Қарғалы тәтісі - Жетісуды мекендеген ежелгі тайпалардың зергерлік бұйымы. 1939 ж. Қарғалы сайының бойындағы Мьщошақтьща жер қазу жұмыстары кезінде табылған. Штампынау техникасымен жалпы ұзындығы 35, ені 4,7 см екі тік бұрышты алтын пластина түрінде жасалған. Онда бұғының, ұшқан кұстың, үстіне адам жайғасқан, бұқпантайлап бара жатқан қанатты жолбарыстың таң каларлық бейнелері бар. Барлық мүсіндердің соншалықты шеберлікпен әсем какышталып жасалғаны таңдай қақтырады. Бірақ айтарымыз бұл ғана емес. Әшекейлі тәтіде қанатты ат және үстіне адамды отырғызып алып жүгіріп бара жатқан айдаһар тейнеленген. Олардың төбесінен құс (қаз бен үйректің біріне ұқсайды) ұшып барады. Бұлардан басқа таутеке, аю, арқарға мініп, қолына гүл ұстаған адам бейнелері бар. Осылай бірінен-біріне ұласып кете беретін аң-құс бейнелері аса нәзік те әсем жасалған. Аңдардың көзіне, тұяғына қондырылған асыл тастарды жай көзбен байқаудың өзі киын. Ғаламат шеберлікпен салынған бұл өрнектерден сол заман өнерінің жетістігін ғана емес, адамдардың пәлсапалық талғамын да тануға болады. Төті б.з.б. 3 ғ. мен б.з. 2 ғ-дағы "Орта Азия" өнеріне тән. Бұл ескерткіштер - б.з.д. II ғасыр мен б.з. II ғасыры аралығында қазақ жерін мекендеген тайпалардың үздік өнерінің күәсі.Ежелгі үйсіндердің қолонершілері шеберлігінің айғагы болумен бірге, ол қазақ халқының қолданбалы онерінің тамаша үлгісі болып табылады. Қазақстанның Орталық мемлекеттік музейінде сақталуда. [1]
2) Жасы үлкендер көлеңке астында әзілдесіп отырады.
Қыз келіншектер үйді керемет көңіл күймен тігеді.
Боз балалар жазда сула шомылады.
3) Жазғы демалыс деген шіркін ғой. Жазда күн ысығанда жайлауға бару деген керемет. Біз жазда жайлауға көшеміз. Онда қыз-келіншектер киіз үй тігіп, дастархандық жайнатып қояды. Ал кішкентай балалар болса өзенге шомылуға асығады. Өзенде шомылу да керемет. Жайлауда таза ауа, кең дала керемет болады.Әсіресе самаурыннан шай ішкен, мол дастарқан тамаша.
Объяснение:
Қарғалы тәтісі - Жетісуды мекендеген ежелгі тайпалардың зергерлік бұйымы. 1939 ж. Қарғалы сайының бойындағы Мьщошақтьща жер қазу жұмыстары кезінде табылған. Штампынау техникасымен жалпы ұзындығы 35, ені 4,7 см екі тік бұрышты алтын пластина түрінде жасалған. Онда бұғының, ұшқан кұстың, үстіне адам жайғасқан, бұқпантайлап бара жатқан қанатты жолбарыстың таң каларлық бейнелері бар. Барлық мүсіндердің соншалықты шеберлікпен әсем какышталып жасалғаны таңдай қақтырады. Бірақ айтарымыз бұл ғана емес. Әшекейлі тәтіде қанатты ат және үстіне адамды отырғызып алып жүгіріп бара жатқан айдаһар тейнеленген. Олардың төбесінен құс (қаз бен үйректің біріне ұқсайды) ұшып барады. Бұлардан басқа таутеке, аю, арқарға мініп, қолына гүл ұстаған адам бейнелері бар. Осылай бірінен-біріне ұласып кете беретін аң-құс бейнелері аса нәзік те әсем жасалған. Аңдардың көзіне, тұяғына қондырылған асыл тастарды жай көзбен байқаудың өзі киын. Ғаламат шеберлікпен салынған бұл өрнектерден сол заман өнерінің жетістігін ғана емес, адамдардың пәлсапалық талғамын да тануға болады. Төті б.з.б. 3 ғ. мен б.з. 2 ғ-дағы "Орта Азия" өнеріне тән. Бұл ескерткіштер - б.з.д. II ғасыр мен б.з. II ғасыры аралығында қазақ жерін мекендеген тайпалардың үздік өнерінің күәсі.Ежелгі үйсіндердің қолонершілері шеберлігінің айғагы болумен бірге, ол қазақ халқының қолданбалы онерінің тамаша үлгісі болып табылады. Қазақстанның Орталық мемлекеттік музейінде сақталуда. [1]
1) Тірек сөздер: жаздыгүн, шілде,көгорай шалғын.
Негізгі ойы: Жаздың табиғатын сиппаттап тұр.
2) Жасы үлкендер көлеңке астында әзілдесіп отырады.
Қыз келіншектер үйді керемет көңіл күймен тігеді.
Боз балалар жазда сула шомылады.
3) Жазғы демалыс деген шіркін ғой. Жазда күн ысығанда жайлауға бару деген керемет. Біз жазда жайлауға көшеміз. Онда қыз-келіншектер киіз үй тігіп, дастархандық жайнатып қояды. Ал кішкентай балалар болса өзенге шомылуға асығады. Өзенде шомылу да керемет. Жайлауда таза ауа, кең дала керемет болады.Әсіресе самаурыннан шай ішкен, мол дастарқан тамаша.