1-тапсырма. Мәтіннің мазмұнын түсініп, ұсынылған ақпаратты есте сақтау бойынша (сызбаға түсіру, кесте жасау, т.б.) жұмыс жүргізіңдер. Мәтіндегі мәліметтерді кесте түрінде жазып көрсетейік. Өсімдікті емге пайдалану туралы алғашқы мәліметтер ежелгі Ассирияда табылған қыш тақтайшаларға жазылған. Өз дәуірінде қолданылған екі жүзден астам өсімдікке сипаттама берген ежелгі грек дәрігері Гипократ өсімдіктің қай бөлігі болса да пайдалы, оларды ауруды емдеуде кеңінен қолдануға болады десе, Рим дәрігері Гален тұңғыш рет науқастарды өсімдіктің қайнатындысымен, шырынымен, тұнбасымен, ұнтағымен және одан жасалған дәрімен емдеді.
Қазақ елінің тәуелсіздігінен кейін медицина саласындағы ғұлама ғалымдар қатарына ХҮ ғасырдың шипагер-ғалымы Өтебойдақ Тілеуқабылұлының (1388-1485) есімі де қосылды. Оның «Шипагерлік баянындағы» шипагерлік дәстүр мен үрдіс жаңа белеске көтеріліп, оны зерттеуге кең жол ашылды.
Қазақ халқының шипагерлік ілімін ғылыми жолмен дамытқан Ө.Тілеуқабылұлы дала зертханасы арқылы мыңнан астам дәрі-дәрмек түрін 858 түрлі дәрілік өсімдік пен 318 жан-жануар мүшелері және 60-тан астам металл-металлоидтар қо жасаған. Шипагердің науқас адамдарға арнап 1050 түрлі шипа-емді және 4577 дәрі тізбесін ұсынуы ХҮ ғасырда-ақ қазақ жерінде фармакология ілімінің алдыңғы қатарда дамығандығын дәлелдейді.
Көшпелі өмір салтын ұстанған қазақ халқы әр өсімдіктің пайдасы мен зияны туралы жақсы білген. Дарқан даламызда жайыла өсетін қарапайым жусанды алайық. Бұл өсімдіктің «дермене жусан» атты түрін ішек құрты ауруын емдеуге, ал қара жусанның тамырын тәбет ашуға, ішек, асқазан, бауыр, өт ауруына пайдаланған.
(«Қазақстан ұлттық эниклопедиясынан»)
Үлгі:
1- үлгі 2- үлгі
Реті
1
2
3
4
Бағалау критерийі:
Берілген мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялаңыз.
Дескриптор:
- Берілген ақпаратты түсініп алыңыз, ақпараттарды іріктеңіз.
- Берілген мәліметті кесте не диаграмма түрінде көрсетіңіз.
2-тапсырма. Шартты белгілер бойынша берілген ақпараттарды түсіндіріп, мәтін жазыңдар
Бағалау критерийі:
Берілген мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялаңыз.
Дескриптор:
- Берілген ақпаратты түсініп алыңыз.
- Шартты белгілер бойынша берілген ақпараттарды түсіндіріп, мәтін жазыңдар
-Ассалаумағалейкүм Айдос
-уағалейкүмассалам бауырым
-қайда барасың ?
-Абай атамыздың 175 жылдығына арналған мүзейде өтетін салтанатты кешке бара жатырмын.
-Охо,мен барсам болама?
-Әрине,досым жүр кеттік.Саған Абай атамыздың ерекшелігі туралы айтып берейін жол қысқарсын.
Абай атамыз данышпан ,ойшыл,ұлы ақын болған.Өлең ді бар жүрегімен сезініп,халыққа паш еткен.Өлең шығарғанды жанынан артық жақсы көрген."Өлең-сөздің патшасы,сөз сарасы"тіпті оны мына сөзінен аңғаруға болады.Ән ол жүрегіңді тебірентіп,бойды жылытатын керемет әлем деседі.
МЕН ЕГЕРДЕ ОЗИМДИ КУШТИМИН ДЕП АЙТА АЛСАМ БЫЛАЙ БИРИНШИ КАРАЙТЫН ЕДИМ.МЕНИН ОЙЫМША ЕН ТАМАША КУШТИ АДМ ОЛ КАЙЫРЫМДЫ,ИНАБАТТЫ,МЕЙИРИМДИ,АДАЛ,ШЫНШЫЛ,АКЫЛДЫ,ОЗИМШИЛ ЕМЕС,ЫЛТИПАТТЫ АДАМДАР.ОЛАЙ МЕН ОЗ ОТБАСЫМДЫ АЙТА АЛАМЫН.МЕН ОЗИМДИ КУШТИМИН ДЕП АЙТА АЛАМЫН.ОЙТКЕНИ МЕН КАРИЯЛАРГА УНЕМИ ОРЫН БЕРИП,АЖЕЛЕРДИН СОМКЕЛЕРИН КОТЕРИСЕМИН.ЖАНЕДЕ САБАГЫМДЫ ЖАКСЫ ОКУГА ТАЛПЫНАМЫН.АТА-АНАМДЫ ТЫНДАЙМЫН.УЛКЕНДИ КУРМЕТ КОРСЕТИП-КИШИГЕ ИЗЕТ КОРСЕТЕМИН.КИШКЕТАЙЛАРДЫ РЕНЖЕТПЕЙМИН.АТА-АНАМНЫН КОЛГАНАТЫМЫН.ЖАНЕ ДЕ МЕН АДАЛМЫН.ЕШКАШАН ОТИРИК АЙТПАЙМЫН.СОНДЫКТАНДА БАРЛЫГЫМЫЗ ОСЫНДАЙ БОЛСАК КУШТИМИЗ ДЕП ОЙЛАЙМЫН