2. Сұрақтарға жауап беріңдер. 1. Мәтін кім туралы? 2. Ол кандай мектепте оқыды? 3. Асқар Жұмаділдаевке оқуға түсу неліктен қиын болды? 4. Асқар Жұмаділдаев шетел университеттеріне не үшін шақырылды? 5. Шетелдік қандай қалаларда профессор болды?
ответ:Жайлау – жазғы қоныс. Жайлауды суы мол, шөбі шүйгін, маса-сона, шыбын-шіркейі аз жерлерден таңдайды. Қазақ елінің дәстүрлі жайлауы Сарыарқа атырабы мен орманды, желді өлкелерде, Қазақстанның солтүстік-батысында (Мұғалжарда), солтүстік-шығысында (Алтай, Сауыр және Тарбағатай өңірінде), оңтүстік-шығысында (Жетісу Алатауы, Іле Алатауы және Тянь-Шань тауының солтүстік атырабында), оңтүстігінде (Қаратау өңірінде) болды. Қазақстанның әр өңіріндегі жайлауды рулы ел, қала берді жеке ата ұрпақтары пайдаланған. Халық қыстаудан көктеуге, көктеуден жайлауға, жайлаудан күзеуге көшіп отырды. Жайлау мен қыстау малға тиімді, тіршілікке қолайлы, көшіп-қонуға ыңғайлы жерлерден таңдап алынды. Мысалы, Жетісу өлкесінде қыстау Балқаш көлінің оңтүстігіндегі құмды, қамысты аймақта орналасса, жайлаулардың көбі оның солтүстігіндегі таулы атырабында жатты. Қазақстан жеріндегі жайлау мен қыстау арасының қашықтығы да әр түрлі болды. Мысалы, көшпелі өмір сүрген адай – табын, шөмекей – шекті, бағаналы – балталы руларының Маңғыстау түбегінен Мұғалжар тауларына, Қызылқұмнан Торғай даласына, Шу өзенінің төмен алабынан Ұлытау төңірегіне дейінгі көш жолдарының арақашықтығы 1000 км-ге дейін жететін. Ал Қазақстанның солтүстік бөлігіндегі жартылай көшпелі қауымның көш жолдары 10 – 20 км-ден 40 – 80 км-ге дейін болды. Бұл төңіректегі жайлаулар құдықтар мен көлдердің айналасына орналасты. Жетісудағы жайлаулар мен қыстаулардың арасы солтүстіктен оңтүстікке қарай 100 – 200 км-ге жететін. Қазақстан жеріндегі жайлаулардың адамға да, малға да ең қолайлысы – тау алаптары. Солтүстіктегі жазық даладағы жайлауларда мал, негізінен, құдық суынан суарылатындықтан қол еңбегін көп қажет етеді. Қазір де малшылар жазғы жайылымды жайлау ретінде пайдаланады, жайлауға көшеді. Қой, түйе, сиыр жайлауға шығарылады.
Менің ойымша қазіргі барлық әжелердің бейнесі нағыз әже бейнесіне сай келмейді. Мүмкін арасында иманды да өте ақылды әжелер бар, бірақ ондай әжелердің саны күннен-күнге азайып келеді. Мысалы өткен замандағы немесе өзіміздің аналары, яғни әжелерді алып қарасақ ақылы жасына сай, өте пысық әйелдер болған. Ал қазіргі жасы үлкен әйелдерді қарастырсақ, мейлі бәрі емес бірақ көбісі жастармен жарысып киінеді, 21 ғасырға сай болайын деп түрлі нәрселерді пайдаланады.Әрине әжелерді құрметтеу қажет, себебі олар өмірін көрген, қиындықтарды өткізген,бірақ олардың барлығы құрметке лайық емес. Заманға сай болу үшін өзіне жараспайтын қылықтарды істеп, жастар бізді құрметтесін деген оймен жүретіндерде жеткілікті. Бір жағынан айтып кеткендей өткен заманның әжелері жан-жақты болған, олар тек бала бағу оларға ақыл үйретуді ғана үйретіп қоймай, жүректері иманға толы болған, уақытылы намазын тыстамай үнемі дәретпен таза жүрген. Ал қазіргі әжелердің барлығы ондай емес деп ойлаймын. Діни сауаттылық өмірге қажетті, себебі ол арқылы да баланы дұрыс жолға салуға болады. Қорыта келе, айтқым келгені қазіргі заманғы әжелер бейнесі иманды да ибалы, ақыл үйрететін, тек баланы ғана емес өзге адамдарға да жақсы ықпалы тиетін, жақсы ойлар тудыратын бұрынғы әжелерімізге ұқсағаны жөн
ответ:Жайлау – жазғы қоныс. Жайлауды суы мол, шөбі шүйгін, маса-сона, шыбын-шіркейі аз жерлерден таңдайды. Қазақ елінің дәстүрлі жайлауы Сарыарқа атырабы мен орманды, желді өлкелерде, Қазақстанның солтүстік-батысында (Мұғалжарда), солтүстік-шығысында (Алтай, Сауыр және Тарбағатай өңірінде), оңтүстік-шығысында (Жетісу Алатауы, Іле Алатауы және Тянь-Шань тауының солтүстік атырабында), оңтүстігінде (Қаратау өңірінде) болды. Қазақстанның әр өңіріндегі жайлауды рулы ел, қала берді жеке ата ұрпақтары пайдаланған. Халық қыстаудан көктеуге, көктеуден жайлауға, жайлаудан күзеуге көшіп отырды. Жайлау мен қыстау малға тиімді, тіршілікке қолайлы, көшіп-қонуға ыңғайлы жерлерден таңдап алынды. Мысалы, Жетісу өлкесінде қыстау Балқаш көлінің оңтүстігіндегі құмды, қамысты аймақта орналасса, жайлаулардың көбі оның солтүстігіндегі таулы атырабында жатты. Қазақстан жеріндегі жайлау мен қыстау арасының қашықтығы да әр түрлі болды. Мысалы, көшпелі өмір сүрген адай – табын, шөмекей – шекті, бағаналы – балталы руларының Маңғыстау түбегінен Мұғалжар тауларына, Қызылқұмнан Торғай даласына, Шу өзенінің төмен алабынан Ұлытау төңірегіне дейінгі көш жолдарының арақашықтығы 1000 км-ге дейін жететін. Ал Қазақстанның солтүстік бөлігіндегі жартылай көшпелі қауымның көш жолдары 10 – 20 км-ден 40 – 80 км-ге дейін болды. Бұл төңіректегі жайлаулар құдықтар мен көлдердің айналасына орналасты. Жетісудағы жайлаулар мен қыстаулардың арасы солтүстіктен оңтүстікке қарай 100 – 200 км-ге жететін. Қазақстан жеріндегі жайлаулардың адамға да, малға да ең қолайлысы – тау алаптары. Солтүстіктегі жазық даладағы жайлауларда мал, негізінен, құдық суынан суарылатындықтан қол еңбегін көп қажет етеді. Қазір де малшылар жазғы жайылымды жайлау ретінде пайдаланады, жайлауға көшеді. Қой, түйе, сиыр жайлауға шығарылады.
Объяснение:
Менің ойымша қазіргі барлық әжелердің бейнесі нағыз әже бейнесіне сай келмейді. Мүмкін арасында иманды да өте ақылды әжелер бар, бірақ ондай әжелердің саны күннен-күнге азайып келеді. Мысалы өткен замандағы немесе өзіміздің аналары, яғни әжелерді алып қарасақ ақылы жасына сай, өте пысық әйелдер болған. Ал қазіргі жасы үлкен әйелдерді қарастырсақ, мейлі бәрі емес бірақ көбісі жастармен жарысып киінеді, 21 ғасырға сай болайын деп түрлі нәрселерді пайдаланады.Әрине әжелерді құрметтеу қажет, себебі олар өмірін көрген, қиындықтарды өткізген,бірақ олардың барлығы құрметке лайық емес. Заманға сай болу үшін өзіне жараспайтын қылықтарды істеп, жастар бізді құрметтесін деген оймен жүретіндерде жеткілікті. Бір жағынан айтып кеткендей өткен заманның әжелері жан-жақты болған, олар тек бала бағу оларға ақыл үйретуді ғана үйретіп қоймай, жүректері иманға толы болған, уақытылы намазын тыстамай үнемі дәретпен таза жүрген. Ал қазіргі әжелердің барлығы ондай емес деп ойлаймын. Діни сауаттылық өмірге қажетті, себебі ол арқылы да баланы дұрыс жолға салуға болады. Қорыта келе, айтқым келгені қазіргі заманғы әжелер бейнесі иманды да ибалы, ақыл үйрететін, тек баланы ғана емес өзге адамдарға да жақсы ықпалы тиетін, жақсы ойлар тудыратын бұрынғы әжелерімізге ұқсағаны жөн