақты обыразды әр қырынан суреттеп, жұрт жүрегінен орын алған, айта берсек жалпы адамзаттың ортақ әні боп шырқалған мәңгілік ән. Көркөмөнер жалпының дүниесі, ол бір жүректен туғанымен жалпының жүрек сөзін айта алатын болу керек. Ал тілімізге тыйек болып отырған «Анаға сағыныш» әні богенайы бөлек, халықтық әрі заманалық бояуы бар ән. Ол сан жүректің сағынышын бір арнаға тоғыстырған, ана мен бала ортасындағы терең сүйіспеншілікті тамаша сезіммен жеткізген тұғыры биік, тұлғасы бөлек ән.
Келу қайнары:The 6alash.kz webpage. Address:https://www.6alash.kz/kz/article/alti-qirdan-asip-jetken-anaga-saginish.html#gsc.tab=0
Объяснение:
табиғатта көптеген ағаштар мен гүлдер кездеседі. егер ағаштар көп болса, жасыңнын ұзақтығы керемет болады. себебі ағаштар оттегі шығарады.
маған қайың ұнайды. ал табиғаттағы қайыңның түрлері 100-150-ден асады.
гүлдердің де пайдасы көп. сырға тәріздес дәрі дәрмек өндіріп шығаруда. қазіргі заманда дәрілердің түрі көп. қоспаларына гүлдерді қосады. дәрілердің қо гүлдердің ең көп тараған түрі- алое. кәдімгі қайың немесе аққайың ауылдарда көптеп кездеседі. екеуінің айырмашылығы аққайың ақ түсті қабығымен ерекшеленеді.
баяғы заманда адамдар қайыңдарды қабығын қайнатып, сығып шырын жасаған. солай солай жылдарын өткізген.