1-тапсырма. Үзінділерді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз. 1-үзінді
Соғыста Исатай оққа ұшып, Махамбеттің жалғыздық зарын шеккеніне сегіз жыл үш ай болды. Ұзақ уақыттың ішінде жасаған сансыз жорығы ойына оралды. Исатайсыз бастаған ереуілі жеңіліс тапқалы бері Махамбеттің бармаған жері, баспаған тауы қалмады.
2-үзінді
Мінгені Исатайдың Ақтабаны-ай,
Сүт беріп, сұлы беріп баптағаны-ай.
Зеңбірек үш атқанда дарымады,
Құдайдың міне қара сақтағаны-ай.
• Сұрақтарға жауап бер.
Досынан айырылған кепкердің уақыт өткен соң қандай ойлары оралды?
Исатайдың мінген тұлпары қандай болды?
Аудармасы.
- Сәлем, Әсем!
- Сәлем, Арман!
- Не істеп жатырсың?
- Өзімнің Отаным жайлы жазып отырмын.
- Өте қызықты, өзіңнің Отанын жайды айтып берші?
- Менің Отаным Қазақстан Еуразияның ортасында орналасқан. Елордамыз - Астана қаласы.
- Қазақстан қандай елдермен шекаралас?
- Қазақстан Ресей, Қытай, Өзбекстан, Қырғызстан және Түркменстанмен шекаралас.
- Қазақстанның қандай байлығы бар?
- Қазақстан көптеген пайдалы қазбаларға бай. Мысалға: мыс, мырыш, калий, темір т.б.
- Ал Қазақстанның табиғаты қандай?
- Қазақстанның табиғаты алуан түрлі. Еліміздің жартысы далалы болса, жартысы - орманды. Қазақстанда көрікті жерлер көп. Солардың бірі - Бурабай - еліміздің інжу - маржаны, екінші Швейцария атанып кеткен.
- Ал көлдер мен өзендер ше?
- Әрине, өзен мен өклдер де бар. Қазақстанда 8500 өзен мен 48 мыңнан астам көл бар, сонымен қатар Қазақстан Каспий теңізіне шыға алады.
- Бәрекелді, Отаның керемет екен!
өткір – дөкір/өтпес (ауыспалы мағынада «өткір» болса, антонимі: жасық болады);
айбынды-қорқақ;
батыр – сужүрек;
күшті - әлсіз;
қос - бөлек/біреу;
солғын – балғын;
бірлік – алауыздық;
бақ – бақытсыздық;
жауыз – мейірімді;
бағасыз – құнды;
белгі –––
ұзақ – қысқа;
тарау – жиналу, қосылу, шырқамау, тарамау;
тарту – тартпау, шекпеу, сыйламау, ұқсамау, тежемеу, тізгіндемеу.
Берілген сөздердің синонимдері:
Өткір – үшкір (ауыспалы мағынада болса, батыл, бетті, жүректі, өжет, өр, өтті, тәуекелшіл);
Айбынды – айбарлы, айбатты, айдынды;
Батыр - ер, қаһарман;
Күшті - әлді, әлуетті, белді, жігерлі, қабырғалы, қажырлы, қайратты, қарулы, қарымды, қауқарлы, қуатты, құдіретті, мелжемді, мықты;
Қос - екі, жұп; сыңар;
Солғын - бәсең, көмескі, нәзік;
Бірлік - ауызбіршілік, бүтіндік, ұжым, ұйымшылдық, ынтымақ;
Бақ – бақыт, бау, береке, құт, талай, ырыс;
Жауыз – бұзық, кәззап;
Бағасыз – құнсыз;
Белгі – таңба, ишара, ишарат, нышан, нышана, тұспал;
Ұзақ – алшақ, алыс, аулақ, жырақ, қашық, қиыр, қиян, қырым, шалғай, шет, шыған, шырқау;
Тарау – азғындау, азу, ару, арықтау, ашаңдау, бытырау, жүдеу, кілмию, кірбию, кіртию, сала, солу, таралу, тарқау, тармақ, шашырау, ыдырау;
Тарту (бұл сөздің 20-ға жуық түрлі мағынасы бар. Синонимдер де түрлі мағынасына қарай жазылған). - айнымау, ауыздықтау, осу, тежеу, тізгіндеу, тілу, ұқсау, шегу, шықпырту.
Объяснение: