2-тапсырма 114 бет. Қарамен берілген сөздердің мағынасын түсіндірме сөздіктің көмегімен немесе мұғалімнің көмегімен ашыңдар. Қайсысы тура мағынадағы сөз, қайсысы ауыспалы мағынадағы сөз екенін анықтаңдар. Раскрывайте значение слов с толкового словаря или с учителя. Определите, какое слова в прямом значении, а какое слова в переносном значении.
Қазақ жан мен мал азығын қатар ойлаған халық. «Еңбек етсең емерсің» деп қара жерге астық егіп, қырға малын өргізіп, тіршілікпен құтайған жұртпыз. Бұл күнде жеке шаруа қожалығын ашқан жандардың Үкіметтен қолдау тауып, істерін дөңгелентіп жатқаны көңіл қуантады.
Ел дамуына өзіндік үлесін қосып әрі бастаған ісінен бақ тауып жүрген сондай азаматтардың бірі «Зарина» шаруа қожалығының басшысы Марат Чуженов. Аталған қожалық Кербұлақ ауданына қарасты Көксу ауылдық округі, Қосағаш пен Бірлік ауылдарында 1999 жылы жасақталған. Олардың негізгі бағыты егін және мал шаруашылығы. Бүгінгі күні бұл шаруашылықта қос ауылдан отыз адам жұмыспен қамтамасыз етіліп отыр. Тұрғындар бұл шаруа қожалығының ашылғанына дән риза.
Осылайша өз ахуалын көтеріп қана қоймай, ел экономикасының өрлеуіне де үлес қосады. Щаруа қожалығының егіс алқабындағы үш мың гектар жерге жаздық және күздік бидай, арпа мен к шөп егілген. Ал жайылым алқабы екі мың гектарды құрайды. Жалпы, шаруа қожалығына тиесілі бес мың гектар жер бар. Сондай-ақ, мал шаруашылығы бойынша да абыройлы еңбек етіп жатқандығын аңғардық. Бұл жайлы қожалық басшысы Марат Чуженов: – қазақ халқы қандай салада жүрмесін, нендей істің басында болмасын, малсыз бір дүниесі кем секілді болмай ма?! Сондықтан, мал қазақтың жаны деп бабаларымыз тегін айтпаған. Осы шаруашылықпен шұғылданып жүргенімізге он алты жылдан асып барады, – деп атакәсіпті жалғастырып жүргенін жеткізді. Осындай шаруашылықтың басшысы болса да қарапайымдылықтан айнымаған Марат Сағынтайұлының иелігіндегі қожалықта екі жүз бас ірі қара, сексенге жуық жылқысы бар. Шаруашылық қажетті техникалармен де толық қамтылған. Мұның өзі әл-ауқаты жақсы, өзіндік табысы мен ел үшін тигізер пайдасы мол шаруа қожалығы екенін аңғартады.
Жақсының басына іс түссе,
Отбасына білдірмейді.
Жаманның басына іс түссе,
Отбасын күлдірмейді.
***
Елін сүйер сеніңіз,
Өз отбасын сүйе алған.
***
Отбасындағы ойран
Ойдағы елге жетпес.
***
Отан - қуат,
Отбасы - шуақ.
***
Отбасы ала болса,
Кереге басы сайын бәле бар.
***
Отбасының жанжалы
Қана ішпеген шайдан туады.
Ауыр жолдың азабы,
Артар атан, нардан туады.
***
Отбасының өнегесі -
Отан өнегесі.
***
Отбасының сәні - сыйластық,
Достың сәні - қимастық.
***
Отбасынан бас кетсе,
Қазаннан ас кетеді.
***
Отбасына өрт салма.
***
Бойымдай бой табылса да,
Ойымдай ой табылмас.
***
Сыйға сый, сыраға бал.
***
Қарындасқа бұрмағанның қары сынсын.
***
Үй ішінен жау шықса,
Тұра қашып құтылмассың.
***
Қарындасқа бұрмағанның қары сынсын.
***
Үй ішінен жау шықса,
Тұра қашып құтылмассың.
***
«Сіз», «біз» - деген жылы сөз,
Ағайынға жарасар.
***
Қарындасың – қарлығашың.
***
Інісі бардың тынысы бар,
Ағасы бардың жағасы бар.
***
Төркін десе қыз төзбейді,
Көкпек десе түйе төзбейді.
***
Ине өткен жерден жіп өтер.
***
Тіріде сыйласпаған,
Өліде жылыспайды.
***
Қазаны басқаның қайғысы басқа.
***
Ата – баланың қорғаны.