1-тапсырма. Оқылым. Мәтінді оқыңыз. Берілген тапсырмаларды орындаңыз. Мәтіннен қандай ой түйдіңіз? Биоалуантүрлілік -экожүйелерді тепе-теңдікке және жерді өмір сүруге мәжбүр етеді. Бұл биотикалық түрлердің тұрақтылығы үшін қажет. Биоәртүрлілік өнеркәсіп, балық шаруашылығы, мал шаруашылығы, орман шаруашылығы, дәріхана және ауылшаруашылық қызметі сияқты салаларда таза ауа мен суды жеткізуде қолданылады. Биоалуантүрліліктің жоғары болуы экономикалық өсімге және ауылшаруашылығының, технология мен ғылымның дамуына ықпал етеді.Өсімдіктің әртүрлілігі: Бұл таза ауамен қамтамасыз ету, топырақ құрылымына органикалық заттар қосу және топырақты қалпына келтіру үшін көрсетілген. Біздің елімізге тән биоәртүрлілік түрлеріне арша, терек, қарағай, емен, акне және т.б. орман шаруашылығы, діңгек, беде, тау күлі, меленгич, долана, ахлат, гөлевиз, ангустифолия, кірпі, тафлан және акур т.б. медицина саласында артықшылықтар береді. Жануарлардың әртүрлілігі: Өсімдікті тозаңдандыру арқылы әртүрлілікті сақтауға және ыдырау арқылы органикалық заттарды топыраққа енгізуге қызмет ететін түрлер де бар. Ірі қара мал, сиыр, ешкі, қой және т.б. түрлері мал шаруашылығы саласында қолданылады. Біздің елімізге тән биологиялық әртүрлілікке теңіз бассейні, форель, қопсытқыш т.б. балық аулаудың да пайдасы бар.
1. Мәтіннің негізгі ойы:[1]
2. Сіздің ойыңызша, Биоалуантүрлілік өмірде қажет пе? Ойыңызды «ПОПС формуласы» бойынша білдіріңіз. [4]
https://youtu.be/2BchpeEh9Ds сілтеме
• Бірінші сөйлем: «Менің ойымша, ...»
• Екінші сөйлем: «Оның себебін былай түсіндіремін: … »
• Үшінші сөйлем: «Оны мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын: …»
• Соңғы сөйлем: «Осыған байланысты мынадай қорытынды шешімге келдім: ...».
2- тапсырма . Жазылым. Мәтінді оқып, жан-жануарлар әлемін теріп жазып, сызбаны толтырыңыз.
қосмекенділер сүтқоректілер құстар балықтар
«Қазақстанның Қызыл кітабы» – Қазақстан Республикасы аумағында жойылып кету қаупі төнген және сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктердің сипаттамасы берілген арнайы басылым. Қазақстанның «Қызыл кітабына»тіркелген сүтқоректілер:еуропа қара күзені,балжегі,қабылан,қарақал,алтай арқары,қызылқұм арқары, жалман. «Қазақстанның Қызыл кітабына» енген құстар, алдымен өзен-көлдерде, теңіздерде тіршілік ететін су құстары; аққу, қоқиқаз, қаз, үйрек, шүрегей, бірқазан, аққұтан,көкқұтан, жылқышы, бұлдырық, қасқалдақ, шағала, балықшы т.б. Қазақстанда Зайсан ойпатында, Іленің ортаңғы және төменгі ағыстарында, Алакөл су алқабында тіршілік ететін қосмекенділер донатин құрбақасы мен Жетісу аяқтыбалығы. « Қызыл кітапқа» енген балықтардың түрлері баршылық. Әсіресе жойылып бара жатқан түрлері:көкбас, алабұға,бекіре, ақбалық, нельма, Каспий бекіресі.
3-тапсырма Тілдік бағдар
1. Тест
2. Берілген демеулік шылауларды пайдаланып, сөйлем құраңыз –мыс, -ау, ше, ғой, қой
а/Демеулік шылаулар бойынша
Көп нүктенің орнына демеулік шылауын жазыңыз.
Бұл кітап ...
А) ме
В) ма
С) ба
D) бе
Е) па
Болымсыздық демеулік шылауын көрсетіңіз.
