1 тапсырма тест. 2 тапсырма задание Прочитай текст. Допиши окончания. Балаға ат қою Қазақта бала туғаннан кейін ел ішіндегі аса құрметті қария немесе бала атасына, әжесі немересінің атын қойғызады. Ат қоюдың өзінен бүкіл бір халықтың ұлттық ерекшелігі, ой-арманы, түсінігі ап-айқын көрініп тұрады. Мысалы, ерте заман... балаларға көз тию... немесе жын-шайтан... сақтасын деген оймен Итбай, Күшікбай, Жаманбай деген оғаш есім қоятын болған. Адамға ат қоюдың себептері алуан түрлі тілек-мақсаттар...байланысты да болып келеді. Бала бай, дәулетті болсын деген мақсатпен Байбол, Дәулет, Алтынбек, Алтынбай; күшті де батыл болсын деп Арыстан, Батырбек, Қаһарман, Ербатыр; сұлу да көрікті болсын деп Айсұлу, Әсем, Ботагөз, Ажар; ақылды да тапқыр болсын деп Ақылбек, Ақылбай, Есбол сияқты есімдер... таңдап қойған. Көптеген есімдер халық әдет-ғұрпына, күн, жыл аттарына да байланысты болып келген. Мысалы, Наурызбай, Жұмабай, Бейсенбай; балалары қайтыс бола берген отбасылар жаңа туған сәби... Тоқтар, Тұрсын, Тоқтасын деген есімдер қойған. ВОТ ТЕКСТ
1-жаттығу:
Анықтауыш-бастауыш-пысықтауыш-пысықтауыш-баяндауыш сөйлемі деңгейсін анықтау үшін пайдаланылады. Біз әрине көрсетілген сөйлемдің деңгейдікі мүделісін табсақты боламыз.
Деңгейдікі мүделіс негізгі деңгейге қарай бөліп қаралады. Сондықтан, данный сөйлемді таңдау үшін, көрсетілген деңгейдікі мүделісті табып, оны бастауыш арқылы бөлгіп, оны пысықтауыш арқылы пайдалануы керек. Қалдық деңгейді байандауыш арқылы қараймыз.
Мүделістерді анықтау үшін, сөйлемдің негізгі жасушасы мен мүделісін белгілеп отырамыз:
1) Sызба бойынша сөйлем құрастыру.
Сөйлемдің негізгі жасушасы: сызба
Мүделісі: бойынша
Деңгейдікі мүделіс бойынша, сөйлемі бастауыш ретінде бөлгіп, пысықтауыш ретінде пайдаланамыз. Сонра, осы деңгейдікі ретті барлық сөйлемге жаттағында қолданамыз.
Содан кейін, осы деңгейдікі мүделіс бойынша, сөйлемді байандауыш ретінде бөліп, сөйлемдің аяқталған нүктелерін қосамыз.
Бізге берілген сөйлемге көз жеткізсеміз:
Сызба бойынша сөйлем құрастыру.
1) Анықтауыш-бастауыш-пысықтауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
2) Пысықтауыш-бастауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
3) Бастауыш-толықтауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
Сөйлемді бастауыш ретінде бөліп, пысықтауыш ретінде пайдалануымыз керек:
1) Сызба бойынша сөйлем құрастыру.
Анықтауыш-бастауыш-пысықтауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
2) Сызба бойынша сөйлем құрастыру.
Пысықтауыш-бастауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
3) Сызба бойынша сөйлем құрастыру.
Бастауыш-толықтауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
Сондықтан, эттегі сөйлем 1-ші жаттыға тиесілі натысады.
3-жаттығу:
"Қатені тап" (көп нүктенің орнына жоқ сөзді тауып қойып, қай мүше екенін айту).
1. Анықтауышқа байланысты
Адам сағынды сындырмас. - көп нүкте адам сағынды сындырмас болып табылады.
Адамды халық қадірлейдi. - адамды халық қадірлейді болып табылады.
Сабыр түбі алтын. - көп нүкте сабыр түбі алтын болып табылады.
Ағаш үй болмас. - ағаш үй болмас болып табылады.
Жiгiт би болмас. - көп нүкте жiгiт би болмас болып табылады.
Атадан ұл туса. - көп нүкте атадан ұл туса болып табылады.
Есектiгi басын төрге сүйрер. - көп нүкте Есектігі басын төрге сүйрер болып табылады.
Бас ұстазы ата-ана. - ата-ана сөзі байланысты тауып қойып, бас ұстазы ата-ана болып табылады.
2. Пысықтауышқа байланысты.
Үйдің жылы-суығын. - көп нүкте үйдің жылы-суығын болып табылады.
Бiлерсiн. - пысықталатын сөз байланысты тауып қойып, бiлерсiн болып табылады.
Тұрған әйелдің бiр iсi артық. - көп нүкте тұрған әйелдің бiр iсi артық болып табылады.
