1-тапсырма: Сейітқұлдың елі жақсы өмірге қалай қол жеткізді? 2-тапсырма. Оқулықта берілген әңгіме желісі бойынша «Алты неліктен» сұрағын құрастырып, талқылаңдар. 3-тапсырма : «Қыпшақ Сейітқұл жан-жақты адам» тақырыбында мінездеме жазыңдар.
Өз ұрпағына жеті атасын үйрету атадан балаға жалғасып келе жатқан қазақтың тәрбиелік дәстүрі екені баршаға аян. Мұның қандастық жағынан алғанда үлгі боларлық зор қызметі мен маңызын халқымыз ерте түсінген және оны берік ұстанып келген. Енді осы қағиданың терең тамырына көз жіберіп көрейік. Біріншіден, жеті ата тәртібі туыстық, ағайындық бірлікті, ынтымақты ұстана отырып, бір ауыл, бір бауыр болып өмір сүрген. Бір рудың адамдары осы күнге дейін бір жерде мекендеп келе жатыр.
Екіншіден, жеті атаға дейінгі туыс-туғандардың тұрмыс-тіршілігі де, күнкөрісі де, тұрған жер, суы да, өріс, қоныс, жайлауы да қысы-жазы қатар немесе бірге болады. Қиындықта бір-біріне демеуші, қамқоршы-пана, қуанышты да, реніш-қайғыны да бірге көтеріп бөліседі. «Туысы бірдің – уысы бір» деген сөз осыдан шыққан. Үшіншіден, бір атадан тараған туыстар мен жас ұрпақтар бірін-бірі жақсы таниды. Ағалы-інілі, апалы-сіңілі дегендей, сыйластықта, бауырмалдықта бірге өседі. Мұндай туыс-туған, жақын-жуықтар арасында орынсыз жанжал, ұрлық-қарлық, барымта, зорлық-зомбылық сияқты жат істер болмайды. Өйткені тәртіп бойынша туыстар бір-бірінің малын ұрламайды. Керісінше, сырттай қамқоршы болып, жақын-жуықтарының мал-жанына көз салып жүреді. Әкелер мен аналар бір кіндіктен шыққан перзенттерін ел, ру намысын қорғайтын ержүрек, қайырымды, қаншыл, ұйымшыл, бауырмал етіп тәрбиелейді. «Қанына тартпағанның қары сынсын» деп қатты айтатыны тағы бар. Жеті ата ұғымында ағайын арасындағы үзілмес бірлік, бұзылмас тектік тәрбие-тәлімі өте зор және бұл әдемі, ұтымды тәсілдермен жасалған. Енді осы жеті ата шежіресіне кім жатады? Бұл туралы әртүрлі ойлар мен болжамдар, талас-пікірлер газет-журналдарда да, басқа ортада да туындап отыр. Мұның бір өкініштісі, сол пікірлер арқылы қате ұғымдар мен ой-түйіндердің байыбына терең бойламай айта салушылық пен қателіктер ба өздерден де, оқулықтардан да жиі көрініп қалады. Тура айту керек, бұл – бұрынғы аруақты ата-бабаларымыз бекітіп, айтып, дәлелдеп, нақты тұжырымдап, ғасырдан-ғасырға айқындап салып кеткен сара жол. Бұл – бұлжымайтын тәртіп қағидасы. Жеті ата ұғымы жаңа заң жобасы емес, ежелден қалыптасқан қанатты қағида, санаға сіңген өсиет, өнеге мектебі, ата салтымыз.
Аян мен Тортайдың ата - аналары ерте дүниеден өтеді . Ол екеуіде кітап оқығанды жақсы көреді . Ата - аналарынан ерте айырылғандықтан , оларға еркелей алмады және тәрбие ала алмай қалды . Бірақ олар тәрбиені кітаптан алады . Аянның әкесі майданға кеткенде , екі ай бұрын анасы дүниеден өтеді . Аян әжесімен бірге қалып , әкесінің оралғанын күтеді . Сонан соң әжесі дүниеден өтеді . Оның ешқандай жақыны қалмаған соң , жетім қалады . Сөйтіп оны Бапай атты туысы асырап алады . Тортайға келетін болсақ ол да жетім , ол ауылында өскен . Аян мен Тортайдың өмірлері бір - біріне ұқсас . Себебі ол екеуіде жетім . Екеуіде кітап оқығанды жақсы көреді . Екеуініңде достары көп .Уақыт өтіп бара жатыр , бірақ адамдар соғыс жылдарында , неміс фашизмінің жеңістерін еске түсіреді , тарихта оның маңыздЫЛЫҒЫН жоғары бағалайды , өйткені қазір жауынгерлердің сабақтарын есте сақтай отырып , біз бейбітшіліктің негізі болып табылатынына сенімдіміз . Миллиондаған адамдар Отанның тағдырын өз бетімен бағалайтын өлімді қабылдады . 1945 жылғы соғыс - біздің еліміздің батырлық дәуірінің беті . Оның айрықша ерекшелігі - ұлт . Соғыс көптеген тіршіліктерді жойды . Бірақ оның іздері адамдардың жүрегінде қалады . Қазір біздің құрбандықтарымыз бекер емес екенін түсіндік . Миллиондаған адам өмірі - бұл дәлел . Мүмкін сол себепті біздің тарапымызда жеңіс адамзат үшін тұрақты болып шықты ..
Өз ұрпағына жеті атасын үйрету атадан балаға жалғасып келе жатқан қазақтың тәрбиелік дәстүрі екені баршаға аян. Мұның қандастық жағынан алғанда үлгі боларлық зор қызметі мен маңызын халқымыз ерте түсінген және оны берік ұстанып келген. Енді осы қағиданың терең тамырына көз жіберіп көрейік. Біріншіден, жеті ата тәртібі туыстық, ағайындық бірлікті, ынтымақты ұстана отырып, бір ауыл, бір бауыр болып өмір сүрген. Бір рудың адамдары осы күнге дейін бір жерде мекендеп келе жатыр.
Екіншіден, жеті атаға дейінгі туыс-туғандардың тұрмыс-тіршілігі де, күнкөрісі де, тұрған жер, суы да, өріс, қоныс, жайлауы да қысы-жазы қатар немесе бірге болады. Қиындықта бір-біріне демеуші, қамқоршы-пана, қуанышты да, реніш-қайғыны да бірге көтеріп бөліседі. «Туысы бірдің – уысы бір» деген сөз осыдан шыққан. Үшіншіден, бір атадан тараған туыстар мен жас ұрпақтар бірін-бірі жақсы таниды. Ағалы-інілі, апалы-сіңілі дегендей, сыйластықта, бауырмалдықта бірге өседі. Мұндай туыс-туған, жақын-жуықтар арасында орынсыз жанжал, ұрлық-қарлық, барымта, зорлық-зомбылық сияқты жат істер болмайды. Өйткені тәртіп бойынша туыстар бір-бірінің малын ұрламайды. Керісінше, сырттай қамқоршы болып, жақын-жуықтарының мал-жанына көз салып жүреді. Әкелер мен аналар бір кіндіктен шыққан перзенттерін ел, ру намысын қорғайтын ержүрек, қайырымды, қаншыл, ұйымшыл, бауырмал етіп тәрбиелейді. «Қанына тартпағанның қары сынсын» деп қатты айтатыны тағы бар. Жеті ата ұғымында ағайын арасындағы үзілмес бірлік, бұзылмас тектік тәрбие-тәлімі өте зор және бұл әдемі, ұтымды тәсілдермен жасалған. Енді осы жеті ата шежіресіне кім жатады? Бұл туралы әртүрлі ойлар мен болжамдар, талас-пікірлер газет-журналдарда да, басқа ортада да туындап отыр. Мұның бір өкініштісі, сол пікірлер арқылы қате ұғымдар мен ой-түйіндердің байыбына терең бойламай айта салушылық пен қателіктер ба өздерден де, оқулықтардан да жиі көрініп қалады. Тура айту керек, бұл – бұрынғы аруақты ата-бабаларымыз бекітіп, айтып, дәлелдеп, нақты тұжырымдап, ғасырдан-ғасырға айқындап салып кеткен сара жол. Бұл – бұлжымайтын тәртіп қағидасы. Жеті ата ұғымы жаңа заң жобасы емес, ежелден қалыптасқан қанатты қағида, санаға сіңген өсиет, өнеге мектебі, ата салтымыз.
Аян мен Тортайдың ата - аналары ерте дүниеден өтеді . Ол екеуіде кітап оқығанды жақсы көреді . Ата - аналарынан ерте айырылғандықтан , оларға еркелей алмады және тәрбие ала алмай қалды . Бірақ олар тәрбиені кітаптан алады . Аянның әкесі майданға кеткенде , екі ай бұрын анасы дүниеден өтеді . Аян әжесімен бірге қалып , әкесінің оралғанын күтеді . Сонан соң әжесі дүниеден өтеді . Оның ешқандай жақыны қалмаған соң , жетім қалады . Сөйтіп оны Бапай атты туысы асырап алады . Тортайға келетін болсақ ол да жетім , ол ауылында өскен . Аян мен Тортайдың өмірлері бір - біріне ұқсас . Себебі ол екеуіде жетім . Екеуіде кітап оқығанды жақсы көреді . Екеуініңде достары көп .Уақыт өтіп бара жатыр , бірақ адамдар соғыс жылдарында , неміс фашизмінің жеңістерін еске түсіреді , тарихта оның маңыздЫЛЫҒЫН жоғары бағалайды , өйткені қазір жауынгерлердің сабақтарын есте сақтай отырып , біз бейбітшіліктің негізі болып табылатынына сенімдіміз . Миллиондаған адамдар Отанның тағдырын өз бетімен бағалайтын өлімді қабылдады . 1945 жылғы соғыс - біздің еліміздің батырлық дәуірінің беті . Оның айрықша ерекшелігі - ұлт . Соғыс көптеген тіршіліктерді жойды . Бірақ оның іздері адамдардың жүрегінде қалады . Қазір біздің құрбандықтарымыз бекер емес екенін түсіндік . Миллиондаған адам өмірі - бұл дәлел . Мүмкін сол себепті біздің тарапымызда жеңіс адамзат үшін тұрақты болып шықты ..