2-тапсырма. Баптарды оқып, тезис жаз. 19-бап:
1. Әркім өзінің қай ұлтқа, қай партияға, қай дінге жататынын өзі анық-
тауға, оны көрсетуге не көрсетпеуге хақылы.
2. Әркімнің ана тілі мен төл мәдениетін пайдалануға, қарым-қатынас, тәрбие,
оқу және шығармашылық тілін еркін таңдауға құқы бар.
24-бап:
1. Әркімнің еңбек ету бостандығына, қызмет пен кәсіп түрін еркін таң-
дауына құқы бар. Еріксіз еңбекке соттың үкімі бойынша не төтенше
жағдайда, соғыс жағдайында ғана жол беріледі.
2. Әркімнің қауіпсіздік пен тазалық талаптарына сай еңбек ету жағ-
дайына, еңбегі үшін нендей бір кемсітусіз сыйақы алуына, сондай-ақ
жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғалуға құқы бар.
3. Әркімнің тынығуға құқы бар. Еңбек шарты бойынша, жұмыс істейтіндер-
ге заңмен белгіленген жұмыс уақытының ұзақтығына, демалыс және
мереке күндеріне, жыл сайынғы ақылы демалысқа кепілдік беріледі.
39-бап:
1. Адамның, азаматтың құқығы мен бостандығы конституциялық құры-
лысты қорғау, қоғамдық тәртіпті, адамның құқығы мен бостандығын,
халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтау мақсатына қажетті ша-
мада ғана тек заңмен шектелуі мүмкін.
2. Ұлтаралық татулықты бұзатын кез келген әрекет «Конституцияға ке-
реғар» болып танылады.
Бір шалдың төрт ұлы болыпты. Бір күні шал ұлдарын жинап алып, былайдепті:
– Мен қартайдым. Біреуіңнің үй иесі болатын уақыттарың жетті. Кімнің ақылы мен байлығы сай болса, сол мұрагерім болады. Әрқайсыларың маған ақылдарың мен байлықтарыңды көрсетіңдер, – депті.
Үлкен ұлы асыл тасты жүзік салған қолын көрсетіп:
– Міне, менің байлығым. Ал кім бай болса, сол ақылды, – депті.
Екінші ұлы асыл киімдерін киіп, әдеміленіп келеді де:
– Мені осы түрімде көргендер ақылым мен байлығыма бас иеді, - дейді.
Үшінші ұлы күміспен және асыл тастармен әшекейленген белдігін буынады да:
– Бұндай белдікті ешкім буынып көрген жоқ, – дейді.
Әкесі үлкен балаларына қарап басын шайқайды да, ең кіші ұлына қарап:
– Сен неге үндемейсің? Сен қандай байлығыңмен мақтанасың? – дейді. Сонда кенжесі былай депті:
– Мен де асыл тасты жүзік те, сәнді киім де, қымбат тастармен әшекейленген белдік те жоқ. Тек еңбек сүйгіш екі қолым, қайрат-жігерге толы жүрегім ғана бар.
Шалға кенже ұлының жауабы ұнайды. Ол өзінің мұрагері болады деп, кіші ұлын айтыпты. Үлкен балаларына інісінің айтқанынан шықпауды өсиет етіпті.
Объяснение:
1..Жасы үлкеннің сөзін бөлме – в разговоре не перебивай старших.
2. Жасы үлкеннің жолын кеспе – не пересекай дорогу старшему.
3.Ата-анаңа қайда барасыз деп сұрама – не спрашивай родителей, куда они идут.
4.Үлкенге сыртыңды беріп отырма – не садись спиной к старшему.
.5Кісі жолын кеспе – не переходи дорогу перед старшим.
6.Қонаққа берер затты сол қолмен берме – то, что даешь гостю, не протягивай левой рукой.
7.Кісіге қару кезенбе – не направляй оружие на человека.
8.Жалғыз ағашты кеспе – не руби одинокое дерево.
9.Жыңғылмен атты қамшылама – не погоняй лошадь гребенщиком.
10.Көгалды таптама – не топчи поляну.