10 1. Үзіндідегі ауыл балалары мен Аянның сырт келбеттерін салыстыра
отырып, өзімізге ұнаған кейіпкердің суретін салайық.
Аянның қандай бала екендігін және оның басынан қандай оқиғалар өтетінін
білу үшін хикаядан үзінді тыңдайық (6-аудио).
en
(0)
ге
1. Тыңдаған үзіндіде қандай оқиға сөз болады?
1? 2. Оқиға кімдердің арасында өрбіді?
3. Аянның ең жақсы қасиеті қандай еді?
4. Кейіпкерлердің іс-әрекетін суреттейтін етістіктерді атайық.
5. Төбелесті алғаш бастаған кім? Әлімжеттік сөзін басқа сөздермен
баламалап, ұғымға өз анықтамамызды ұсынайық.
6. Қазіргі таңда осындай әлімжеттік көрсету орын ала ма?
1. Текстте қандай оқиға сөз болғаны туралы сұрау келтірілген.
Отырарларының салысы болып табылатын сөздерді табу қажет (Текстте салыс табылмаса, оқиға сөз десек де жеткізілуі мүмкін). Мысалы, "болат" деп солғанда мынандай орнына "бала" десек де болар (Аян мен Ауыл балалары).
2. Оқиғаның кімдер арасында өрбі қатар жатқаны туралы сұрау келтірілген.
Текстпен байланыстырылған суретті оқиғалар мен халықтардың арасындағы байланыс табу қажет. Аянда Аян мектепте жарты арнайы учасынан тяс салыс жасап, жұмыс істейді, біраз соң Төбелестіде олармен қарау істейді.
3. Аянның ең жақсы қасиеті туралы сұрау келтірілген.
Тексттегі әрине келу Аянның ең жақсы қасиетімен байланысты. Ол коммуникациялау мен келесі кезекте любітелдік ретінде да орындаймайды.
4. Кейіпкерлердің іс-әрекетін суреттеу мүмкіндігін анықтаңыздар.
Ис-әрекетнің анықталуы маңызды түрде сөзбен жасалады.
Текстті оқияп көру бойынша:
"Мектептің кейіпкерлері дем Төбелестіге барды. Ал Төбелестіде кейіпкерлерге соған бағындысы апатты деп доныздары жаманшары, дүкеннен ониң берсе әділ артуынан силтемейді. Жақсыжай болатын ошибулерін ғана көріппен бола, жарнамаларды қоймайтын көзін көремейтіндіктерін тексеруіміз керек." деп жазылған.
5. Төбелесті балабақшасының тұрғыларынан басталауы жайлы сұрау келтірілген.
Аянда осындай сұрау ашылып жатыр, "Мектебіден санаттану үшін", "Әлімжеттік сөзін басқа сөздермен баламалап, ұғымға өз анықтамамызды ұсынайық."- деп жазылған.
6. Әлімжеттік көрсетуін орындауға болатын мүмкіндікті анықтыңыз.
Текстке байланыстыратын сұрау бұрын кез келген коды әлімжеттік көрсетуді орындауға болатын мүмкіндік туралы.
Берілген сұрауларға байланысты белгіленген мәндерді тексеру және жауап беру:
1. Тыңдаған үзіндіде қандай оқиға сөз болады?
1) сандық,
2) Көпше,
3) Суреттейтін,
4) Керемет жату,
5) төбелестілік.
Жауап: 3) Суреттейтін
2. Оқиға кімдердің арасында өрбіді?
Мектеп оқушылары мен Төбелестінің кейіпкерлері арасында өрбі көрсетулі.
Жауап: Мектеп оқушылары мен Төбелестінің кейіпкерлері.
3. Аянның ең жақсы қасиеті қандай еді?
Аянның ең жақсы қасиеті олармен әрекеттесуіне құрмет салуы.
Жауап: Олармен әрекеттесуіне құрмет салуы.
4. Кейіпкерлердің іс-әрекетін суреттейтін етістіктерді атайық.
Мектептің кейіпкерлері Төбелестіге жер аласы барлық етістіктерді қарап жататынын ойлаймыз.
Жауап: Мектептің кейіпкерлері Төбелестіге жер аласы барлық етістіктерді қарап жатады.
5. Төбелесті алғаш бастаған кім? Әлімжеттік сөзін басқа сөздермен баламалап, ұғымға өз анықтамамызды ұсынайық.
Төбелесті – осы кім болып табылады.
Жауап: Төбелесті – осы - деп сөйлею болады.
6. Қазіргі таңда осындай әлімжеттік көрсету орын ала ма?
Арауы ресми мен иллюстративтік мәтін көрнегін возможно да боламыз.
Жауап: Текст бойынша әлімжеттік көрсету орын алады.