2- тапсырма. Мәтінді оқып, Қазақстанның қай аймағында қандай шикізат пен кен өндіріледі кестеге жаз. (5 б) Қазақстанда шикізат пен қазба байлықтары көп. Орталық Қазақстанда көмір, жез, қорғасын, мырыш, жез, құмтас өндіріледі. Мұнда көмір қоры 200 миллиард тоннадан асады екен. Солтүстік өңірде алын, темір өндірілсе, Оңтүстік аймақта қорғасын өндірлді. Сондай- ақ Оңтүстікте, шығыста, солтүстікте мәрмәр кенорындары бар. Ал Батыста, Каспий жағасындағы құрлықта 2,2 миллиард тонна, су астында 4,5 миллиард тонна мұнай жатыр. Оңтүстік өңірдегі Аралдың айналасында 350 миллион тонна мұнай бар. Мұнай құбыры 10715 шақырымға созылған. Міне, Қазақ даласы- осындай бай!
Күллі адамзат қауымында өткен ақыл-парасат алыптарының ой-кермегін тартып, тіршілік тұңғиықтарын терең толғап ұғынған сайын кемеңгерліктерін ұрпақ тәрбиесіне арнамағандары аз. Сонау көне дүние данышпандары Сократ та, Платон да Аристотель де төрткүл дүниенің тылсым сырларын ата-бабаларымыз Әл Фараби, Әбу Райхан Беруни, Ғаббас Ибн Сейд Әл Жауһари, Жүсіп Баласағұн т.б. мектеп ашып, шымырлай аққан ой құдіретін ұрпақ тәрбиесіне бұрған. Олай болса, ұлы ойшылдардың қол созған мұраттары тікелей адам тәрбиесіне астасып жатыр.Тіпті кешегі өткен Декарт Локк, Ян Амос Коменский, Жан-жак Руссо, Лев Толстой да тәрбие саласына ерекше көңіл бөлген. Қазақ баласының өнегелілік қасиетінің қалыптасуына ең әуелі шоқтығы биік болып көрінетін құдіреттің бірі — халық педагогикасы. Осы тұста қазақ халқының ұрпағына қалдырған аксиомалық ұғымдарды еске түсіреді. «Алып анадан туады» тылсым сыры әлі ашыла қоймаған ұлағатты сөз бар.
Адамдардың мінез-құлығы мен ар-ұжданы негізінен ақыл-парасат және жүрек тәрбиесінен алады екен. Осындай тұжырымды Абай Құнанбаев та құптайды.
Әл Фараби «жақсы мінез-құлық пен ақыл күші болып, екеуі біріккенде ғана адам бақытқа жетіп, адамшылық қасиеттерге ие болмақ», — дейді.
Адамдардың мінез-құлығы мен ар-ұжданы негізінен ақыл-парасат және жүрек тәрбиесінен алады екен. Осындай тұжырымды Абай Құнанбаев та құптайды.
Әл Фараби «жақсы мінез-құлық пен ақыл күші болып, екеуі біріккенде ғана адам бақытқа жетіп, адамшылық қасиеттерге ие болмақ», — дейді.
Ойдан жұмбақ пен жаңылтпаш құрастыру.
Өзі аппақ, өзі жұмсақ,
Қанттай аппақ. Ол не? (Қар)
Сөйлемейді, жаны жоқ,
Ішінде оның білім көп. (Кітап)
Қалың – қалың киімі бар,
Шешіндірсең, жылатар. (Жуа/Пияз)
Сырты жасыл қатты доп,
Іші қып-қызыл тәтті доп. (Қарбыз)
Үйдегі тыным таппайтын жансыз тықылдақ не? (Сағат)
Қапты қапты ит қапты,
Қапыда қатты қапты.
Омартаға балалар барар,
Омартаны балалар аралар.
Сыныпта бор бар,
Ақ бор бар, көк бор бар
Барлығы неше бор бар?
Ошаққа от жақ, ,
Ол үшін шоқ тап,
Шоқ тап та, от жақ.
Балға тап та,
Жаңғақ шақ ,
Жаңғақ шақсаң,
Сақ шақ.