3-4-сабак Сыртқы келбет және өмір салты
одағы когамдык катынастарға да туелі. Оныinin iр орын
турмайтыны белгілі. Адамның айналасы мен жағалар үні
өзгеріп отыратындықтан, оның психикасы да біртіндеп естеріне
түседі. Бірте-бірте мүлде бөгде өмір салты калыптасады. Coras
сырткы кескін-келбеті, сүріс-турысы, сөйлесу, саломлеу де,
парасатынын, ерік күшінің, белсенділігініt аналыкты екенін
Со с ТҮРІК!
Айтыны
Ангаруға болады деп есептейді.
клы
1-тапсырма. Сұрақтарға жауап бер.
1. «Келбетті, сұлу, көрікті, ұсқынсыз, сүйкімсіз» және т.б
бет алпетімізді сипаттайтын сөздер көп. Бул сөздер калай, кайдан
пайда болды?
2. Адамды сырт келбетіне қарап бағалау дұрыс па?
3. Өмір салты деген не? Өмір салтының сырткы келбетке
кандай әсері бар?
4. Адамның сыртқы келбеті мен мінезінде байланыс бар ма?
Ойыңды дәлелде.
5-тапсырма. «Түсіндірме садість та
ін. вание
краен азылған саран магынасын ашыта. Меті бойынша о
немесе сөз тіркесін тауып, оның артуы аn elmiy target
шетіктерді үлестіs ааны бойынша түсіндір. Ондағы бастарын ара
серін аныкта.
Үлгі: кескін-келбеті
кескін-келбеті.
Айтым
2 тапсырма. Суреттегі кейіпкердің
сыртқы бейнесі мен өмір салтына қатысты не айтуға
болды? Ойыңды тұжырымдап жаз. Жазған мәті-
нінде дерексіз зат есімдерді, атыстық сын есімдер
ді талап колдап,
6-тапсырма. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап бере
1. Мәтін авторының негізгі айтпақ ойы не?
2. «Адам көркі -
шүберек» деген мақалды қалай түсінесің?
3. Адамның дамып, қалыптасуы неге байланысты?
1. Адамның сыртқы келбетіне қарап кандай адам екенін
5. Мәтіннің әр абзацына қандай тақырыпшалар коrе болады?
6. Мәтінге қандай ат лайық? Неге?
луге бола ма?
7-тапсырма. 1) Матінде қолданылған деректі, авранів зат
есімдерді теріп жаз.
2) Матіндегі синоним бола алатын сөздерді аныста. Оларды аралык
бірге жаз.
АНҒАНЫМ
8-тапсырма. Мәтін мазмұны бойынша сілемдерін рет
кын белгиле.
миты. Тым
3-тапсырма. Рөлдік ойын. «Талгамға
талас жок». Сынып 5 оқушыдан топқа бөлінкіңдер. Әртүрлі өмір салтын
устанатын оқушылардың рөлінде пікір таластырыңдар. Пікірталаста на
әдебі орамдарын қолданыңдар.
тыңДАТым 4-тапсырма. Мәтінді тыңда.
«Адам көркі – шүберек», «Киіміне қарап қарсы алады, ақы
лына қарап шығарып салады» деген мақалдар бар. Дүниеде ер
халықты басқа халықтардан ерекшелеп тұратын салт-дәстүрі,
ішер асы мен киер киімдері, сыртқы түрі мен келбеті болады.
Сондықтан сыртқы келбеттің де әркімнің өз ұлтының, халқыным
мәдениетіне, таным-түсінігіне сай болуы шарт.
Бұл өмірде адамдардың жан дүниесін танып білудің, эрка).
сының сана-сезімімен санаса келіп, олардың жеке-дара өзгеше
ліктерін түсіне білудің маңызы айрықша. Ол, әрине, өзара қарым-
қатынас жасау, сыйласу барысында анықталатын сайттар. Тек
есте болатын бір сағдай, жеке адамның әртүрлі ерекшеліктерінің
дамып, қалыптасуы оның өзі өмір сүріп отырған ортасына,
N
Сөйлемдер
Адамның сыртқы келбеті көп нәрсені аңғартады.
Адамды қарым-қатынас жасау арқылы танисын
Қоғамдағы жағдайлар адам психикасына эсер етеді.
