Шоқан Уəлиханов шын есімі Мұхаммед Қанафия 1835-1865 жылы дүниеге келген. қазақтың ұлы ғалымы. ХІХ екінші жартысындағы Қазақстанда дүниеге келген ағартушылық мəдиниеттің тұңғыш өкілдерінің бірі. ол тарихшы , шығыстанушы, географ , ағартушы.Əжесі кішкентай ғана кезінде Шоқаным деп еркелетіп , Шоқан деп аталып кеткен.Туылған жері Қостанаф облысв Əулиекөл ауданв Күнтимес ордасы. Əкесі Шыңғыс Уəлиханов ал анасы Зейнеп Уəлиханова ал жұбафы Айсары Уəлиханова.Қазақтың ұлы ойшыл ағартушылары Шоқан пен Абайдың дүниетанымы мен шығармашылық бағытында, тарих пен заман мəселелерін түсінуі мен талдауына, əсіресе, мəдени мұранв меңгері, дамыту, оны елдің рухани қажетіне жарату əрекетінде мол үндестік байқалады. Шоқан Уəлихановтың шығармаларын жинап жинап бастырулы орыс ғалымдарының еңбегі аса зор. Орыс географиялық қоғамы Басып шығарған Шықан шығармаларына жазған алғы сөзінде Академик Николай Иванович "Шоқаг Шығыстану əлемінде құйрықты жұлдыздай жарық етіп шына келгенде орыстың Шығысты зерттеуші ғалымдары оны ерекше құбылыс деп түгел мойындап, түркі халқынан үлкен зор еңбек ашуды күткен еді, бірақ Шоқанның ғайыптан қайтыс болуы үмітімізді үзіп кетті!"-деп жазды
Түбір-арала,көсемшенің жұрнағы-п, түбірі-кел,көсемшенің жұрнағы- е, жіктік жалғауының үшінші жағы-ді;
2)Шықылықтайды
Түбірі-шықылықта, көсемшенің жұрнағы-й, жіктік жалғауының үшінші жағы-ды;
3)Естілмейді.
Түбірі-есті,ырықсыз етіс жұрнағы -л, болымсыз етістіктің жұрнағы - ме, көсемшенің жұрнағы-й, жіктік жалғауының үшінші жағы-ді;
4)Болмаса.
Түбірі-бол, болымсыз етістіктің жұрнағы-ма, шартты рай жұрнағы-са;
5)Паналамапты.
Түбірі-пана, жіктік жалғауының екінші жағы - ла, болымсыз етістіктің жұрнағы-ма, көсемшенің жұрнағы-п, жіктік жалғауының үшінші жағы-ты;