24.Мәтін қай стильге жатады? Күз келіп,ауа райы салқындай түсуде. Синоптиктердің болжауынша, аптаның соңына дейін температура 0-ден төмен деңгейде сақталады. * ресми
көркем әдебиет
ауызекі сөйлеу
публицистикалық
ғылыми
25.Мақала дегеніміз не? *
қоғамдық-әлеуметтік мәселелер туралы жазылған публицистикалық жанрдағы шығарма
өмірбаян,түсініктеме,мінездеме
авторы бар көркем шығарма
қысқаша өмірдерек
прозалық шығарма
26.Мәтін әдебиеттің қай жанрында жазылған? *
әңгіме
очерк
поэма
фантастика
фельетон
27. «анау-мынау боп кетсе» тіркесінің мағынасын табыңыз. *
көрінбей қалса
естілмей қалса
қозғалмай қалса
тұрып қалса
қауіпке ұшыраса
28.Мәтін не туралы? *
жануар
шарана
тағдыр
ғалым
көзқарас
29. Шарана жауабындағы 2,3 сөйлемдердегі баяндауыштар етістіктің қай райынан жасалған,қай жақта тұр? *
шартты рай, 3-жақ
қалау рай,3-жақ
ашық рай, 3-жақ
жауабы жоқ
бұйрық рай, 3-жақ
30. «адамзат, шарана, көзқарас» -қандай сөздер ? *
күрделі,қосарланған
күрделі,тіркескен
күрделі,қысқарған
күрделі, біріккен
дара, түбір сөз
Ана тілі туралы қазақша шығарма
Тіл – қай ұлттың болмасын тарихы мен тағдыры, тәлімі мен тәрбиесінің негізі, қатынас құралы. Тіл болмаса сөз болмайды. Сөз болмаса адамзаттың тірлігінде мән-маңыз болмайтыны белгілі. Демек, тілдің, сөздің орны ерекше. Міне, осы орайда ана тіліміз жайлы терең ойлану әрқайсымыз үшін парыз. Жыл өткен сайын ана тіліміздің мәртебесі өсіп, абыройы арта түсуде.
Тіл – халықтың жаны. Тілі құрыса, халық та жер бетінен жоғалады. Адамзат тарихында көптеген өркениетті елдердің өшіп кетуі алдымен тілді жоғалтудан басталғанын ғылым дәлелдеп отыр. Бүгінгі қазақ қоғамындағы мәңгүрттіктің басы да өз тілін тәрк етуден туды. Ана сүті сіңбеген, бесік жырынан нәр алмаған ұлттық қасиет тана сүтімен кірмейді. Тілі мен дінінен айырылған ондай жан рухани кемтарлығын, адамдық болмысын түсінбей, көлденең көк аттының қолжаулығына айналады. Ана тіліміздің тағдыры үшін күресте халқымыз қам-қарекетсіз болған емес. Жиырмасыншы жылдары тіл тәуелсіздігін ту етіп көтерген Әлихан, Ахмет, Міржақып, Мағжан, Мұхтарлар, сексенінші жылдардың аяғында бостандықтың лебі білінісімен басталған бүкілхалықтық қозғалыс соның айғағы.
О, туған ана тілім! Тас бұлақтың тұнығы да сенде, ана сүтінің жұғымы да сенде, райхан гүлдің жұпары да сенде, қыран құстың жанары да сенде, назды сұлудың нәзіктігі де сенде, сахара даланың жазықтығы да сенде...
Ана тілім – тірегім, тірлігімнің айғағы.
Ақиық ақын Қ.Мырза-Әлидің «Ана тілің – арың бұл,
Ұятың боп тұр бетте.
Өзге тілдің бәрін біл,
Өз тіліңді құрметте»,- деген өлең
жолдарын оқығанда тебіренбейтін жүрек, толқымайтын кеуде барма екен сірә?
Өмірде ана тіліңнен асқан құдірет бар ма?
- Жоқ, өйткені адам ана тілімен асқақ, ана тілімен ардақты. Шыр етіп дүние есігін ашқан сәтіңнен бастап құлағыңа сіңірген бір таныс үн бар. Ол үн - ана үні. Алғаш рет қаз тұрып, тәй-тәй басқан шағыңда қасыңда болып, дем беріп, қолтығыңнан сүйеген таныс дауыс – ана дауысы. Мектеп табалдырығын аттаған кезде ана тілі арқылы дүниедегі ең асыл сөз «Ана» сөзін жазып үйренесің, ана тілі арқылы «Отан» деген қасиетті сөздің құдіретін ұғынасың.
Қазақтың жері де байтақ, тілі де байтақ
Дүние жүзіндегі ең әдемі тілдердің қатарынан саналатын ана тіліміздің құнарлы қазынасы бізге бабалардың қаны мен жаны арқылы мирас болып жетті емес пе ?
Ұлы нартұлғаларымыздың бірегейі Сұлтанмахмұт бабамыздың «ана тілі қайнаған қанның, қиналған жанның, толғантқан көңілдің, лүпілдегін жүректің сығындысы, онда дәм де бар, мән де бар болуы керек...» деген мұра сөзі бар.
Тіліміздің осынау қадыр – қасиеті, сан қырлы байлығы, тұңғиық тереңдігі бүгінгі таңда сіз бен біздің ардақты кәсібіміздің мән – мағынасын одан әрі ұлықтауға тамаша күш берері сөзсіз!
Әділ адамның адамгершілік қасиеттері заңды жоқтатпайды. Дәл осы пікірге сүйене отырып, туған тіліміздің шұрайлы қазынасын өз іс-тәжірибесінде батыл қолданып жүрген елдің азаматтары әрдайым аман болғай.
Халықтың болмысы, өркениеттілігі, саналылығы және сауаттылығы оның тіл мәдениетімен, сол тілдің қолданыс ауқымының кеңдігімен, оралымдылығымен және ұтымдылығымен өлшенеді. Ерте заманда ел бастаған көсем де, дауды шешкен би де осы құдіретті тілге сүйенген, осы тілген жүгінген. «Тіл өнері дертпен тең», - деп тілдің қадір-қасиетін жете түсінген бабаларымыз үлкен дау-дамайда бір-ақ сөзге тоқтаған, ұлттық асыл мұрасы – ана тілін құрметтей білген. Ана тілін ардақтап өткен халқымыздан небір суырып салма ақындар, шебер тілді шешендер, күміс көмей әншілер, қос ішекті домбыраға жан бітірген жыраулар, сазгерлер шыққан. Бұл тілде есімдері әлемге әйгілі қазақтың перзенттері, ұлы Абай өз халқына сырын айтқан, мұңын шаққан, бұл тілде шығыстың біртуар жұлдызы Шоқан сөйлеген, бұл тілде ғасырмен терезесі тең Жамбыл жырлаған.