Келбет пен ұлттық дәстүр бірлігін састау - парыз т көмек
4- т мәтіні
Тіл-қазына, мұра, күнделікті еңбек, тұрмыс, өмір сүру қаруы. XXI ғасыр табалдырығында тұрған осынау дүбірлі дүниеде өзіңді мойындатудың бір жолы бар. Ол тағылымды тарихыңды таныту, өрелі мәдениетіңді өрістету, озық ғылымыңды көрсету. Ұлтты ұлт ретінде ұстап тұратын төрт қазық бар. Олар тілі, діні, саны және салт-дәстүрі. Осы төрт қазықтың ең маңыздысы-тіл. Ұлы Ахмет Байтұрсынов «Сөзі жоғалған халықтың өзі жоғалады» деп көрегендікпен айтып кеткен.
Егемендік алып, елдік қасиет, дәстүр салтымызды дәріптеп жатқан қазіргі уақытта «Туған жер- тұғырың, туған тіл қыдырың» деген ұлағатты сөзді қай кездегіден де жиі айтатын болдық. Жерсіз ел болмайды, тілсіз халық болмайды. Тіл бізге ана сүтімізбен бірге сіңеді. Бұрын жас ұрпақ тәрбиесінің түп қазаығы аталар мен әжелер болатын. Жас ұрпаққа иманжүзділіктің ұрығы әженің әлдиі мен атаның өнегесі арқылы сіңеді. Ана тілі*-халықтың өткен ұрпағын, қазіргі және келешек ұрпағын мәңгілік біріктіретін ең сенімді құрал. Осы дүниедегі адамдар тілінен айырылып, сөйлеуден қалса, қандай қиын күйге түсер еді? Сондықтан тіліміз ана тілі атану үшін, күнделікті өмірде ұдайы қолданыста болуы тиіс.
Ал екінші бақытым- Тілім менің,
Тас жүректі тіліммен тілімдедім.
Кей-кейде дүниеден түңілсем де
Қасиетті тілімнен түңілмедім, -деп Мұқағали атамыз жырлағандай ана тіліміз ешқашан ұмытылмайды. Тәуелсіздік тірегі-тіл. Демек, тіл мерейі үшін күрес-киелі күрес. Таудың кәусар бұлағы қандай таза болса, қазақтың тілі мен діні де сондай таза. Мен үшін ана тілім-Абайдың сөзі, Ақан серінің әні мен Құрманғазының күйі болып есептеледі. Тіліміздің өркендеуі үшін әр азамат үлес қосуы және ат салысуы тиіс.
Қорыта айтқанда, қазақ тілі мемлекеттік тіл ретінде шын мәнінде үстем жағдай иеленіп келе жатыр, оны ұлтына қарамастан біздің еліміздің барлық азаматтары меңгеретін болады деп сенімдеміз. Тек қазақ жастары ғана емес, еліміздегі барлық ұлт өкілдері мемлекеттік тілді меңгеріп, Қазақстан Республикасын дүние жүзіне танытса екен демекпіз. Бұл үшін бізге төзімділік, белсенділік іс-қимыл қажет.
Елдің ертеңіне кепілдік болар жас буынның бойына сіңіріп, ойына руханиялықтың дәнін дер кезінде егу біздің парызымыз. Еліңді тану үшін –тіліңді білу керек емес пе ағайын!
Мұхтар Шахановтың бұл шығармасында, әке мен баланың қателіктері жайлы айтылған.Әке кейіннен өз қателігін түсініп, дала заңына бағынып, баласын садақпен өлтіреді. Бұл шығармада әкенің қателігі балаға кішкентай кезінен бастап дұрыс тәрбие бермеуі .Әке балаға Махамбетті жек көретінін айтып, дұрыс жасамады ,сол себепті, бала кішкентайынан әкесін дұрыс түсінбей ,есейгенде Махамбетті өлтіреді. Ал әке 《Махамбеттей батырға, Бүкіл халық ғашық болса айыппа》 деп өз қателігін баласына айтады. Мұнда айтқым келгені, адамның нақты ойын білмей тұрып, оны кінәлауға болмайды. Соны түсінген әкесі 《Ақын деген киелі аққу самғаған ,Ал ендеше ,аққуды атқан пендені, қай атаңнан көріп едің оңбаған》деп ,баласының Махамбетті өлтіргені үшін өзінің де өлуін талап етіп, оны бір тауға апарып ,әкесі садақпен атып жібереді.
(111 сөз)