120 шақырым, ені да аң мен құстың сан, кесіндісі сақтаулы тұр. 10 метрге жетеді, тереңдігі — жарты метр. Ақсу-Жабағылы қорығын- Қорықтағы ең ірі өзен Ақсудың ұзындығы көпшілігі Қызыл кітапқа енгізілген. Тау өңірінде бидайық, боз жу- 550, өсімдіктің 200-ден астам түрі бар. Олардың түрлі шөптер, беткейінде селдір арша орманы, субальпі және альпі шалғыны өседі. Мұнда қызғалдақты Тәңіртаудын, казактары «Ақсу-Жабағылының ал қызылы» деп атаған. Ақсу-Жабағылы ко- рығының мұражайында төрт жүзге жуық жыл жасаған шыршаның Қорықтың өсімдіктер дүниесі де әр алуан. Онда мүктің 58, жоғары сатыдағы өсімдіктің 1400 түрі бар. Ко- таутеке, елік, марал, барыс, Тянь-Шань қоңыр аюы, борсық, су- рықтың жануарлар әлемі де өте бай: сүтқоректілердің - 42 (аркар, 238 (гималай ұлары, кекілік, сакалтай, бүркіт, қарақұтан, бозторғай, сарыторғай, ителгі, шымшық т.б); бауырымен жорғалаушылардың - 9 (алай жалаңкөзі, сары бауыр кесіртке, қалқантұмсықты шұбар қара жылан, суржылан т.б); қосмекенділердің 2 (жасыл құрбақа және көлбақа) және өзендерін- де балықтың екі түрі тіршілік етеді. Омыртқасыз жәндіктердің де 61, қынаның сар т.б.); құстардың алуан түрі бар. ( М. Байгцт) Мәтінде не туралы айтылады? Бұл қорық туралы тағы не білесің?
1.(а) А.бақша
(b) Табиғи экожүйе өз көмегімен өсіп жетіле алады. Адамның көмігің қажет етпейді.
Мысалы: орман ағаштары, жайлау шөптері
Жасанды экожүйе өз көмегімен өсе алмайды. Күтімді қажет етеді. Мысалы: бақша, егін
2.(а) Экологиялық жүйе, экожүйе – тірі ағзалар жиынтығының қоректену, өсу және ұрпақ беру мақсатында, белгілі бір тіршілік ету кеңістігін бірлесе пайдалануының тарихи қалыптасқан жүйесі. Экожүйе құрамына организмдер де, табиғи орта да кіретін тірі табиғаттың негізгі функционалдық бірлігі болып табылады.
(b) Тұтынушы – қандайда болсын тауарларды (өнімді, бұйымды, көрсетілетін қызметті) тұтынатын (сатып алатын) тұлға немесе фирма (ұйым); сондай-ақ жеке бастың тұрмыстық мұқтаждары үшін тауарларды (орындалатын жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) ақырғы пайдаланушы, сатып алушы, оларға тапсырыс беруші не оларды сатып алуға немесе оларға тапсырыс беруге ниет білдіруші.
Ыдыратушылар – ыдыратқыш организмдер.
Ыдыратушылар немесе бүлдірушілер бейағзалы қосылыстарға ауыстырып, өлі ағзалы заттарды тұтынады. Бүлдірушілер негізінен алғанда сапротрофтар болып саналады. Оған ұсақ ағзалар, саңырауқұлақтар және кейбір жануарлар жатады.
Түзушілер - ұмытып қалыппын кешіріңіз
Мәдени өсімдіктердің таралу орталығы [1]- әр түрлі мәдени өсімдіктердің шыққан жері. Мұндай орталықтар болатынын алғаш рет Н.И. Вавилов дәлелдеді.
Объяснение:
Ол мәдени өсімдіктердің таралу орталығын 8 аймаққа бөлген, олар: Қытай,Үнді, Үнді-Малая,Орта, Алдыңғы Азия, Жерорта теңізі, Батыс, Орталық Мексика, Оңтүстік Америка және Чили Андысы. Орыс ғалымы П.М. Жуковский (1888 – 1975) мәдени өсімдіктердің таралу орталығын 12 аймаққа бөлді. Олар: Қытай, Жапония, Индонезия, Үндіқытай, Австралия, Үндістан, Орта, Алдыңғы Азия, Жерорта теңізі маңы, Африка, Еуропа,Сібір, Орталық, Оңтүстік, Солтүстік Америка. Мәдени өсімдіктердің таралу орталығының пайда болуы адамзат мәдениетінің қалыптасуымен тығыз байланысты. Қытай, Жапониядан күріш, қонақ тары, қытай капустасы, бұршақ түрлері, құрма, апельсин, мандарин, шай, т.б. өсімдік түрлері; Индонезия, Үндіқытайдан нан ағашы, манго, лимон, бананның бірнеше түрі, қант пальмасы, эвкалипт, темекі, мақта; Австралиядан қант қамысы, қияр, кенеп, кокос пальмасы, күріш түрлері, қара бұрыш; Орта Үндістаннан қара бидай түрлері, бұршақтың бірнеше түрі, зығыр, мақсары, қарбыз, сәбіз, алма, алмұрт, өрік, шие, банан жеміс ағашы; Орта Азиядан бидай, қара бидай, арпа, сұлы, бұршақ, жоңышқа, қант қызылшасы, алма, жүзім, анар; Алдыңғы Азиядан зәйтүн, лавр, жеміс ағаштары, т.б. мәдени өсімдіктер таралған. Дүниежүз. мәдени өсімдік тобына Африка орталығынан мақтаның бірнеше түрі, қарбыз, кофе; Америка орт-нан жүгері, картоп, қызанақ, асқабақтың бірнеше түрі, какао, жержаңғақ, жер алмұрты қосылды.