1-тапсырма Шығармадан келтірілген үзінділерді пайдалана отырып, автордың бейнесін (негізгі ойын,
көзқарасын) анықтаңыз.
Асан қайғының (автор бейнесі) жерге айтқан сыны арқылы жердің қандай қасиеттері туралы
айтқанын анықтаңыз.
Асан қайғының сыны Қандай қасиеттер
туралы айтады?
Автор қандай адам?
Түркістанның қасында ескі қорған қала
Сауранды көргенде: «Əттеген-ай, қорғанды
ай тақырдың бетіне, Шөлістанның өтіне
салған екен. Сарқырап аққан суы жоқ,
жайқалып тұрған нуы жоқ, түбі тұрақты қала
бола алмас», - деген екен.
Баянауыл тауын көргенде: «Баянға жаймай,
қой семірмес», - деп, Асан қазіргі
Баянауылды өзіне жайлау етіпті.
Жетісуды көргенде: «Мынау Жетісудың
ағашының басы сайын жеміс екен, шаруаға
жақсы қоныс екен», - депті.
Ақмешіт (қазіргі Қызылорда) тұсындағы Сыр
өлкесін көргенде: «Ей, Ақмешіт, жерің шаң
екен, суың жар екен, əр бұтаның түбінде
кесек етің бар екен! Елің жұтамас, малыңның
көзіне сақ бол!» - депті.
Қарсақбай аймағын көргенде: «Айналаң
жапан түз екен, тауыңның асты жез екен, екі
тауың ел біткенді шақырар, басыңа байлық
қонар, жұртың ашықпас!» - деп жүріп
кетіпті.
2-тапсырма
«Қобыланды батыр» жырындағы батыр бейнесін қазіргі шынайы өмірдегі батыр бейнесімен
салыстырыңыз, айырмашылығы мен ұқсастығын сөздер мен сөз тіркестері арқылы жазыңыз.
«Қобыланды батыр»
жырындағы батыр бейнесінің
ерекшелігін сипаттайтын
сөздер мен сөз тіркестері
Ортақ
белгілері
(ұқсастықтары)
Қазіргі замандағы батыр
бейнесінің ерекшелігін
сипаттайтын сөздер мен сөз
тіркестері
Домбыра - халық даналығы. Ол халқымыздың өмір тәжірибесі мен табиғат, адам, әлем туралы білімдерін, ескі діни наным-сенімдері мен философиялық көзқарасын бейнелеп, оларды атадан-балаға, ұрпақтан-ұрпаққа жалғастырып отырды. Домбыра - көшпелі елдің көнекөз шежіресі, көпті көрген қарияның көкірек күйі. Ол халықтың тарихи тағдырымен тамырлас. Тарихтың хатқа түспеген талай беттерін паш етіп, халқымыздың тарихнамасына айналады. Ғалымдар осыдан кемінде 2 мың жыл бұрынғы бейнелердегі қос шекті аспаптың қазақ домбырасыме ұқсастығын айта келіп, оның Қазақстан жеріндегі байырғы көшпелілер арасында ең көп тараған аспапты бірі болғандығын дәлелдейді. Домбыра дәстүрінің дамуы ХІХ ғасырда шарықтау шыңына жетті. Мәдениетіміздің дәстүрінде көптеген кәсіби күйші-композиторлар қалыптасып, күйшілік дәстүр көптеген мектептерге бөлінді. Бұл күйші-композиторлар өзіндік стильдік ерекшелігімен, қағыс техникасымен, музыкалық тілімен, орындау шеберлігімен оқшауланып, өнерімізде жарқын із қалдырды. Домбыра - әр дәуірде мәдениетімізде дарынды тұлғалардың дүниеге келуіне мүмкүндік туғызды. Сондықтан, домбыра да қазақтың жеті кереметі қатарында.