1- Тапсырма Мәтіндерді түсініп оқыңыз. Берілген үлгі бойынша мәтіндерге талдау жасаңыз.
Домбыра туралы аңыз
Ертеде жаумен күрестен, ұзақ жолдан шаршап келе жатқан бір батыр жолда кездескен ауылға тоқтап, демалмақшы болады. Батыр көлеңкеге отырады. Жанындағы ағаштың бөлігін кесіп алып, оған аттың қылын тағады. Өзі жасаған аспаптан дыбыс шығармақшы болады. Бірақ аспаптан ешқандай дыбыс шықпайды. Оны батыр қасына қояды да, ұйықтап қалады. Бір кезде оянса, аспаптан өздігінен дыбыс шығып жатыр екен дейді. Аспапты қолына алып қараса, домбыраның басына, шектің астына салынған ағашты көреді. Шошыған батыр мұны шайтанның ісі деп ойлайды. Сонан бері, бұл ағаш “шайтан тиек” деп аталып келеді.
Домбыра - кең таралған ұлттық музыкалық аспап
Домбыра - қазақ халқының өте ертеден кең тараған, нағыз табиғи ұлттық музыкалық аспабы. Аспап ағаштан жасалады. Тоғыз, он бір, он төрт, жиырма төрт пернесі, құлағы, тиегі, шанағы болады. Аспап үні қоңыр, құлаққа жағымды әрі жұмсақ.
Домбырада ойнау, домбыраны тыңдау ғажайып сезімге бөлейді. Домбыра туралы айтқанда қазақы тәрбие, қазақтың салты мен дәстүрі елестейді. Домбыра аспабын үйреніп, ойнау арқылы қазақ халқының барша қасиетін түсінуге болады.
Домбыра арқылы адам ішіндегі түрлі ойлардан тазарып, күш-қуатын жөндейді. Домбыра аспабын меңгеру арқылы адамның ойлау қабілеті артады, білім алуға құштарлығы оянады, еңбек етуге құштарлығы жоғарылайды.
Екі мәтіннің ұқсастығы
Екі мәтіннің айырмашылығы
1-мәтін 2-мәтін
Идеясы
Аудиториясы
Мазмұны
белбеу-менің белбеуім,сенің белбеуің,сіздің белбеуіңіз,оның белбеуі
қарыздар-менің қарыздарым,сенің қарыздарың,сіздің қарыздарыңыз,оның қарыздары
құпия-менің құпиям,сенің құпияң,сіздің құпияңыз,оның құпиясы
арман-менің арманым,сенің арманың,сіздің арманыңыз,оның арманы
қарсылас-менің қарсыласым,сенің қарсыласың,сіздің қарсыласыңыз,оның қарсыласы
жеңімпаз-менің жеңімпазым,сенің-жеңімпазың,сіздің жеңімпазыңыз,оның жеңімпазы
қоршаған орта-менің қоршаған ортам,сенің қоршаған ортаң,сіздің қоршаған ортаңыз,оның қоршаған ортасы
дүние-менің дүнием,сенің дүниең,сіздің дүниеңіз,оның дүниесі
табиғат-менің табиғатым,сенің табиғатың,сіздің табиғатыңыз,оның табиғаты
міндет-менің міндетім,сенің міндетің,сіздің міндетіңіз,оның міндеті
борыш-менің борышым,сенің борышың,сіздің борышыңыз,оның борышы
өнер-менің өнерім,сенің өнерің,сіздің өнеріңіз,оның өнері
театр-менің театрым,сенің театрың,сіздің театрыңыз,оның театры
фильм-менің фильмім,сенің фильмің,сіздің фильміңіз,оның фильмі
Менің ең жақын досым.
Дос адам жанының айнасы тәрізді. Себебі адам өзі қандай болса, дәл сондай өзі сияқты жанына жақын жанды іздейді. Ойы, арман - тілегі, мақсат, ең бастысы өмірдегі құндылығы бір адамдардың шынайы дос болып, өмір бойы араларынан қыл өтпейді.
Менің ең жақын досымның есімі – Аружан. Екеуміз ата – аналарымыз арқылы танысқан болатынбыз – біздің аналарымыз мектептен бері жақын құрбылар. Енді міне сол достықтары бүгінгі күнге шейін ұласып, өз балаларында жалғасын тапты. Біздің достығымыздың өзі он жылға жуық жалғасып келеді, Аружан екеуміз осы уақытқа дейін еш ренжісіп көрмеппіз, себебі менің құрбымның мінезі сабырлы, байсалды, бәрін ақылмен шешуге тырысады, ашуға жол бермейді. Бірақ бір ренжіген соң қатты ренжиді. Сондықтан мен оның көңілін қалдырмауға тырысамын.
"Дос тұтқанды қадірле" демекші, мен өз досымды бағалаймын, екеуміздің достығымызды мақтан тұтамын.
Аружан - оқу озаты әрі мектепте үлгілі, сыпайы оқушы.
Үйінде бауырларына қамқор, ата - анасына көмекші.
Өмірде осындай, Аружан сияқты досым бар мен бақыттымын. Өмірде дос таңдаудан жаңылмадым деп есептеймін. Достығымыз мәңгілік болып, біздің балаларымыз да өзіміз секілді жақын дос болсын деп тілеймін!