10-тапсырма. Төменде берілген мәтіннің негізгі тірек сөздерін қатысты- рып салалас құрмалас сөйлемдер құрап жаз.
Адамның құқығы мен бостандығы туралы халықаралық-құқықтық құ-
жаттар жекелеген мемлекеттердің заңдарына ықпалын тигізіп отырады.
Халықаралық құқық қорғау ұйымдарына мүше болып кірген ел халықара-
лық құқық нормаларын өз аумағында бұлжытпай орындап отыруға міндетті.
Қазақстан Республикасы Біріккен Ұлттар Ұйымына, Еуропадағы қауіпсіздік пен
ынтымақтастықты сақтау ұйымына мүше болып кіргендіктен, осы ұйымдардың
адам құқығы мен бостандықтарын қорғау хақындағы құжаттарын мойындап,
талаптарды орындайды.
Ғаламтор туралы диалог құрастыру.
Ағасы: Бауырым, осы соңғы кездері ғаламторға тәуелділік қоғамдағы ең үлкен мәселеге айналып отыр. Осы жайлы не ойлайсыз?
Інісі: Ия, дұрыс айтасың. Ғаламтор пайда болғаннан бері адамдардың өмірін жеңілдетіп, барша сұрақтарға жауап табуға мүмкіндік пайда болды. Ғылым мен техниканың дамыған заманында өз өмірімізді компьютерсіз елестету қиын.
Ағасы: Дегенмен, бұл құрылғының пайдасымен қатар зияны де аз емес. Ең басты зияны - ол денсаулыққа тигізетін зияны. Компьютер алдында ұзақ отыру көз бен омыртқаға аса үлкен зақым келтіреді. Сондықтан да компьютерда көп жұмыс жасайтын адамдарға арнайы көзілдірік киіп, отырған кезде де арқаны тік ұстауға тырысу керек. Сонымен қатар уақтылы үзіліс жасау керек.
Інісі: Осындай келеңсіздіктер орын алмауы үшін, компьютерді тек керек кезінде немесе күніне 1 - 1,5 сағаттан аспайтын уақыт қолдану керек деп ойлаймын. Мен өзім осы ережені сақтап, қалған бос уақытымда анама көмектесемін.
Ағасы: Сондықтан ғаламторды тек қажет уақытында пайдалану керек деп деп ойлаймын. Ал басқа бос уақытыңды пайдалы іске арнап, ата – анаңа, бауырларыңа көмектесіп немесе спортпен айналыссаң болады. Кітап оқысаң, тіпті жақсы, нұр үстіне нұр болар еді.
Күн сәулесінің әсерінен және атмосфералық қысымның төмендеуінен, Жер бетінде тұман, жаңбыр, бұршақ және дауыл сияқты табиғи құбылыстар пайда болады. Сондай-ақ, желдің, торнадоның, теңіздегі толқындардың және бұлттардың қалыптасуына да, осы аспан денесі себепкер. Жерден 140 миллион километр қашықтықта болғанына қарамастан, оның гравитациялық өрісі, біздің ғаламшарды стационарлық орбитада сақтап тұрады. Сондықтан, біз ғарыш кеңістігіне ұшып кетпейміз. Күн – біздің планетада болатын табиғи процесстердің басты қозғалтқышы. Ол – Жерге жарық және жылу береді. Бұл жұлдыз болмаған жағдайда – ең кішкентай микроағзалардың өзі, тіршілік ете алмас еді. Ультракүлгін сәулелері – атмосфераның антропогендік факторларынан туындаған ластануды тазартады және атмосферадағы шаң мен түтіннің бөлшектерін жояды. Сонымен қатар, адамға аз мөлшерде ультракүлгін қажет. Ол D дәруменін өңдіреді. Бұл дәрумен жеткілісіз болса, адам ұйқысыздық және тез шаршаудан зардап шегеді. Сондықтан, Күннің астында жүру пайдалы. Озон – планетаның өмірі үшін өте қажет. Ол Күн сәулесі және Жердің магнит өрісінің, өзара әрекеттесуінен пайда болады. Ауа райына тигізетін рөлі зор. Мысалы, Күн қызған кезде, су буға, ал бу бұлтқа айналады. Бұлттар өз кезегінде, Жерге жаңбыр болып жауады
Объяснение:
Интернеттен алынған