Aytgbssh

29.05.2022 20:20 •  Қазақ тiлi

2. Үзін ді лер ді оқып, та қы рып қой ың дар. Се бе бін тү сін ді рің дер. І Әке ле рі мен қа бат та са ат қа мін ген Шо қан, ке ше гі Мы сық қа айт қан уә де сі бой ын ша, құ дық ба сы на тарт ты. Шың ғыс ба ла сы ның жал ғыз ке тіп ба ра жатқа нын кө ріп, ша қы рып ал ды. – Сен жал ғыз қай да ба ра жа тыр сың? – деп се бе бін сұ ра ды. – Ате ке, ке ше Мы сық қа, әл гі мү сін ші ба ла ға, ке лем деп уә де бер гем. Со ған ба рам. – Кей ін-ақ бар май сың ба, не ме не, ол бір жақ қа ке тіп қа лар деп пе едің? – де ген әке сө зі не:

– Уә де ай тып, ар ты нан ал да сам, ұят бо ла ды ғой. Бұ дан бы лай ол ме нің сө зі ме сен бей ді ғой, – де ді. Шың ғыс Шо қан ға ой ла на қа ра ды да: – Ә, жа рай ды, бар. Екі айт па ған жақ сы, – де ді. Шың ғыс тың өңін де ба ла сы на іш тей ра зы лан ған ажар бар еді. ІІ Шо қан құй ғы та шау ып құ дық ба сы на кел ген де, Мы сық ал ды нан қар сы шық ты. Ол қо лы на ұс та ған жа ңа мү сін де рін жо ға ры кө те ре көр сет ті: – Мі не, Шо қан, іс теп қой дым. Мен се ні кел мей қа лар деп ем!.. – Жоқ, мен айт тым ғой «ке ле мін» деп, не ге кел мей мін?! Уә де ет пеу ке рек, уә де ет тің – орын да. Мі не, сен де ке ше уә де ет тің, айт тың, орын дап, то сып отыр сың, – деп, Шо қан до сы на өзі нің әде тін тү сін дір ді. Мы сық бұл жо лы құс тың (қар шы ға ның) тұл ға сын бей не леп ті жә не пәуес ке ар ба ның бей не сін жа сап ты. Жа ңа дан көр ге нін, жа ңа нәр се ні тез тан ы ғыш Мы сық тың зе рек ті гі Шо қан ға сон дай ұна ды. (Сапарали Бе га лин)

1. Ба ла Шо қан ның бой ын да ғы қан дай қа си ет ұна ды? Не ге?

2. «Уә де ге адал дық» де ген ді қа лай тү сі не сің дер? Осын дай қа си ет ті қай сы нып тас тарың ның бой ынан бай қа дың дар? Әң гі ме леп бе рің дер.

Жин­ақт­ық ­сан ­есім зат тың жи нақ тал ған са нын біл ді ріп, неш­ еу? де ген сұ рақ қа жа уап бе ре ді. Жи нақ тық сан есім бір ден же ті ге дей ін гі есепт ік сан есім дер ге -ау,-еу жұр нақ та ры жал ға ну ар қыл ы жа са ла ды: бір­ еу,­екеу,­үшеу,­төр­теу,­бе­сеу, ал­тау,­же­теу. Жи нақ тық сан есімд ер әдет те зат есім дер мен тір кес пей же ке қол да ны ла ды да, зат та нып тұр а ды. Әрі сан дық, әрі зат тық мағ ын а бе реді. Мы са лы: Ал­тау­алаболс­а,­ау­ыз­дағ­ы­ке­те­ді.­Төрт­ еу­түг­ел­бол­са,­тө­бе­дег­і­ке­ле­ді.

4. Жи нақ тық сан есімд ер ді қа тыс ты ра оты рып, тыңд а лым мә ті ні нің қыс қа ша маз мұмазмұ нын жа зың дар. Жи нақ тық сан есім дер ге сұ рақ тар қой ың дар.

5. Оқы лым ма те ри алын не гіз ге ала оты рып, «Уә де ге адал дық» та қы ры бын да шы ғар ма жа зың дар. Ең үз дік жұ мыс ты «Басбар мақ» әді сі мен ба ға лаң дар.

​