Күндердің бір күні Жылан жер жүзіндегі жанды мен жансыздарға мынадай арыз айтады:
— Мені Тәңірім сендердің бәріңнен кем жаратыпты. Аяқ-қолым жоқ. Басымды көтере алмай, жер бауырлап қалдым. Не жеп, не қоярымды да білмеймін. Сендердің бәрің бір бүтін тілдісіңдер, ал мен айыр тілдімін. Ойлап отырсам, жанды мен жансыздың ішіндегі сорлысы мен екенмін. Маған ешқайсыңның жәрдем еткілерің келмейді. «Сен қасіретті көп тарттың, ондайлар әрдайым әділ келеді, сен барлығымызға патша да бола аласың» деп, сөзбен болса да жұбатып кетпейсіңдер, – деп, ол екі көзінен қанды жасын сорғалатып, ағыл-тегіл жылайды.
Жанды-жансыздың барлығы жыланға аяныш білдіріп, өкпесін орынды көреді, «қарасың деп шықпайтын, қара қылды қақ жарған, ақ жүрек ақылшымыз болар» десіп, өздеріне патша етіп сайлайды.
Жыл артынан жыл, күн артынан күн өтіп жатады.
Күндердің күнінде Жыланекең: «Бүкіл әлемге патша болып, барлық билікті өз қолыма алсам, бұдан да жақсы тұрар едім. Көзіме көрінген тамақты ішпей, дүниедегі жандылардың ең тәтті қандысын жер едім», – деп қиялдайды. Қан дәмін айыра алатындарды шақыртады. Қос қанатын делдитіп, аяқтарын шілтитіп, қуарып Шіркей, тұмсығын едірейтіп Маса, патшаның көңілін табам деушілердің бәрі келеді.
«Акын» - в казахском языке это уважительная форма обращения к вышедшему из народа поэту-импровизатору.
Айтыс – это публичное поэтическое состязание двух акынов. Каждое лето отовсюду съезжаются акыны, которые без предварительной подготовки, импровизируя поочередно, соревнуются в находчивости, в блеске мыслей, в умении сочинять стихи экспромтом.
В 2006 году айтыс был включен в репрезентативный список нематериального культурного наследия человечества.
Зарождение айтыса в эпоху образования казахских племенных союзов и их синхронное развитие – это незаменимая часть в духовной жизни казахского народа.
«На наскальных рисунках в горах стран Центральной Азии, Алтайского региона, уездов Хутуби, Тарбагатая, долины реки Или сохранились изображения играющих на домбре акынов», - рассказывает Далилбек. По его словам у казахского народа есть очень много разных обычаев и традиций, некоторые из них в процессе исторического развития были вытеснены. Однако акын-айтыс – единственный в своем роде связан с казахским народом общей судьбой, и голос акынов продолжает радовать слух и по сей день.
Согласно данным, казахи проживают в 13 странах мира. Из них только казахи Китая и Монголии сохранили свою самобытную культуру. «Для сохранения традиций айтыса и его развития нужны определенные условия. Первое – это благодарный слушатель, который будет ценить искусство айтыса, второе – благоприятная социальная среда для развития искусства айтыса», - отметил Далилбек.
25 января 2008 года в студенческом городке Илийского педагогического института г. Куйтунь (СУАР) было образовано Исследовательское общество айтыса. Это событие стало новой вехой в работе над сохранением традиций айтыса
Оқи салшы))
Күндердің бір күні Жылан жер жүзіндегі жанды мен жансыздарға мынадай арыз айтады:
— Мені Тәңірім сендердің бәріңнен кем жаратыпты. Аяқ-қолым жоқ. Басымды көтере алмай, жер бауырлап қалдым. Не жеп, не қоярымды да білмеймін. Сендердің бәрің бір бүтін тілдісіңдер, ал мен айыр тілдімін. Ойлап отырсам, жанды мен жансыздың ішіндегі сорлысы мен екенмін. Маған ешқайсыңның жәрдем еткілерің келмейді. «Сен қасіретті көп тарттың, ондайлар әрдайым әділ келеді, сен барлығымызға патша да бола аласың» деп, сөзбен болса да жұбатып кетпейсіңдер, – деп, ол екі көзінен қанды жасын сорғалатып, ағыл-тегіл жылайды.
Жанды-жансыздың барлығы жыланға аяныш білдіріп, өкпесін орынды көреді, «қарасың деп шықпайтын, қара қылды қақ жарған, ақ жүрек ақылшымыз болар» десіп, өздеріне патша етіп сайлайды.
Жыл артынан жыл, күн артынан күн өтіп жатады.
Күндердің күнінде Жыланекең: «Бүкіл әлемге патша болып, барлық билікті өз қолыма алсам, бұдан да жақсы тұрар едім. Көзіме көрінген тамақты ішпей, дүниедегі жандылардың ең тәтті қандысын жер едім», – деп қиялдайды. Қан дәмін айыра алатындарды шақыртады. Қос қанатын делдитіп, аяқтарын шілтитіп, қуарып Шіркей, тұмсығын едірейтіп Маса, патшаның көңілін табам деушілердің бәрі келеді.
«Акын» - в казахском языке это уважительная форма обращения к вышедшему из народа поэту-импровизатору.
Айтыс – это публичное поэтическое состязание двух акынов. Каждое лето отовсюду съезжаются акыны, которые без предварительной подготовки, импровизируя поочередно, соревнуются в находчивости, в блеске мыслей, в умении сочинять стихи экспромтом.
В 2006 году айтыс был включен в репрезентативный список нематериального культурного наследия человечества.
Зарождение айтыса в эпоху образования казахских племенных союзов и их синхронное развитие – это незаменимая часть в духовной жизни казахского народа.
«На наскальных рисунках в горах стран Центральной Азии, Алтайского региона, уездов Хутуби, Тарбагатая, долины реки Или сохранились изображения играющих на домбре акынов», - рассказывает Далилбек. По его словам у казахского народа есть очень много разных обычаев и традиций, некоторые из них в процессе исторического развития были вытеснены. Однако акын-айтыс – единственный в своем роде связан с казахским народом общей судьбой, и голос акынов продолжает радовать слух и по сей день.
Согласно данным, казахи проживают в 13 странах мира. Из них только казахи Китая и Монголии сохранили свою самобытную культуру. «Для сохранения традиций айтыса и его развития нужны определенные условия. Первое – это благодарный слушатель, который будет ценить искусство айтыса, второе – благоприятная социальная среда для развития искусства айтыса», - отметил Далилбек.
25 января 2008 года в студенческом городке Илийского педагогического института г. Куйтунь (СУАР) было образовано Исследовательское общество айтыса. Это событие стало новой вехой в работе над сохранением традиций айтыса