Қысқы Биыл қардың және өте жұмсақ. Жиі ериді. Бір күні менің досым, мен аулаға шығып кетті. Ол киім-кешек, кірпіктің жабысады, үлкен қар болды. Барлық ағаштар ертегі костюм тұрған еді. Коль снеговика пішіндеуге ұсынды. Мен келістім. Біз өте көп ұзамай, үш шарлар орап мөлшерінде бір-біріне салып, оларды, сучки табылған және Snowman қару және шашты жеткізіңіз. Содан соң мен күйе көзімен және ауызға боялған. Оның орнына мұрын сәбіз тұрып. Snowman тамаша болды. Ол біздің бейбітшілік күзетіп, күзетші болып, есіктің жанына тұрды. Коля мен снеговика мақтана менің ата-аналар шақырды. Федор сияқты Біздің аналар, сондықтан біз снеговика шақырды. Ол бір апта тұрды, содан кейін жылымық басталды, және Федор біртіндеп еріп. Бірақ біз көңілдері қалмайды. Біз келсе, біз «Федор-2» соқыр болып табылады.
Қазақ халқының қонақ күтуі мен қонақжайлығы туралы.
Баяғы заманнан бері осы күнге дейін жеткен дәстүріміздің бірі мен бірегейі – келген қонаққа дастарқан жаю. Бұл дәстүр тек қонақжай қазақ халқына ғана тән дүние десем, артық айтпаспын, себебі үйге қандай кісі келмесін «ең болмаса нан ауыз тиіп кету керек» деген ұғым санамызда бала кезімізден қалыптасқан. Қазағым қашан да бар асылын, бар тәттісін «қонақ жесін» деп сақтаған. Қазақ халқы үшін дастарқаннан үлкен, дәмнен үлкен нәрсе жоқ. Ақсақалдар да үнемі «Дастарқан тек қуанышты себептермен жайылсын! Дастарқан мол болсын! Осындай үлкен дастарқан басында жинала берейік!» деп бата беріп, тілектерін айтып жатады.
Дастарқан жайғанда міндетті түрде ең алдымен нан қойылады. «Ас атасы – нан» деген мақал осыдан шықса керек. Ұннан жасалынған тағамдар бағзыдан-ақ ақ дастарханымыздың сәні болып келген. Қазақ өзінің шаңырағындағы кез келген жиында дастархан үстінен нанды алыстатпайды.
Сыйлы қонақ келсе, бұрынғы кезде мал сойылып, ет асылса, қазіргі заманда мал сойылмаса да, қазанды отқа қойып, қонақтың кәдесін асып береді. Күн демей, түн демей қазан асуға келгенде қарап қалмайтын қазақ аналары мен келіндері ет тамақты нақышын келтіріп дайындайды. Бүгіндері қырық күн тойын, отыз күн ойын жасамасақ та, кез келген жиында осы ас бірінші мәзірде тұрады.
Жалпы алғанда, қазақтың дастарханы – киелі нәрсе. Бұл тек жайылған шүберек немесе оған қойған ас-ауқат қана емес, бұл – адамның пейілі, ішкі жан-дүниесі, мейірім-шапағаты. Ендеше дастарқанымыз тек қуанышқа жайылсын!
Қысқы Биыл қардың және өте жұмсақ. Жиі ериді. Бір күні менің досым, мен аулаға шығып кетті. Ол киім-кешек, кірпіктің жабысады, үлкен қар болды. Барлық ағаштар ертегі костюм тұрған еді. Коль снеговика пішіндеуге ұсынды. Мен келістім. Біз өте көп ұзамай, үш шарлар орап мөлшерінде бір-біріне салып, оларды, сучки табылған және Snowman қару және шашты жеткізіңіз. Содан соң мен күйе көзімен және ауызға боялған. Оның орнына мұрын сәбіз тұрып. Snowman тамаша болды. Ол біздің бейбітшілік күзетіп, күзетші болып, есіктің жанына тұрды. Коля мен снеговика мақтана менің ата-аналар шақырды. Федор сияқты Біздің аналар, сондықтан біз снеговика шақырды. Ол бір апта тұрды, содан кейін жылымық басталды, және Федор біртіндеп еріп. Бірақ біз көңілдері қалмайды. Біз келсе, біз «Федор-2» соқыр болып табылады.
Қазақ халқының қонақ күтуі мен қонақжайлығы туралы.
Баяғы заманнан бері осы күнге дейін жеткен дәстүріміздің бірі мен бірегейі – келген қонаққа дастарқан жаю. Бұл дәстүр тек қонақжай қазақ халқына ғана тән дүние десем, артық айтпаспын, себебі үйге қандай кісі келмесін «ең болмаса нан ауыз тиіп кету керек» деген ұғым санамызда бала кезімізден қалыптасқан. Қазағым қашан да бар асылын, бар тәттісін «қонақ жесін» деп сақтаған. Қазақ халқы үшін дастарқаннан үлкен, дәмнен үлкен нәрсе жоқ. Ақсақалдар да үнемі «Дастарқан тек қуанышты себептермен жайылсын! Дастарқан мол болсын! Осындай үлкен дастарқан басында жинала берейік!» деп бата беріп, тілектерін айтып жатады.
Дастарқан жайғанда міндетті түрде ең алдымен нан қойылады. «Ас атасы – нан» деген мақал осыдан шықса керек. Ұннан жасалынған тағамдар бағзыдан-ақ ақ дастарханымыздың сәні болып келген. Қазақ өзінің шаңырағындағы кез келген жиында дастархан үстінен нанды алыстатпайды.
Сыйлы қонақ келсе, бұрынғы кезде мал сойылып, ет асылса, қазіргі заманда мал сойылмаса да, қазанды отқа қойып, қонақтың кәдесін асып береді. Күн демей, түн демей қазан асуға келгенде қарап қалмайтын қазақ аналары мен келіндері ет тамақты нақышын келтіріп дайындайды. Бүгіндері қырық күн тойын, отыз күн ойын жасамасақ та, кез келген жиында осы ас бірінші мәзірде тұрады.
Жалпы алғанда, қазақтың дастарханы – киелі нәрсе. Бұл тек жайылған шүберек немесе оған қойған ас-ауқат қана емес, бұл – адамның пейілі, ішкі жан-дүниесі, мейірім-шапағаты. Ендеше дастарқанымыз тек қуанышқа жайылсын!