12-тапсырма. «Семантикалық карта» стратегиясы бойынша тіл айдарындағы ережелердің өзіне тән ерекшелігін, қызметін, маға Семантикалық карта Жауаптар, м Тілдік бағдар Сұрақтар Кенерген сөздер Архаизмдер Тарихи сөздер
Қазақ халқының қонақ күтуі мен қонақжайлығы туралы.
Баяғы заманнан бері осы күнге дейін жеткен дәстүріміздің бірі мен бірегейі – келген қонаққа дастарқан жаю. Бұл дәстүр тек қонақжай қазақ халқына ғана тән дүние десем, артық айтпаспын, себебі үйге қандай кісі келмесін «ең болмаса нан ауыз тиіп кету керек» деген ұғым санамызда бала кезімізден қалыптасқан. Қазағым қашан да бар асылын, бар тәттісін «қонақ жесін» деп сақтаған. Қазақ халқы үшін дастарқаннан үлкен, дәмнен үлкен нәрсе жоқ. Ақсақалдар да үнемі «Дастарқан тек қуанышты себептермен жайылсын! Дастарқан мол болсын! Осындай үлкен дастарқан басында жинала берейік!» деп бата беріп, тілектерін айтып жатады.
Дастарқан жайғанда міндетті түрде ең алдымен нан қойылады. «Ас атасы – нан» деген мақал осыдан шықса керек. Ұннан жасалынған тағамдар бағзыдан-ақ ақ дастарханымыздың сәні болып келген. Қазақ өзінің шаңырағындағы кез келген жиында дастархан үстінен нанды алыстатпайды.
Сыйлы қонақ келсе, бұрынғы кезде мал сойылып, ет асылса, қазіргі заманда мал сойылмаса да, қазанды отқа қойып, қонақтың кәдесін асып береді. Күн демей, түн демей қазан асуға келгенде қарап қалмайтын қазақ аналары мен келіндері ет тамақты нақышын келтіріп дайындайды. Бүгіндері қырық күн тойын, отыз күн ойын жасамасақ та, кез келген жиында осы ас бірінші мәзірде тұрады.
Жалпы алғанда, қазақтың дастарханы – киелі нәрсе. Бұл тек жайылған шүберек немесе оған қойған ас-ауқат қана емес, бұл – адамның пейілі, ішкі жан-дүниесі, мейірім-шапағаты. Ендеше дастарқанымыз тек қуанышқа жайылсын!
Өткен аптаның жұма күні мектебімізде домбырашылар сайысы өткізілді. Сайысқа 5-9 сынып окушыларынан 15 оқушы қатысты. Әділ қазы мүшелері мектебіміздің музыка пәнінің мұғалімі, К.Байсеитова атындағы музыка колледжінің оқытушысы және Мәдениет үйінің директоры болды. Сайыс екі кезеңнен тұрды, бірінші кезеңде үй тапсырмасы ретінде оқушылар қалаған шығармасын орындаса, екінші кезеңде тыңдалған күйді барынша жақсы қайталауға тырысты. Бірінші кезеңнен 8 оқушы сүрінбей өтті. 3 оқушы жүлделі орынға ие болды, олар: 1 орын - 8 "а" сынып оқушысы Ахметов А., 2 орын - 7 "в" сынып оқушысы Асанов Е. және 3 орын - 5 "г" сынып оқушысы Серікова М. Жеңімпаздар бағалы сыйлықтармен марапатталып, қалалық музыкалық сайысқа жолдама алды. Барлық қатысушылар дипломмен марапатталды. Сайыс өте жоғары деңгейде өтті.
Қазақ халқының қонақ күтуі мен қонақжайлығы туралы.
Баяғы заманнан бері осы күнге дейін жеткен дәстүріміздің бірі мен бірегейі – келген қонаққа дастарқан жаю. Бұл дәстүр тек қонақжай қазақ халқына ғана тән дүние десем, артық айтпаспын, себебі үйге қандай кісі келмесін «ең болмаса нан ауыз тиіп кету керек» деген ұғым санамызда бала кезімізден қалыптасқан. Қазағым қашан да бар асылын, бар тәттісін «қонақ жесін» деп сақтаған. Қазақ халқы үшін дастарқаннан үлкен, дәмнен үлкен нәрсе жоқ. Ақсақалдар да үнемі «Дастарқан тек қуанышты себептермен жайылсын! Дастарқан мол болсын! Осындай үлкен дастарқан басында жинала берейік!» деп бата беріп, тілектерін айтып жатады.
Дастарқан жайғанда міндетті түрде ең алдымен нан қойылады. «Ас атасы – нан» деген мақал осыдан шықса керек. Ұннан жасалынған тағамдар бағзыдан-ақ ақ дастарханымыздың сәні болып келген. Қазақ өзінің шаңырағындағы кез келген жиында дастархан үстінен нанды алыстатпайды.
Сыйлы қонақ келсе, бұрынғы кезде мал сойылып, ет асылса, қазіргі заманда мал сойылмаса да, қазанды отқа қойып, қонақтың кәдесін асып береді. Күн демей, түн демей қазан асуға келгенде қарап қалмайтын қазақ аналары мен келіндері ет тамақты нақышын келтіріп дайындайды. Бүгіндері қырық күн тойын, отыз күн ойын жасамасақ та, кез келген жиында осы ас бірінші мәзірде тұрады.
Жалпы алғанда, қазақтың дастарханы – киелі нәрсе. Бұл тек жайылған шүберек немесе оған қойған ас-ауқат қана емес, бұл – адамның пейілі, ішкі жан-дүниесі, мейірім-шапағаты. Ендеше дастарқанымыз тек қуанышқа жайылсын!
«Мектептегі домбырашылар сайысы».
Өткен аптаның жұма күні мектебімізде домбырашылар сайысы өткізілді. Сайысқа 5-9 сынып окушыларынан 15 оқушы қатысты. Әділ қазы мүшелері мектебіміздің музыка пәнінің мұғалімі, К.Байсеитова атындағы музыка колледжінің оқытушысы және Мәдениет үйінің директоры болды. Сайыс екі кезеңнен тұрды, бірінші кезеңде үй тапсырмасы ретінде оқушылар қалаған шығармасын орындаса, екінші кезеңде тыңдалған күйді барынша жақсы қайталауға тырысты. Бірінші кезеңнен 8 оқушы сүрінбей өтті. 3 оқушы жүлделі орынға ие болды, олар: 1 орын - 8 "а" сынып оқушысы Ахметов А., 2 орын - 7 "в" сынып оқушысы Асанов Е. және 3 орын - 5 "г" сынып оқушысы Серікова М. Жеңімпаздар бағалы сыйлықтармен марапатталып, қалалық музыкалық сайысқа жолдама алды. Барлық қатысушылар дипломмен марапатталды. Сайыс өте жоғары деңгейде өтті.