2-тапсырма. Мен сүмірейіп кеп, төр алдына атаммен қатарласа салынған төсегіме жаттым. Көпке дейін ұйықтай алмадым. Сөйлемге морфологиялық талдау жасаңдар. Дескриптор: - мәтінде айтылған ойға өз көзқарасын білдіре алады; - стиль түрін ажырата алады; - морфологиялық талдау жасайды.
Тіл — халықтың бар байлығы және бейнесі. Әр халық өз ана тілін біліп қана қоймай, құрметтей білуі де керек. Тілсіз ұлт болуы мүмкін деп ойламаймын. Тіл — ана сүтімен бірге еніп, балалық шағыңнан бастап, өмір бойы сенің қолдаушың әрі көмекшің болады.
Менің ана тілім — құдіретті әрі бай қазақ тілі. Қазақ тілі әлемдегі ең қиын тілдердің бірі болып табылады. Қазақ халқы түркі тілдес халық болып саналады. Қазақ тілінің құдыреті шексіз ғой! Әрине, қазақ тілінде де кей кемшіліктер бар. Олар паразит сөздер мен қате аудармалар. Паразит сөздерден арылсақ керемет болар еді! «мен уже тапсырмаларды орындап қойдым» деп айтып жатамыз. Бірақ қазақ тілінде «уже» деген сөз жоқ. Ол паразит сөз. Біз банан деген жемісті «сарықисық» деп аударып жатамыз. Бұлда дұрыс емес! Бұл қорлау демей немене?! Қазақ тілінің бай екенін паш ететін уақыт келіп жетті. Таза қазақша сөйлейтін уақыт жетті. Қазақ елінің ана тіліне барша ел таңғала қарайтынына мен сенімдімін. Қазақ тілі өте бай тіл! Мен ана тілімді мақтан тұтамын.
қарғымады – етістік, не істеді? деген сұраққа жауап береді
3. Жалқы есімдерді табу.
Мойнақ – күшіктің аты. Осы диктантта 1 жалқы есім бар.
Жалқы есім — жеке заттың, құбылыстың атауы болатын сөз, сөз тіркесі. Жалқы есімге адам аттары (антропонимдер), географиялық атаулар (топонимдер), діни атаулар (теонимдер), жануарлар атаулары (зоонимдер), аспан денелерінің атаулары (астронимдер), тарихи уақиғалармен байланысты мезгіл атаулары (хрононимдер), рухани нысандар атаулары (идеонимдер) т. б. жатады.
Тіл — халықтың бар байлығы және бейнесі. Әр халық өз ана тілін біліп қана қоймай, құрметтей білуі де керек. Тілсіз ұлт болуы мүмкін деп ойламаймын. Тіл — ана сүтімен бірге еніп, балалық шағыңнан бастап, өмір бойы сенің қолдаушың әрі көмекшің болады.
Менің ана тілім — құдіретті әрі бай қазақ тілі. Қазақ тілі әлемдегі ең қиын тілдердің бірі болып табылады. Қазақ халқы түркі тілдес халық болып саналады. Қазақ тілінің құдыреті шексіз ғой! Әрине, қазақ тілінде де кей кемшіліктер бар. Олар паразит сөздер мен қате аудармалар. Паразит сөздерден арылсақ керемет болар еді! «мен уже тапсырмаларды орындап қойдым» деп айтып жатамыз. Бірақ қазақ тілінде «уже» деген сөз жоқ. Ол паразит сөз. Біз банан деген жемісті «сарықисық» деп аударып жатамыз. Бұлда дұрыс емес! Бұл қорлау демей немене?! Қазақ тілінің бай екенін паш ететін уақыт келіп жетті. Таза қазақша сөйлейтін уақыт жетті. Қазақ елінің ана тіліне барша ел таңғала қарайтынына мен сенімдімін. Қазақ тілі өте бай тіл! Мен ана тілімді мақтан тұтамын.
1. Дыбыстық талдау
Мойнақ – 2 буын, 2 дауысты, 4 дауыссыз дыбыс
М – дауыссыз, үнді
о – дауысты, жуан, ашық, еріндік
й – дауыссыз, үнді
н – дауыссыз, үнді
а – дауысты, жуан, ашық, езулік
қ – дауыссыз, қатаң
Күшік – 2 буын, 2 дауысты, 3 дауыссыз дыбыс
К – дауыссыз, қатаң
ү – дауысты, жіңішке, қысаң, еріндік
ш – дауыссыз, қатаң
і – дауысты, жіңішке, қысаң, езулік
к – дауыссыз, қатаң
2. Зат есім және етістікті табу (3 сөйлем).
Күшік шеңберден қарғымады.
Күшік - зат есім, кім? деген сұраққа жауап береді
қарғымады – етістік, не істеді? деген сұраққа жауап береді
3. Жалқы есімдерді табу.
Мойнақ – күшіктің аты. Осы диктантта 1 жалқы есім бар.
Жалқы есім — жеке заттың, құбылыстың атауы болатын сөз, сөз тіркесі. Жалқы есімге адам аттары (антропонимдер), географиялық атаулар (топонимдер), діни атаулар (теонимдер), жануарлар атаулары (зоонимдер), аспан денелерінің атаулары (астронимдер), тарихи уақиғалармен байланысты мезгіл атаулары (хрононимдер), рухани нысандар атаулары (идеонимдер) т. б. жатады.