2-мәтін. Әбу Насырдың алғырлығына таңданған шырақшы Махамбетке
Балаң оқуға өте зерек екен. Ол кітапханадағы қыпшақ, оғыз, түрік
тілдерінде жазылған кітаптарды түгел оқыды. Енді өзге тілдерді жазылған
кітаптарды оқуға ынтығып жүр, - деді.
Қалада шет тілдерді жетік білетін шырақшылар бар ма, соларға
оқотсақ қайтеді?- деді Әбу Насырдың әкесі.
Жоқ, шет тілдерді тек сол тілде сөйлейтін халықтар арасында жүріп
үйренуі мүмкін, - деді шырақшы.
Әбу Насыр ұстазы Қорқыт данаға еріп, жолға шықты. Олар алыстағы
елдерді аралады. Әбі Насыр сол сапарынан Фарабқа оралған соң
Самарқан, Бұқара, Хиуа, Үргеніш, Исфаған, Нишаһүр, тағы басқа біраз
қалаларда болдым. Онда жүріп, араб, парсы, еврей тілдерінде оқып, жазуды
үйрендім. Енді Фараб кітапханасындағы сол тілдерде жазылған кітаптарды
еркін оқи аламын, - деп, әңгіме айтты.
(Мәтіндер оқушылардың жас ерекшелігіне сай ықшамдалып алынған).
1. Екі мәтіннің айырмашылығын көрсетіңіз
1-мәтін
2-мәтін
Айырмашылығы
Мәтіннің түрі
Мәтіннің стилі
Мәтіннің тілдік
ерекшелігі
[3]
Я долго стоял и внимательно рассматривал жирафа. Я удивлялся его красоте. Это очень высокое животное — до тести метров, с длинной шеей и длинными ногами. Шея и туловище жирафа песочного цвета. Они покрыты коричневыми пятнами. По сравнению с длинной шеей голова совсем маленькая, и на ней маленькие рожки между ушами.
Жираф спокойно стоял в вольере, гордо подняв свою голову. Мне очень хотелось увидеть, как будет жираф наклонять голову, чтобы пощипать траву. Но жираф сначала долго стоял на одном месте, а потом медленно и важно пошёл в другой конец вольеры. Я протянул ему сквозь прутья траву, но он даже не заметил её с высоты своего большого роста. Очень жаль, я ведь так хотел с ним подружиться. Я мысленно попрощался с жирафом и пошёл дальше
Баймырзаұлы Балуан Шолақ (1864-1916) – қазақтың халық композиторы, ат ойынының түрлі тәсілін меңгерген өнерпазы, күш өнерін көрсеткен спортшысы, жауырыны жерге тимеген балуаны. Оның есімін де халық осы соңғы өнеріне сүйсінгендіктен еркелетіп, жас күнінде саусағын үсітіп алуына байланысты «Балуан Шолақ» деп атаған, әйтпесе өзінің азан шақырылып қойылған шын аты – Нұрмағанбет. Шыққан тегі – Ұлы жүздің Дулат тайпасының Сәмбет руынан. Бірақ аталары ерте кезде Арқаға қоныс аударғандықтан, оның бар өмірі Көкшетау өңірінде, атығай, қарауыл руларының арасында өскен.
Қажы Мұқан Мұңайтпасұлы — Қазақ халқының тарихындағы тұңғыш кәсіпқой балуан. Тұтас ғұмырын күрес өнеріне арнап, ұланғайыр жері мен өршіл халқын бірінші болып өзге жұртқа паш еткен, өзінен бұрынғы қандастары баспаған топырақты басып, көрмеген елді көріп, өзге қазақ тақпаған алтын, күміс медальдарды мойнына тұңғыш ілген Қажы Мұқан бабамыз.
Орасан күштің иесі, күрестің бірнеше түрінен әлем чемпионы атанған тұңғыш қазақ алыбы! Теңдессіз өнерімен жер шарын аралаған, 54 мемлекетте күреске түсіп, 48 медаль олжалаған Қажымұқандай мықты XX ғасырдың басында түркі халықтарының ішінде қазақта ғана болды. Ресейдің балуандар тобында Қажымұқаннан күші асқан ешкім болмағанын да айтуға тиіспіз. Дүние жүзінің чемпиондары Иван Поддубный, Иван Шемякин, Алекс Аберг, Иван Заикин, Георг Лурих, Георг Гаккеншмидт, Поль Понс, Вейланд Шульц сынды жампоздармен қатар жүру, боз кілемдегі айқастарда осы балуандарды шетінен жығып, бәйге алу — сол заманда нағыз ерлік еді. Ол кезде империяның буына семірген Ресей күресінің қожайындары қазақты шын мәнінде менсінбеуші еді. Қажымұқан сондай ортада намысын жатқа берген жоқ. Кеудесін ешкімге бастырмады. Күрес қожайындарының, төрешілердің сан мәрте әділетсіздігіне белі бүгілмеді, еңсесі түспеді.