15.Мәтінді жазудағы автор мақсатын көрсетіңіз. A) Айдар мен Жексенді салыстыру-
B) Зағипаның үлгілі оқушы екенін көрсету
C) Тәрбиесіз қылықтарды әшкерелеу
D) ұстаздың тәрбиесіне көңілі толмау
E) Жексеннің тәртіпсіздігін мақтан ету
16.Айдар еңбек сабағына түгел әкелген заттар.
A) Желім, қайшы, гүл.
B) Гүл, ұшақ, қағаз.
C) Желім, кайшы, қағаз.
D) Сағыз, гүл, желім.
E) Қалам, қайшы.гүл
3-мәтін
Ертеде патшаның екі қызы болыпты. Патша екі қызын да жақсы көріп, колынан келгенше оларды ештеңеден қақпай, қалағандарын жасап, айтқандарын екі етпеуге тырысады екен. Дегенмен де өсе келе үлкен қызының мінезі өзгере бастапты. Ол үнемі мұңайып, бақытсыз кейіпте жүретін болыпы.
Бір күні білімді бір адам патшаға қонаққа келіпті. Патшаның қайғылы түрін көріп, себебін сұрапты. Патша: «Е-е-е... сұрама, күлмейтін бір қызым бар, дертін ешкім білмейді» - дейді. «Патшам, рұқсат етсең, сарайыңызға қонақ болайын. Мүмкін қызыңыздың қайғысының себебін табармын», - дейді жолаушы. Патша қуана рұқсат етті.
Сол күннен бастап саяхатшы екі қызды патша рұқсатымен жасырын аңди бастапты. Қараса, екеуі түнде жатар алдыңда жастықтарының астынан бір дәптер шығарын, бір нәрселер жазып, таңертең жазғандарын оқып, орындарынан тұрады екен. Саяхатшы бір күні қыздар ұйықтағаннан кейін дәптерлерін алып оқыса, кіші қыз өзіне жасалған жақсылықтарды, ал үлкен қыз тек болмашы әділетсіздіктерді жазыпты.
Ертеңінде саяхатшы кіші қыздан рұқсат алын, оның дәптерін үлкен қыздың жастығының астына қойды. Таң атысымен патшаның үлкен қызы жастық астынан дәптерді алып оқыпты. Сарайдағылар екеуіне де бірдей қарағандықтан ол дәптерде жазылғандарды жатырқамапты. Өзіне жасалған жақсылықтар есіне түсісімен жүзі жадырап, қуанғаннан ән сала бастапты. Патша үлкен қызының қуанғанын көріп, өз құлағы мен көзіне өзі сенбепті, Бірден саяхатшыны шақырып, бұны қалай жүзеге асырғанын сұрапты. Саяхатшы: «Патшам, өмір айна сияқты. Оның жақсы жақтарын ойласақ, бізге әдемі көрінер. Сіздің ұлкен қызыңыз өмірінің жаман жақтарын ойлағаны үшін бақытсыз болған», - деп жауап береді. Патша үлкен қызын шақырып, оған енді дәптеріне тек жақсылықтарды ғана жазуға кеңес беріпті. Сол күннен бастап, патшаның екі қызы да бақытты өмір сүріпті.
17.Кіші қыз неге бақытты еді?
A) Өзінің көркіне көзі тояды
B) Ақылдылығына сенімді
C) Өзіне жасалған игі істерді ойлайды
D) Әкесі қатты еркелетеді
E) Патша бетінен кақпайды
18.Патшаның үлкен қызының дертке шалдығуының себепшісі
A) Өзі
B) Сіңлісі
C) Сарай қызметшілері
D) Саяхатшы
E) Әкесі
19.Мәтіндегі негізгі ой кімнің сөзі арқылы беріледі?
A) кіші қыздың
B) Патшаның
C) Саяхатшының
D) Қызметкерлердің
E) Үлкен қыздың
20.Саяхатшы неліктен қыздардың күнделігін жасырын оқыды?
A) Қыздар тәрбиесімен айналысу үшін
B) Қыздардың сырын ашу үшін
C) Қыздардын ақылдылығын білу үшін
D) Патшалықтың құпиясын ашу үшін
E) Кіші қыздың науқасын білу үшін
21.Мәтіннің стилі қандай?
