20 вот сам мəтiн! : е, ерте, ертеде сиқырлы кок тепіадің астында
патшалыгы омір сүріпті. олар бір бірімен оте татутот
рыпты. достыктарынын, еңбексүйгіштігінің арқасында бас
патшалыктарға да үлгі болыпты. барлық патшалық
патшалығына кызыга карапты. ойткені қтар күндіз тым
сыз еңбек етіп, кешке көңілді сауық-сайран күрады екен. олар
теңіз бетіне шығып, әртүрлі іс-қимылдар арқылы бидің түрлі
сілдерін көрсетіпті. би ырғағымен әртүрлі әуендер салыпты.
сол адетпен қтар тағы да теңіз бетіне шығып, он салып, би
билеп думандатады. оны естіген құбыжық теңізге келіп, шат
шадыманга боленіп жүрген қтарға тап беріпті. көптеген
кубыжықтың құрбаны болыпты. ал қалғандары тек
астындағы оз патшалықтарына қашып құтылыпты. бірақ содан
бері олардың ешқайсысы қатты қорыққаннан болар, сөйлемей
кала беріпті. одан кейін қанша жылдар өтсе де, сол сөйлемеген
күні сойлемей кала беріпті. бірақ қтар сөйлемесе де, бір-бірі
қанаттарының, күйрықтарының, желбезектерінің көмегімен
түсінісетін болыпты. міне, қтардың неге сөйлемейтін
сыры осындай оқиғалардың салдарынан ба деп ойлаймын.
(расулова назым. 10 жас. көкшетау қаласы
"Тігіншіні инесі асырайды". Иголка кормилица портного.
"МЕЗГІЛ ЖЕТСЕ МУЗ ДА ЕРІР". Придет время и лед растает.
Жақсы сөз, жарым ырыс ---хорошее слово, пол удачи (дела) .
Адам итті жұмсаса, ит итті жұмсайды ---стоит ли довериться кому-то, который перепоручает третьему.
Жынды бас, екі айаққа тыным бермейді ---дурная голова, ногам покоя не даёт.
Жаман иттін атын бөрбасар деп қояды (плохого пса, волкодавом величать, непозаслугам) ---бывает и недостойного великим называют.
Говоря о парне : Жеті қырлы, бір сырлы ---загадочный красавец-удалец.
"Туған жерге туыңды тік" - Водрузи свой флаг на родной земле.
"Жері байдың елі бай" - Кто богат землей, у того богатая страна.
"Ер туған жеріне, ит тойған жеріне" - Джигита тянет туда, где он родился, собаку тянет туда, где она наелась.
"Бейнет қыл да зейнет қыл" - Потрудись, а потом и требуй.
"Еңбектің көзін тапқан, байлықтың өзін табады" - Кто найдет источник труда, тот найдет само богатство.
"Жас келсе іске - кәрі келсе асқа" - Молодому дело - старому угощение.
"Малы бірдің жаны бір" - У кого скот общий, у того и душа едина.
"Мал ашуы - жан ашуы" - Боль за скот - боль души.
"Бірінші байлық - денсаулық, екінші байлық - ақ жаулық, үшінші байлық - бес саулық" - Первое богатство - здоровье, второе богатство - семья, третье богатство - наличие скота.
"Қонақ келмеген үй - мола" - Дом, в который не приходит гость, подобен могиле.
"Қонаққа кел демек бар да, кет демек жоқ" - Гостю можно говорить "приходи", "уходи" говорить нельзя.
"Таспен ұрғанды аспен ұр" - На удар камня отвечай угощением.