А) түгіл
В) өйткені
С) әйтпесе
D) ше
Е) ба
Болжалдық демеулік шылауды анықтаңыз.
А) -мыс
В) -ық
С) -еу
D) -ай
Е) -шы
Көп нүктенің орнына болымсыздық демеулігін қойыңыз.
Қонақтар кешікпек ... келмеді де.
А) түгіл
В) -ау
С) -еу
D) пе
Е) ба
Күшейткіш демеулік шылауын табыңыз.
А) -мыс
В) па
С) ғой
D) пе
Е) -ай
Сұраулық демеулік шылауын табыңыз.
А) ба
В) -ау
С) ғой
D) -мыс
Е) түгіл
Күшейткіш демеулік шылауын табыңыз.
А) -ай
В) -мыс
С) ғой
D) -шық
Е) па
Көп нүктенің орнына сұраулық шылауын жазыңыз.
Мынау мектеп ... ?
А) тұрсын
В) па
С) пе
D) бе
Е) түгіл
Көп нүктенің орнына сұраулық шылауын жазыңыз.
Сенің қолыңдағы сызғыш ... ?
А) -шы
В) тұрсын
С) түгіл
D) -мыс
Е) па
Көп нүктенің орнына күшейткіш шылауын жазыңыз.
Мына ағаштың биігін - ... !
А) -ай
В) -шы
С) -мыс
D) -міс
Е) -ау
Сұраулық шылауды көрсетіңіз.
А) -ай
В) -шы
С) түгіл
D) ба
Е) -ақ
Сұраулық демеуліктерді анықтаңыз.
A) ма, ме, ба, бе, па,пе, ше.
B) –ақ, -ау, -ай, -шы.
C) түгіл, тұрсын.
D) –мыс, -міс.
E) бірақ, сондықтан.
Күшейткіш демеуліктерді анықтаңыз.
A) ма, ме, ба, бе, па,пе, ше.
B) –ақ, -ау, -ай, -шы.
C) түгіл, тұрсын.
D) –мыс, -міс.
E) бірақ, сондықтан.
Болымсыздық демеуліктерді анықтаңыз.
A) ма, ме, ба, бе, па,пе, ше.
B) –ақ, -ау, -ай, -шы.
C) түгіл, тұрсын.
D) –мыс, -міс.
E) бірақ, сондықтан.
Болжалдық демеуліктерді анықтаңыз.
A) Ма, ме, ба, бе, па,пе, ше.
B) –Ақ, -ау, -ай, -шы.
C) Түгіл, тұрсын.
D) –мыс, -міс.
E) Бірақ, сондықтан.
Елтаңба – мемлекеттің басты рәміздерінің бірі. Елтаңба («герб») термині немістің «erbe» (мұра) деген сөзінен шыққан. Мемлекеттің мәдени және тарихи дәстүрін бейнелейтін символдық мәні бар үйлесімді пішіндер мен заттардың мирастық ерекшелік белгісін білдіреді.
Қазіргі Қазақстан аумағын мекендеген қола дәуірінің көшпенділері кейін графикалық ұғымы «таңба» деп аталған ерекше символ-тотем арқылы өздерін танытқанына тарих куәлік етіп отыр. Алғаш рет бұл термин Түрік қағанаты тұсында қолданыла бастаған.
Егеменді Қазақстанның Елтаңбасы 1992 жылы ресми түрде қабылданды. Оның авторлары – белгілі сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы дөңгелек нысанды. Бұл – Ұлы дала көшпенділері айрықша қастер тұтқан өмір мен мәңгіліктің символы.
Мемлекеттік елтаңбаның орталық геральдикалық элементі – көгілдір түс аясындағы шаңырақ (киіз үйдің жоғарғы күмбез тәрізді бөлігі) бейнесі. Шаңырақты айнала күн сәулесі секілді тараған уықтар шаншылған. Шаңырақтың оң жағы мен сол жағына аңыздардағы қанатты пырақтар бейнесі орналастырылған. Жоғарғы бөлігінде – көлемді бес бұрышты жұлдыз, ал төменгі бөлігінде «Қазақстан» деген жазу бар. Жұлдыздың, шаңырақтың, уықтардың, аңыздардағы қанатты пырақтардың бейнесі, сондай-ақ «Қазақстан» деген жазу – алтын түстес.