Климаттың өзгеруі - Жердің климатының тұтастай алғанда немесе оның жекелеген өңірлерінде ұзақ уақыттық мәндерден ондаған жылдардан бастап миллиондаған жылдарға дейінгі статистикалық сенімді ауытқуларынан көрінетін уақыттың өзгеруі. Өзгерістер ауа-райы параметрлерінің орташа мәндері мен экстремалды ауа райы оқиғаларының жиілігінің өзгеруін есепке алады. Климаттың өзгеруін зерттеу палеоклиматология ғылымымен байланысты. Климаттың өзгеру себебі Жердегі динамикалық процестер, күн радиациясының қарқындылығының ауытқуы және сыртқы әсерлері, адамның белсенділігі.
Бозжыра және Шарын шатқалдарының ерекшеліктері.
Орналасқан жерлері:
Бозжыра шатқалы - Маңғыстау облысының Маңғышлақ түбегіндегі Үстірттің батыс бөлігінде орналасқан.
Шарын шатқалы - Алматы облысы Алматы қаласынан 195 км-дей шығысқа қарай орналасқан.
Ұзындықтары:
Бозжыра шатқалы - Алқаптың солтүстіктен оңтүстікке дейінгі ұзындығы 17 километр, ал батыстан шығысқа дейінгі қашықтық 11 километрді құрайды.
Шарын шатқалы - Шатқал Шарын өзені бойымен солтүстік-шығыстан оңтүстік-батысқа қарай 154 км созылып жатыр.
Тереңдіктері:
Бозжыра шатқалы - 200 м.
Шарын шатқалы - 150—300 .м