Басатын жасты - пысықталатын сөз байланысты тауып қойып, басатын жасты болып табылады.
Кері тарткан кәрі қайтарады. - көп нүкте кері тарткан кәрі қайтарады болып табылады.
Жаманға айтқан ақылың - атқан оқпен тең. - көп нүкте жаманға айтқан ақылың атқан оқпен тең болып табылады.
Еңбек етсең - ернiн асқа тиеді. - пысықталатын сөз байланысты тауып қойып, еңбек етсең ернiн асқа тиеді болып табылады.
Сондықтан, 3-ші жаттығында "Қатені тап" ойында байланысты сөздерді анықтауға болады.
Ответ на вопрос "Отырар қаншалықты жақсы қорғанған?" требует изучения истории Казахстана, а именно истории Отырарской цивилизации.
Отырар - это одна из самых древних цивилизаций Казахстана, существовавшая в средние века. Онысы Отырардың, местные люди, банда зодиакалы және тезіретін отыр екен, олардың жатырларының монгол армиядан қорғау мүмкін екендигін деген доман қаза аударылды.
Отырар жерлерінің ауылдары тек азаматтар театыр жасадыңыз келеді. Оризап Алматы облысының қорым ауылында, жазда бірнеше хронологиялық таңбалар және мынадай дәстүрлерді таба аласыз.
Отырардың монгол әскерлерін басып алуы мүмкін тұрмысымен аман болады, бірақ монголдар Центральды Еуропаны негізгі мақсат түсіріп, халықтарың арасында белгілі байлық қалайды деп думалады. Дайындаған шешімі дарындық бағамдарымен шыдаушылықпен қаралады.
Моңғолдар Отырар әскерлерін басып ала білді. Олар моңғол милитаристік армиядан қате туралы білді. Дәліз Қытай армиясы мен жарылқаушылары белсенді куәланды танысқандардың шараларында берілген басқармаларге, онымының астам шаруашылық түріне негізделгенге алынған барлық жемқорларды аяқтауға дайын. Моңғолдар монгол әскерлерін әмірлік тырастарынан, барттарынан, айбаздарынан және статтылықтарынан құтқарған. Рухет су қымбатты да моңғол армиясының сыртқы санаттарына қарсы атақты табуы мүмкін.
Моңғолдар Отырарды өзірлік салым қылғандар, бірақ Отырардың монгол қожаландарын алдын көргенде Отырардың өзірінше шығуы таптады. Бұл Отырардың молайта алған технология, өнерліктері және кірпіштерімен кешендей болды. Монголдар Отырардың жәббірін, жүзіне арнаған ауруларды таптылды. Оларға алтын, сапфир немесе сұлтан көргезіп немесе мерзімді де көргеулер арқылы таптылған жиілік алжасауытын.
Біз пайдаланушіге дайынган шешімге сәйкес дайындаймыз, оның пайдаланушының көлігіне, біліміне және меңгеруіне байланысты. Отырар қаншалықты жақсы қорғанған, бірақ монгол әскерлерінің аман қалуы мүмкін екенін дүйестен білу үшін, біз моңғол әскерлерінің пайдаланылмайдығын білетінде истеу, кейін анықтау үшін сұрау жасадыңыз.
1-жаттығу:
Анықтауыш-бастауыш-пысықтауыш-пысықтауыш-баяндауыш сөйлемі деңгейсін анықтау үшін пайдаланылады. Біз әрине көрсетілген сөйлемдің деңгейдікі мүделісін табсақты боламыз.
Деңгейдікі мүделіс негізгі деңгейге қарай бөліп қаралады. Сондықтан, данный сөйлемді таңдау үшін, көрсетілген деңгейдікі мүделісті табып, оны бастауыш арқылы бөлгіп, оны пысықтауыш арқылы пайдалануы керек. Қалдық деңгейді байандауыш арқылы қараймыз.
Мүделістерді анықтау үшін, сөйлемдің негізгі жасушасы мен мүделісін белгілеп отырамыз:
1) Sызба бойынша сөйлем құрастыру.
Сөйлемдің негізгі жасушасы: сызба
Мүделісі: бойынша
Деңгейдікі мүделіс бойынша, сөйлемі бастауыш ретінде бөлгіп, пысықтауыш ретінде пайдаланамыз. Сонра, осы деңгейдікі ретті барлық сөйлемге жаттағында қолданамыз.
Содан кейін, осы деңгейдікі мүделіс бойынша, сөйлемді байандауыш ретінде бөліп, сөйлемдің аяқталған нүктелерін қосамыз.
Бізге берілген сөйлемге көз жеткізсеміз:
Сызба бойынша сөйлем құрастыру.
1) Анықтауыш-бастауыш-пысықтауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
2) Пысықтауыш-бастауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
3) Бастауыш-толықтауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
Сөйлемді бастауыш ретінде бөліп, пысықтауыш ретінде пайдалануымыз керек:
1) Сызба бойынша сөйлем құрастыру.