A) Ауызекі сөйлеу стилі
B) Көркем әдебиет стилі
C) Ресми іс-қағаздар стилі
D) Публицистикалық стиль
E) Ғылыми стиль
22.Қай даналық ой (тағылым сез) мәтіннің түйінін ашады?
A) Шапағатты ойға беріл, шапағатты сөзге беріл, шапағатты іске беріл.
B) Ізгіліктен басқа таусылмайтын, бұзылмайтын байлық жоқ
C) Қаруын - білімің мен тілің, сүйенішің, тірегің ақылың болсын.
D) Құрметті адам болғың келсе - көптің сөзін сейле, халық жағында бол.
E) Тәрбиеліден - тәлім, ғалымнан - ғибрат, өнерліден - өнеге ал.
23. Ұяң дауыссыздар қатарын көрсетіңіз.
A) к,қ,х,п, ф,с,т
B) й,л,р,у,м,н,ң
C) а, е, ы, і, и, э
D) б,в,г,ғ,д,ж,з һ
Е) о,у
24. Тіл білімін дыбыстық жағынан зерттейтін сала
A) Морфология
B) Фонетика
C) Синтаксис
D) Грамматика
Е)Сөзжасам
25. Шешенге ең қажетті қасиетті табыңыз.
A) Сөзге тапқырлық.
B) Келісімпаз болу.
C) Көп сөйлеу.
D) Өзін көрсету.
E) Көп тіл білу.
26 . Омоним бола алмайтын сөзді көрсетіңіз.
A) Найза.
B) Қаралы.
C) Мін.
D) Жұт.
E) Ара.
27. Көптік жалғауының дұрыс жалғанбағанын көрсетіңіз.
A) Балалар.
B) Құрылысшылар.
C) Газеттер.
D) Кітаптар.
E) Ұндар.
28. Сызықша қай жерде қойылатынын анықтаңыз.
A) Одағай сөзден кейін.
B) Бірыңғай мүшелердің арасында.
C) Атаулы сөйлемнен кейін.
D) Бастауыш пен баяндауыштың арасында.
E) Қыстырма сөзден кейін.
29. Дұрыс жазылған сөзді белгілеңіз.
A) Ләззәт.
B) Күләндә.
C) Жәмила.
D) Күлай.
E) Дүдамал.
30. Қосымшаның неше түрі бар
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
Е)6
Тіл туралы диалог (мақал - мәтелдермен).
- Айбибі, не істеп отырсың? Өзіңмен – өзің сөйлесіп отырсың ба?
- Жоқ, Мақпал. Түрік тілінен жаңа сөздерді жаттап, қайталап отырмын.
- Сен түрік тілін де оқып жүрсің бе?
- Ия.Менің үлкен ағам қазақ – түрік лицейінде білім алады ғой, білмеген нәрселерімді сұрап, ағамнан үйренемін. "Өз тілің - бірлік үшін, өзге тілің - тірлік үшін" деген мақал осы ретте дәл айтылған деп есептеймін.
- Қандай керемет! Ал мектепте ше, ағылшын тілін де қатар оқисың ба?
- Ия. Дәл солай.
- Қиын ғой, бірнеше тілді қатарынан меңгерген... Қалай шатаспайсың?
- Ынтаң болса, ештеңе де қиын емес. Мен керісінше көп нәрсе білгім келіп, жаңа білім алуға құштармын! "Тіл - достықтың алтын көпірі" дегенді есте ұстаған жөн.
- Мен саған қызыға қарап тұрмын... Өзім ағылшын тілін онша білмейтін едім.
- Мектепте жақсылып оқып алғаның абзал. Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев 2007 жылғы «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты халыққа кезекті жолдауында үш тұғырлы тіл жобасын кезеңдеп іске асыруды ұсынған болатын. Бұл жағдайда Қазақстан бүкіл әлемге халқы үш тілді пайдаланатын мәдениетті ел ретінде танылады. Бұл тілдер: қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілі – халықаралық бизнес пен экономика тілі.
Болашақ осы үш тілді қатар, жетік меңгерген жастарымыздың қолында болмақ. Себебі қазіргі жаһандану заманында бәсекеге барынша қабілетті жастардың болашағы жарқын болмақ. Мен өз болашағымда шет тілдерімен байланыстырамын. Халқымыздың «Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте» деген мақалы - менің өмірлік ұстанымым.
- Жақсы, Айбибі. Енді саған ұқсап, шет тілін ден қойып оқитын боламын!