2-тапсырма. сөйлемдерден жалқы есімдерді табыңдар. жалқы есімдердің жазылу
емлесін сақтай отырып, сөйлемдерді көшіріңдер. қосарланған жалқы есімдерді
тауып, оларға фонетикалық талдау жасаңдар.
1. шығыс тянь-шань етегінде құрлықтағы терең қазаншұңқырлар-
дың бірі – турфан ойысы орналасқан (құэ, 9- 2. ертіс-құлынды
жазығы павлодар облысының күңгірт қара қоңыр топырақты ауданын
қамтиды. 3. соколов-сарыбай, қашар кен орындарында темір кені
өндіріледі. 4. тобыл-обағанның жазық даласы батысында орал сырты
үстіртімен, оңтүстігінде торғай қыратымен, шығысында есілдің сол жақ
жағалауымен, солтүстігінде орманды даламен шектеседі. 5. шерубай-
нұра — қарағанды облысының абай ауданы, бұқар жырау аудандары
аумағындағы өзен (қфг).

Айналамыздағы таңғажайып көріністерге кей кезде қарап тамсанамын. бізді қоршап тұрған жасыл желектен өзге сан түрлі тылсым дүниелер қызықтырады. әрбір бойына қуат береді. ол сұлулық пен әсемдікті шашатын ғажайып құбылыс. ырыс пен қазынаның қайнар көзі болғандықтан, халқымыз «табиғат – ң өмір нәрі, қажетінің табылар содан бәрі»- деп бекер айтпаған. табиғатта болып жатқан сан түрлі құбылыстарды біз өзімізбен байланыстырамыз. оның таза ауасын рахаттана жұтамыз. мұның өзі ң табиғатпен тығыз байланыста екендігін білдіріп тұр емес пе? «табиғат – тал бесігім» деп айтқандай, ғажайып жаратылысының мына жарық әлемге өз нұрын шашады. мөлдір таза тұнық бұлақтардың сыбдырын, құстардың әсем үнін, әлемнің нұр сыйлаған жарық күнін естіп – көріп жатамыз. тылсым табиғаттың құпия сырларына үңіле түссек, өміріміз шаттыққа тола бермек. табиғаттың ға берер пайдасы мол және жер анамызға табынамыз. табиғатымызды одан әрі көркейту, жайқалту бәріміздің қолымыздан келеді. сондықтан бәріміздің міндетіміз – табиғатты қорғау!

Астана-ұлан ғайыр еліміздің бас қаласы, әлем таныған жас қала. біздің дәуіріміздің хі-хііі ғасырларында арқада қыпшақ тайпалары көшіп - қонып жүрген. өткен ғасырда археологтар ақмола жерінен көне қаланың орнын тапты. бозақ-қазіргі астанадан небәрі 15 шақырым жерде. қалашық х-хііі ғасырларда гүлденіп, жібек жолы бойындағы сауда орталықтарының біріне айналған. сондай-ақ бозақ қыпшақ билеушілерінің елордасы болған. демек, елбасымыздың астана орнын арқа төсіне таңдауы кездейсоқтық емес, тарихты болжап, болашақты түйген көрегендік. 1996 жылы ақмола қаласын астана жасаймыз дегенде қоғамның басым бөлігі күмәнмен қарады. алайда 1998 жылдың 10 маусым күні тәуелсіз қазақстан жаңа да жас қала-астананың атын бүкіл әлемге паш етті. етек-жеңін енді қымтап, есін жиған егемен елдің бірегей ұлдары қазақ елінің болашағы үшін барын шаша еңбек етті. халқымызда «басы қатты болса, аяғы тәтті» деген дана сөз бар. астана , көркейе түсті. айбынды астанамыз жарық жұлдыздай жарқырады астанамыз әр күні жылға татитын, әр жылы ғасырға тең қарқынмен ң даңғыл жолына түсті. 1999 жылы юнеско-ның шешімімен астана «әлем қаласы» атағына ие болды. астана-сәулеті келіскен алып шаһар. бас қаладағы ең ғажайып, әсем мұнара-бәйтерек. тіршілік иелеріне тірек, сүйеніш, қорған, пана деген ұғымды білдіретін алып мұнара еліміздің символына айналған. гүлденген астанамыз, түрленген жас қаламыз-елдік пен тұтастықтың ғажайып үлгісі. не деген махаббат сұрапыл, тәңірден берілген нұр, ақыл. астана қазақты ғаламға, танытпай қоймайды, тұра тұр, - деп қ.әбілдақызы жырлағандай, астана-елбасының ғажайып ерлігі. жас ұрпақтың келешегін ойлайтын кемеңгер нұрсұлтан әбішұлының ұлы дала төрінен асқақ та ғажап қала тұрғызуы-теңдессіз қайсарлық. әр елді астанасы-сол елдің төлқұжаты. «астанасына қарап елін таниды» деген елбасы сөзінде терең мән бар. нұрсұлтан әбішұлы «еуразия жүрегінде» атты кітабында: - қалалардың да сияқты өз тағдыры болады. олардың әрқайсысының өз аты, қайталанбайтын өмірбаяны, дүниеде ешбір жерге ұқсамайтын өзіндік айрықша мінезі мен белгілері бар», - деп жазыпты. британдық «the sunday times» газеті өзінің 2005 жылғы 20 ақпандағы нөмірінде: «астанада жасалып жатқан жұмыстардың ауқымы нанғысыз. оны жүзеге асыру үшін қазақстан президенті нұрсұлтан болу керек», - деп жазды. ендеше, аяулы астана - елбасының тарихи қолтаңбасы. «біз жаңа астананың негізін салдық. бұл - бостандық туралы ежелден далалық арман мекен еткен қала. бұл - біздің он бес жылғы жолымыз бастап әкелген және бүгінде осы жол енді ғана басталатын қала. бұл - біздің жол, қазақстан жолы», - дейді н.ә.назарбаев. сәулетті астанамен тағдыры тоғысқан, халқымен жүрегі бір елбасы бастаған нұрлы көш - қазақстанның тәуелсіздік жолы ешқашан адаспақ емес. елбасы бізбен бірге. астанадай ғаламат қала қазақ жерінің мәңгілік жерұйығына айналады