Абай - ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен. Абай Шығыс пен Батыс мәдениеті мен өркениетін жетік білген. Бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. Болашақ ақынның дүниеге көзқарасының қалыптасуына оның озық ойлы орыс зиялы қауымының өкілдерімен араласуы орасан зор ықпал етті. Абай — ұлы ақын әрі ойшыл. Ол өз төңірегіндегі адамдардың, жақындары мен шәкірттерінің бойындағы өз халқына риясыз берілгендікті, оның мүдделерін қорғау қасиеттерін қолдап отырды. Ұлы ақын жас ұрпақты имандылыққа, адамгершілікке, ғылым-білім үйренуге шақырды. жастарды бес нәрседен — өсектен, өтіріктен, мақтаншақтықтан, еріншектіктен, бекер мал шашпақтықтан қашық болуға, бес асыл іске — талап етуге, еңбекті сүюге, терең ойлай білуге, қанағатшыл болуға, қайырымды рақымшылық жасауга шақырды.
Абай жастардың бойындағы кеселді кемістіктерді, арсыздық пен ұятсыздықты, дөрекі надандықты тәрбие және білім беру арқылы жоюға үндеді. Ақын ол үшін қазақ балаларын оқытатын мектептерді көптеп салуды жақтады.
Қуануға, қорқуға, ренжуге байланысты көңіл - күй одағайларымен диалогтар
1. Қуануға байланысты диалог
- Алақай, анашым!
- Балам - ау, тыныштық па, не боп қалды?
- Мені құттықтап қойсаңыз болады!
- Құттықтаймын, жаным! Олимпиада қорытындылары шыққан болар?
- Ия, анашым, дәл таптыңыз. Олимпиаданың екінші кезеңі бойынша мен бірінші орынды иемденіп, енді облыстық жарысқа қатысатын боламын!
- Бәрекелді, жарайсың, құлыным! Сен үшін өте қуаныштымын!
- Алақай...! Алақай...!
2. Қорқу тақырыбына диалог
- Астапыралла! Онысы несі? Тіл-көзден сау болғай, жас адам...
- Кім туралы айтып жатсыздар, апа?
- Көрші үйдің баласы жайлы...
- Қандай жағдай, не болды?
- Жоқ жерде құлап, тура тойдың алдында аяғын сындырып алыпты...
- Сұмдық - ай, обал болған екен. Тез жазылып кетсін...
3. Ренжуге байланысты диалог
- Түу... Мына шамның сөніп қалғаны - ай!
- Не боп қалды, Әсетжан?
- Ертеңгі сабаққа қажетті реферат басып отыр едім, шам сөніп қалды...
- Ойпырмай, еңбегіңнің бәрі далаға кетті ғой.
- Ия, соған ішім ашып тұр. Енді басынан бастап қайта теру керек болады.
- Жарайды, балам, оған бола ренжіме.
Абай Құнанбайұлы.
Абай - ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен. Абай Шығыс пен Батыс мәдениеті мен өркениетін жетік білген. Бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. Болашақ ақынның дүниеге көзқарасының қалыптасуына оның озық ойлы орыс зиялы қауымының өкілдерімен араласуы орасан зор ықпал етті. Абай — ұлы ақын әрі ойшыл. Ол өз төңірегіндегі адамдардың, жақындары мен шәкірттерінің бойындағы өз халқына риясыз берілгендікті, оның мүдделерін қорғау қасиеттерін қолдап отырды. Ұлы ақын жас ұрпақты имандылыққа, адамгершілікке, ғылым-білім үйренуге шақырды. жастарды бес нәрседен — өсектен, өтіріктен, мақтаншақтықтан, еріншектіктен, бекер мал шашпақтықтан қашық болуға, бес асыл іске — талап етуге, еңбекті сүюге, терең ойлай білуге, қанағатшыл болуға, қайырымды рақымшылық жасауга шақырды.
Абай жастардың бойындағы кеселді кемістіктерді, арсыздық пен ұятсыздықты, дөрекі надандықты тәрбие және білім беру арқылы жоюға үндеді. Ақын ол үшін қазақ балаларын оқытатын мектептерді көптеп салуды жақтады.