шымшық,торғай,қарға,сауысқан,тоқылдақ т.б. жылы жаққа ұшпайтын,біздің жақта қыстайтын дейді. Ал неге бұл құстар қыстап қалады?
(құстардың көбі суықтан қорықпайды.Суықтан олардың қалың мамықтары сақтайды.Қыс кезінде құс үшін қауіпті жағдай жемнің табылмайтындығы, соның себебінен көпшілік құстар жылы жаққа ұшып кетеді.Қыстап қалатын құстардың түрі, түсі,дене пішіні, жемдерін қар астынан тауып жеуге икемделген.Сауысқан да,қарға да кез келген тамақты қорек ететін құстар.Қыста тамақ табу қиын болғандықтан, ауыл маңайында жүріп,түрлі тамақ қалдыктарымен қоректене береді.Олар қар астында қатып қалған төгінділерді де,тырнақтарымен тырнап босатып,мықты, үшкір тұмсықтарымен шоқып та қоректектенеді .Қырғауыл,құр сияқты құстар үшін қысқы тіршілік өте қиын. Олар бұталардың дәнімен,жемісімен қоректенеді.Орманды жерлерде тоқылдақ,суық-торғайлар да қыстайды.Тоқылдақ ағаш қабығының арасындағы бунақденелілерді тауып қоректенсе,оның қар бетіне түскен қалдығын торғайлар,шымшықтар теріп жейді.Сүйтіп тоқылдақтың әрекеті басқа құсқа көмек болады.Құрдың басқа құстардан ерекшелігі бірден көзге түседі.Құйрығына көңіл аударыңдар Қайқиып тұрған қалың қауырсынды құр алысқа ұша алмайды.Аязды күндері Қар астына кіріп, сонда түнейді.Күнкөзі шыққан кезде ғана қардан шығып,жемін іздейді.
Құстардың бір бөлігі құзде ұшып кетпейді, сол жерде қыстап қалады.
Оларды қыстап қалатың құстар деп айтады.
Қыстап қалатың құстар:торғай, көгершін, қарға, көкшымшық, тоқылдақ ,т.б. жатады.
Сондықтан біз қыстап қалатын құстарға қамқорлық танытуымыз керек. «Қамқорлық» дегеніміз адам бойындағы мейірім – шапағаттан туратын ізгілік.Қиналған, науқас, қарт адамдарға, сонымен қатар жан – жануарларға аяушылықпен қарау, қол ұшын беру, олардың жағдайын жасап, көмектесу жанашырлық көрсету жылы жүректіліктілікті білдіреді.Осындай жылы жүректен туған сол жақсылық, қамқорлық болып табылады.
Жалпы, қазақ халқы бала тәрбиесінде де қамқорлыққа аса назар аударып, бүлдіршіндерді кішкене күндерінен бастап «бір – бірлеріңе қамқор болыңдар» деп айтып, құлақтарына құйып отырады. Бұл дегеніміз, тек қарт немесе науқас адамдарға ғана жылыжүректілік таныту емес, барлық адамдарға, сонымен қатар жан – жануарларға, тіпті табиғатқа да қамқор болу деген сөз. Осы айтқаныма дәлел келтіріп көрейін: Қыс мезгілі басталып та кетті. Айналаның бәрі аппақ қарға оранған. Осында қыстайтын құстарға арнап балалар еңбекке баулу сабағында мұғалімнің көмегімен ұя жасауда. Бұл деген құстарға үлкен қамқорлық қой. Себебі, күн суытып, жердің бетін қалың қар басқан соң қыстап қалатын құстарға жем тауып жеу қиынға соғады. Ал оқушылар ұя дайын болған соң, оны ағаш басына іліп, әрдайым жем шашып тұрады. Сөйтіп, құстар қыстан аман - есен шығады. Ал сіз құстарға қамқорлық танытасыз ба?
шымшық,торғай,қарға,сауысқан,тоқылдақ т.б. жылы жаққа ұшпайтын,біздің жақта қыстайтын дейді. Ал неге бұл құстар қыстап қалады?
(құстардың көбі суықтан қорықпайды.Суықтан олардың қалың мамықтары сақтайды.Қыс кезінде құс үшін қауіпті жағдай жемнің табылмайтындығы, соның себебінен көпшілік құстар жылы жаққа ұшып кетеді.Қыстап қалатын құстардың түрі, түсі,дене пішіні, жемдерін қар астынан тауып жеуге икемделген.Сауысқан да,қарға да кез келген тамақты қорек ететін құстар.Қыста тамақ табу қиын болғандықтан, ауыл маңайында жүріп,түрлі тамақ қалдыктарымен қоректене береді.Олар қар астында қатып қалған төгінділерді де,тырнақтарымен тырнап босатып,мықты, үшкір тұмсықтарымен шоқып та қоректектенеді .Қырғауыл,құр сияқты құстар үшін қысқы тіршілік өте қиын. Олар бұталардың дәнімен,жемісімен қоректенеді.Орманды жерлерде тоқылдақ,суық-торғайлар да қыстайды.Тоқылдақ ағаш қабығының арасындағы бунақденелілерді тауып қоректенсе,оның қар бетіне түскен қалдығын торғайлар,шымшықтар теріп жейді.Сүйтіп тоқылдақтың әрекеті басқа құсқа көмек болады.Құрдың басқа құстардан ерекшелігі бірден көзге түседі.Құйрығына көңіл аударыңдар Қайқиып тұрған қалың қауырсынды құр алысқа ұша алмайды.Аязды күндері Қар астына кіріп, сонда түнейді.Күнкөзі шыққан кезде ғана қардан шығып,жемін іздейді.
Қыстап қалатын құстар.
Құстардың бір бөлігі құзде ұшып кетпейді, сол жерде қыстап қалады.
Оларды қыстап қалатың құстар деп айтады.
Қыстап қалатың құстар:торғай, көгершін, қарға, көкшымшық, тоқылдақ ,т.б. жатады.
Сондықтан біз қыстап қалатын құстарға қамқорлық танытуымыз керек. «Қамқорлық» дегеніміз адам бойындағы мейірім – шапағаттан туратын ізгілік.Қиналған, науқас, қарт адамдарға, сонымен қатар жан – жануарларға аяушылықпен қарау, қол ұшын беру, олардың жағдайын жасап, көмектесу жанашырлық көрсету жылы жүректіліктілікті білдіреді.Осындай жылы жүректен туған сол жақсылық, қамқорлық болып табылады.
Жалпы, қазақ халқы бала тәрбиесінде де қамқорлыққа аса назар аударып, бүлдіршіндерді кішкене күндерінен бастап «бір – бірлеріңе қамқор болыңдар» деп айтып, құлақтарына құйып отырады. Бұл дегеніміз, тек қарт немесе науқас адамдарға ғана жылыжүректілік таныту емес, барлық адамдарға, сонымен қатар жан – жануарларға, тіпті табиғатқа да қамқор болу деген сөз. Осы айтқаныма дәлел келтіріп көрейін: Қыс мезгілі басталып та кетті. Айналаның бәрі аппақ қарға оранған. Осында қыстайтын құстарға арнап балалар еңбекке баулу сабағында мұғалімнің көмегімен ұя жасауда. Бұл деген құстарға үлкен қамқорлық қой. Себебі, күн суытып, жердің бетін қалың қар басқан соң қыстап қалатын құстарға жем тауып жеу қиынға соғады. Ал оқушылар ұя дайын болған соң, оны ағаш басына іліп, әрдайым жем шашып тұрады. Сөйтіп, құстар қыстан аман - есен шығады. Ал сіз құстарға қамқорлық танытасыз ба?