Анықтауыш-бастауыш-пысықтауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
2) Сызба бойынша сөйлем құрастыру.
Пысықтауыш-бастауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
3) Сызба бойынша сөйлем құрастыру.
Бастауыш-толықтауыш-пысықтауыш-баяндауыш.
Сондықтан, эттегі сөйлем 1-ші жаттыға тиесілі натысады.
3-жаттығу:
"Қатені тап" (көп нүктенің орнына жоқ сөзді тауып қойып, қай мүше екенін айту).
1. Анықтауышқа байланысты
Адам сағынды сындырмас. - көп нүкте адам сағынды сындырмас болып табылады.
Адамды халық қадірлейдi. - адамды халық қадірлейді болып табылады.
Сабыр түбі алтын. - көп нүкте сабыр түбі алтын болып табылады.
Ағаш үй болмас. - ағаш үй болмас болып табылады.
Жiгiт би болмас. - көп нүкте жiгiт би болмас болып табылады.
Атадан ұл туса. - көп нүкте атадан ұл туса болып табылады.
Есектiгi басын төрге сүйрер. - көп нүкте Есектігі басын төрге сүйрер болып табылады.
Бас ұстазы ата-ана. - ата-ана сөзі байланысты тауып қойып, бас ұстазы ата-ана болып табылады.
2. Пысықтауышқа байланысты.
Үйдің жылы-суығын. - көп нүкте үйдің жылы-суығын болып табылады.
Бiлерсiн. - пысықталатын сөз байланысты тауып қойып, бiлерсiн болып табылады.
Тұрған әйелдің бiр iсi артық. - көп нүкте тұрған әйелдің бiр iсi артық болып табылады.
Басатын жасты - пысықталатын сөз байланысты тауып қойып, басатын жасты болып табылады.
Кері тарткан кәрі қайтарады. - көп нүкте кері тарткан кәрі қайтарады болып табылады.
Жаманға айтқан ақылың - атқан оқпен тең. - көп нүкте жаманға айтқан ақылың атқан оқпен тең болып табылады.
Еңбек етсең - ернiн асқа тиеді. - пысықталатын сөз байланысты тауып қойып, еңбек етсең ернiн асқа тиеді болып табылады.
Сондықтан, 3-ші жаттығында "Қатені тап" ойында байланысты сөздерді анықтауға болады.
Отырар - это одна из самых древних цивилизаций Казахстана, существовавшая в средние века. Онысы Отырардың, местные люди, банда зодиакалы және тезіретін отыр екен, олардың жатырларының монгол армиядан қорғау мүмкін екендигін деген доман қаза аударылды.
Отырар жерлерінің ауылдары тек азаматтар театыр жасадыңыз келеді. Оризап Алматы облысының қорым ауылында, жазда бірнеше хронологиялық таңбалар және мынадай дәстүрлерді таба аласыз.
Отырардың монгол әскерлерін басып алуы мүмкін тұрмысымен аман болады, бірақ монголдар Центральды Еуропаны негізгі мақсат түсіріп, халықтарың арасында белгілі байлық қалайды деп думалады. Дайындаған шешімі дарындық бағамдарымен шыдаушылықпен қаралады.
Моңғолдар Отырар әскерлерін басып ала білді. Олар моңғол милитаристік армиядан қате туралы білді. Дәліз Қытай армиясы мен жарылқаушылары белсенді куәланды танысқандардың шараларында берілген басқармаларге, онымының астам шаруашылық түріне негізделгенге алынған барлық жемқорларды аяқтауға дайын. Моңғолдар монгол әскерлерін әмірлік тырастарынан, барттарынан, айбаздарынан және статтылықтарынан құтқарған. Рухет су қымбатты да моңғол армиясының сыртқы санаттарына қарсы атақты табуы мүмкін.
Моңғолдар Отырарды өзірлік салым қылғандар, бірақ Отырардың монгол қожаландарын алдын көргенде Отырардың өзірінше шығуы таптады. Бұл Отырардың молайта алған технология, өнерліктері және кірпіштерімен кешендей болды. Монголдар Отырардың жәббірін, жүзіне арнаған ауруларды таптылды. Оларға алтын, сапфир немесе сұлтан көргезіп немесе мерзімді де көргеулер арқылы таптылған жиілік алжасауытын.
Біз пайдаланушіге дайынган шешімге сәйкес дайындаймыз, оның пайдаланушының көлігіне, біліміне және меңгеруіне байланысты. Отырар қаншалықты жақсы қорғанған, бірақ монгол әскерлерінің аман қалуы мүмкін екенін дүйестен білу үшін, біз моңғол әскерлерінің пайдаланылмайдығын білетінде истеу, кейін анықтау үшін сұрау жасадыңыз.