Қазіргі айтыс осыдан 10 жыл бұрынғы айтыспен салыстыруға келмейді. Себебі, қазір көрінген ас беру жиын тойда айтыс өткізіліп жатады. Айтыс кәсіп болып кеткен, яғни ақша табудың көзіне айналған. Манап, Әселхан сияқты керемет айтыскерлер қазір жоқ деуге болады. Балғынбек Имашев, Ринат Зайытов сияқты бірлі-екілі талантты айтыскер акындар болмаса, қалғандары орташа деңгейде ғана.Айта кетейін Балғынбек Имашев - 1977 жылы Алматы облысы Кербұлақ ауданы Жоламан ауылында дүниеге келген. < Жалайыр тайпасының Андас руынан шыққан. 1990 жылдан бастап аудандық, облыстық, республикалык акындар айтысына қатыса бастайды.2000 жылы Астана қаласындағы Еуразия гуманитарлық институтында Филология кафедрасының оқытушысы, 2001 жылы Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті «қазақ және шетел әдебиеті кафедрасының оқытушысы болып жұмыс істейді. 2006 жылы академик Р.Нұрғалидің жетекшілігімен «Айтыстағы сатира мен юмор» атты тақырыпта кандидаттық диссертация қорғаған.Онжылдық мектепті 1994 ж. Мойынқұм ауданында бітірген. Айтыс өнерінде алғаш 1991 ж. Қайрат Рысқұлбековке арналған облысаралық ақындар сайысында көзге түсті. Төле бидің 330 жылдық мерейтойында жүлделі екінші орынды жеңіп алды. 1994 ж. Семейде Абайға арналған мектеп оқушыларының айтысында бас жүлдесін алып, Абайдың 150 жылдық мерейтойында өткен республикалық ақындар айтысының да жүлдегері (7 орын) болған жас талант. Жамбылдың туғанына 150 жыл толуына арналған акындардың республикалық айтысында 2-орынды иеленді. Айнұр Тұрсынбаева тек өзіне ғана тән сыпайы ойын асықпай, жұмсақ қоңыр үнімен тыңдаушының көкірегіне сәуле құярлық етіп, толғантып-тебірентіп жеткізеді. Кейінгі жылдардағы «Айтыста>> бірнеше рет бас жүлдені жеңіп алды.
Пікір. Қиястың әкесі майданға кетіп, науқас шешсін бағу үшін оған егістікті өз колына алуға тура келді. Дәлел. бірінші абзацтың соңғы жағындағы сөйлемдерден Қиястың отбасының ауыр жағдайын көруге болады. Мысал. Кейде осындай жағдайлар өмірде де кездесіп жатады. кей отбасыларда әкесі кетіп қалып немесе ішімдікке салынған кезде ананың балаларын бағуы немесе жетім қалған балалардың бірі екіншісіне қарасуы кездесіп жатады. Мұндай жағдайда бүкіл ауыртпалық қияс сияқты үйдің үлкеніне түседі. Қорытынды. Он төрт жасар жігіт тақырыбында Қиястың іс-әрекеті суреттелген. оның анасы наукас, әкесі майданға кеткен,сондықтан үйінің барлық ауыртпалығын өз мойнына алған. егін ісін толық бiлмесе де отбасы үшін барын салып жүр. Бұл нағыз қайсарлық деп білемін. Қарап отырсақ Қияс істеген жұмыс қазiргi он төрт жастағылардың бәрінің қолынан келе бермейді.
Қазіргі айтыс осыдан 10 жыл бұрынғы айтыспен салыстыруға келмейді. Себебі, қазір көрінген ас беру жиын тойда айтыс өткізіліп жатады. Айтыс кәсіп болып кеткен, яғни ақша табудың көзіне айналған. Манап, Әселхан сияқты керемет айтыскерлер қазір жоқ деуге болады. Балғынбек Имашев, Ринат Зайытов сияқты бірлі-екілі талантты айтыскер акындар болмаса, қалғандары орташа деңгейде ғана.Айта кетейін Балғынбек Имашев - 1977 жылы Алматы облысы Кербұлақ ауданы Жоламан ауылында дүниеге келген. < Жалайыр тайпасының Андас руынан шыққан. 1990 жылдан бастап аудандық, облыстық, республикалык акындар айтысына қатыса бастайды.2000 жылы Астана қаласындағы Еуразия гуманитарлық институтында Филология кафедрасының оқытушысы, 2001 жылы Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті «қазақ және шетел әдебиеті кафедрасының оқытушысы болып жұмыс істейді. 2006 жылы академик Р.Нұрғалидің жетекшілігімен «Айтыстағы сатира мен юмор» атты тақырыпта кандидаттық диссертация қорғаған.Онжылдық мектепті 1994 ж. Мойынқұм ауданында бітірген. Айтыс өнерінде алғаш 1991 ж. Қайрат Рысқұлбековке арналған облысаралық ақындар сайысында көзге түсті. Төле бидің 330 жылдық мерейтойында жүлделі екінші орынды жеңіп алды. 1994 ж. Семейде Абайға арналған мектеп оқушыларының айтысында бас жүлдесін алып, Абайдың 150 жылдық мерейтойында өткен республикалық ақындар айтысының да жүлдегері (7 орын) болған жас талант. Жамбылдың туғанына 150 жыл толуына арналған акындардың республикалық айтысында 2-орынды иеленді. Айнұр Тұрсынбаева тек өзіне ғана тән сыпайы ойын асықпай, жұмсақ қоңыр үнімен тыңдаушының көкірегіне сәуле құярлық етіп, толғантып-тебірентіп жеткізеді. Кейінгі жылдардағы «Айтыста>> бірнеше рет бас жүлдені жеңіп алды.
Пікір. Қиястың әкесі майданға кетіп, науқас шешсін бағу үшін оған егістікті өз колына алуға тура келді. Дәлел. бірінші абзацтың соңғы жағындағы сөйлемдерден Қиястың отбасының ауыр жағдайын көруге болады. Мысал. Кейде осындай жағдайлар өмірде де кездесіп жатады. кей отбасыларда әкесі кетіп қалып немесе ішімдікке салынған кезде ананың балаларын бағуы немесе жетім қалған балалардың бірі екіншісіне қарасуы кездесіп жатады. Мұндай жағдайда бүкіл ауыртпалық қияс сияқты үйдің үлкеніне түседі. Қорытынды. Он төрт жасар жігіт тақырыбында Қиястың іс-әрекеті суреттелген. оның анасы наукас, әкесі майданға кеткен,сондықтан үйінің барлық ауыртпалығын өз мойнына алған. егін ісін толық бiлмесе де отбасы үшін барын салып жүр. Бұл нағыз қайсарлық деп білемін. Қарап отырсақ Қияс істеген жұмыс қазiргi он төрт жастағылардың бәрінің қолынан келе бермейді.