jotik991p010co

13.07.2021 14:48 •  Қазақ тiлi

1-тапсырма
Мәтінді оқыңыз. Мәтінде баяндалған ойды аныктаңыз, негізгі ойды табыңыз.
упе - төрт түлік малдың ең касиеттісі. Казак халкы түйені дала кемее дете.
Ол шөлге шыдамды, кешкенде - келік, жесе - ет, жуні - киім. Түйенің күнінен бас
киім, шапан не тек жамылғы көрпелер жасаған, аяққа басуға болмайды деп
төсеніштер жасамаған. Түйенің шудасын, сүтін емге пайдаланған. Сүті коо, күнарлы.
Сутінен шұбат, кұрт, балқаймақ, т. б. жасаған.
Сиыр үйдің берекесі, айран-сүттің көзі, отбасының асыраушысы ретінде қадірлі
мал болған. Ертеде сиыры жок үй кедей үй деп есептелген. Ертеде сиырдың терісінен
ыдыстар, ҚЫМЫЗ ашытатын сабалар, сусын құятын торсықтар жасаған. Сиырдың
тезегін отын ретінде пайдаланған. Ал мүйізінен тарақ жасаған.
Қой - төрт түліктің ішіндегі қазақтың сүйіктісі. «Мал өсірсең қой өсір, пайдасы
оның көл кесір» деген қазақ атамыз. Өзі өсімтал, сүті майлы әрі жүғымды, конак асы.
Қой мен ешкінің иленген терісін түрлі сырт киім мен аяқ киім тігуге пайдаланған.
Қойдың жүнінен киіз басып, жіп иіріп, баулар жасалады, кілемдер, текеметтер
тоқылады. Қазақ халқы қой мен ешкіні «уақ мал» деп атайды.
Жылқы - қазақтың қасиетті малдарының бірі. Ат - ер қанаты. Жылқы жүйрік,
әрі өте төзімді мал, оны көлік ретінде пайдаланады. Қымызы ем, еті мен сорпасы
қысты күні тоңдырмайды. Жылқының жалынан, құйрығынан арқан жіп есіледі,
етінен қазы-қарта, жал-жая жасайды.Мəтіндегі нігізгі ойды өз сөзіңбен əңгімелеп жазаңыз​