1-тапсырма. Шығарма сюжеті бойынша құрамдас бөлшектеріне талдау жасаңыз. 1) Өлеңде ақын «Сол себепті қорқамын!» деген жолды бірнеше рет қайталайды. Автор неден қорықты деп ойлайсыз?

2) «Зар заман, зар заман,

Зарлап өткен бір заман» - деп, ақын қай заман туралы айтып отыр? Оның «зар заман» деуінің мәні неде?

3) Шығарманың мына бөлігін талдап көріңіз. Халық қандай күй кешіп отыр деп ойлайсыз?

Байлар ұрлық қылады,

Мал түзіне көрінбей,

Билер жейді параны

Сақтап қойған сүріндей.

Заманың сенің құбылды

Текеметтің түріндей.

Ойлағаны жамандық

Жарадан аққан іріңдей.

Жеті жұрт кеткен қожадан

Сен тұрмайсың бүлінбей.

Қазақ ұлы жиылып,

Құдайыңа сыйынып,

Қондыгерге хат жазып,

Кешіктірмен дат жазып,

Өлместің де қамын қыл

Басың сотқа ілінбей.

Дескриптор Білім алушы

- шығарманың негізгі ойын анықтайды;

- шығарма сюжеті бойынша өз ойын жеткізеді;

- шығарма бөлшектерін талдайды.

4-тапсырма. (Оқулықтың 63-беті) «Жырда көрссетілген тарих кезеңін интернет, ақпарат көздерінен қарастырып, сол кезеңдегі қазақ жерінің ахуалына тарихи сипаттама беріңдер.

​

Қызыл кітап

Адамның табиғатқа әсерінен жануарлар мен өсімдіктер қырғынға ұшырауда, соның салдарынан ағзаның көптеген түрлері жойылып кету шегіне жетті. Мәселен, 90-жылдардың ортасына дейін, 40 жыл бойы бөкен Қазақстандағы негізгі кәсіптік жануар болды. 1991-1993 жылдарда 800-900 мың бөкендер бар еді. 1998 жылы - 470 мың, 2001 жылы - 80 мың, ал 2003 жылы бар болғаны 21 мың бөкен қалды. Үкімет каулыларымен бөкендердің барлық түрін аулауға тыйым салынды. Бөкен Қызыл кітапқа енгізілген жоқ, бірақ осал, тіпті қиын-қыстау қауіп төнген түр мәртебесінде тұр. Оның санын қалпына келтіруде едәуір каржы салынып, аң шаруашылығы мен өзге ұйымдардың қарқынды күш жұмсауы қоса тапсырылды. Сөйтіп бөкен саны 30 мыңға жетті. Бірақ 2015 жылы бөкен ауруға ұшырап, 30 мыңнан бөкеннен 10 мың бөкен қалды.

Адамның табиғатқа әсерінен жануарлар мен өсімдіктер қырғынға ұшырауда, соның салдарынан ағзаның көптеген түрлері жойылып кету шегіне жетті. Мәселен, 90-жылдардың ортасына дейін, 40 жыл бойы бөкен Қазақстандағы негізгі кәсіптік жануар болды. 1991-1993 жылдарда 800-900 мың бөкендер бар еді. 1998 жылы - 470 мың, 2001 жылы - 80 мың, ал 2003 жылы бар болғаны 21 мың бөкен қалды. Үкімет каулыларымен бөкендердің барлық түрін аулауға тыйым салынды. Бөкен Қызыл кітапқа енгізілген жоқ, бірақ осал, тіпті қиын-қыстау қауіп төнген түр мәртебесінде тұр. Оның санын қалпына келтіруде едәуір каржы салынып, аң шаруашылығы мен өзге ұйымдардың қарқынды күш жұмсауы қоса тапсырылды. Сөйтіп бөкен саны 30 мыңға жетті. Бірақ 2015 жылы бөкен ауруға ұшырап, 30 мыңнан