2. «Ғибратты сөзде» берілген дәйексөзді негізге алып, төменгі сы- нып оқушыларына табиғатты аялау туралы үндеухат жазың- дар. Бастауыштарды тауып, құрамына қарай талдаңдар. Қай сөз таптарынан жасалғанын анықтаңдар.

Басқа пәле тілден. 
Язык мой – враг мой. 

Ештен кеш жақсы. 
Лучше поздно, чем никогда. 

Ақша тиыннан құралады. 
Копейка рубль бережет. 

Үндемеген үйдей пәледен құтылады. 
Молчание от самой большой беды избавляет. 

Берместін асы піспес, 
Қазаны оттан түспес. 
У скопого обед не сврится, пока гость не уйдет. 

Жарқырағанның бәрі алтын емес. 
Не все золото, что блестит. 

Әзілің жарасса, атаңмен ойна. 
Если шутка уместна, и с отцом шути. 

Нар жолында жүк қалмас. 
На пути верблюда груз не залежит. 

Ақылды көргенін айтады, 
Ақмақ ішкенін айтады. 
Глупец придет, чтобы повторять, 
Что и когда он ел. 
Мудрец придет, чтобы рассказать, 
Что повидать успел. 

Адатықтан ұдкен ат жоқ, 
Наннан ұлкен ас жоқ. 
Самая свята пища – хлеб, 
Самое святое имя – человек. 

Айна айна емес, халық айна. 
Зеркало правды – народ. 

Білімі жоқ ұл – жұпары жоқ гүл. 
Человек без знаний, что цветы без запаха. 

Сыйларға асың болмаса, 
Сыйпарға тідің болсын. 
Если нечем гостя угостить, найди душевное слово для него. 

Талапты бала – талпынған кұустай. 
Толковый сын, что птица, готовая к взлету. 

Жақсыны арман оздырар, 
Жаманд кұлқын тоздырар. 
Умного мечта ведет вперед, 
Дурная подлость тянет назад. 

Әр елдін салты басқа, 
Иттері қарақасқа. 
У каждого народа свои традиции 
И собаки разные. 

Көз жасы көл болды. 
Из плевков образуется море.

1 Білімнің басы – бейнет, соңы – зейнет. В учении трудно, да плоды учения сладки. 2 Оқығаныңды айтпа,тоқығаныңды айт. Говори не о том, что вычитал, А о том, что осмыслил. 3 Білімге дүние жарық, Білімсіздің күні кәріп. Для ученного мир светел, для неуча мир темен. 4 Көзі жоқ, құлағы саудың Ақылы толады. Құлағы жоқ, көзі сау дың Ақылы солады. Если глаза не видят, но уши слышат – ум богатеет, если глаза видят, но уши не слышат – ум скудеет. 5 өмір – үлкен мектеп. Жизнь – самая большая школа. 6 Өмірдің өзі – ұлы ұстаз. Жизнь – учитель мудрый. 7 Жердің сәні – егін, Ердің сәні – білім. Землю – украшают нивы, человека – знания. 8 Жер – ырыстың кіндігі, Білім – ырыстың тізгіні. Земля – основа счастья, знания счастья поводья. 9 Білімді бесіктен тесікке дейін ізден. Знаний набирайся с пеленок и накапливай до дней последних. 10 Өнер – ағып жатқан бұлақ, Ілім – жанып тұрған шырақ. Искусство – живой ручей, наука – яркий светильник.