кіріспе: Осыдан 65 жыл бұрын Байқоңырдың негізі қаланды. Әлемнің ең ірі ғарыш айлағы қалай салынған еді. 1955 жылы 2 маусымда ғарыш айлағы құрылды, соның арқасында бүкіл әлем кейінірек қазақша «бай алқап» деген мағына білдіретін - Байқоңырды білетін болады.
негізгі бөлім: Ғарыш айлағының ең үлкен құпияларының бірі - оның қалай аталғаны. Қазақстанда Байқоңыр деген ауыл бар, бірақ ол ғарыш айлағынан үш жүз шақырым жерде Қарағанды облысының аумағында орналасқан. Космодромның алғашқы жылдарындағы барлық сәтсіздіктерге қарамастан, Байқоңыр кеңестік және ресейліктер үшін ғана емес, сонымен бірге әлемдік ғарышкерлік үшін нағыз таңғажайып орынға айналды. 1961 жылы әлемдегі тұңғыш ғарышкер Юрий Гагарин, 1963 жылы - алғашқы ғарышкер әйел Валентина Терешкова, ал екі жылдан кейін – ашық ғарышқа шыққан алғашқы адам Алексей Леонов ғарышқа ұшты. Байқоңырдан «Протон», «Циклон» және «Энергия» тасымалдағыш-зымырандары, орбитаға Жердің алғашқы жасанды жер серігі, сондай-ақ бортында Белка мен Стрелка бар «Спутник-5» ұшырылды.
қорытынды: Байқоңыр айлағынан ғарыш кеңістігіне үш қазақ азаматы ұшып барып қайтты. Олар: Тоқтар Әубәкіров, Талғат Мұсабаев және Айдын Айымбетов. Олардың есімдері Қазақстан тарихы бетіне алтын әріптермен жазылды.
"Күй аңызы" - Т.Ахтановтың ең алғашқы әңгімесі. Әңгіменің негізгі тақырыбы — өнер құдіреті. Естемес деген күйшінің ауыр тағдыры. Ол өзінің мұңлы да зарлы күйі арқылы ботасы өлген боз інгеннің тақырдай қатып қалған қайыс жонын жұмсартып, тіршілікке нәр бергендей болды.
Бұл әңгіме күйші Естемес пен жас жігіт Оразымбеттің жолдағы әңгімесі мен бастан кешкен оқиғасы туралы. Естемістің жас қызға ғашық болып, оған соңына дейін тырмысып өзіне алғысы келгені, бірақ қыздың ондай ойы болмағанын біліп, көңілі түскені туралы болатын.
Естемес және оның жанында жүрген жас жігіт Оразымбет екеуі жол жүріп бара жатып жолаушылап Ипан тауының баурайындағы жалғыз үйге тоқтайды. Естемес сол қызға ғашық болады. Әкесі егер менің суалып қалған түйемді идірсең,қызымды беремін дейді. Жаңылға қосылу үшін ол күй шерте басатайды. Бұл баяғыдан бітіре алмай жүрген күйі еді. Күй соңында күйші қатып қалған бозінгенді идірсе де қыз оған заманының өткендігін білдіреді. Осы күй осыдан "Нар идірген" деп атылып кеткен.
Шығарма кейіпкерлері:
*.Естемес - күйші, тарамыс денелі, қатқыл өңді, егде кісі, тағдырына ыза болған, өкінген адам.
*.Оразымбет - Естемістің шәкірті.
*.Жаңыл - жасы он алты-он жетілер шамасындағы, қою қара қасты, мөлдіреген қара көзді, дөңгелек жүзді, қара торының сұлуы.
эссе "Байқоңыр -мақтаншым"
кіріспе: Осыдан 65 жыл бұрын Байқоңырдың негізі қаланды. Әлемнің ең ірі ғарыш айлағы қалай салынған еді. 1955 жылы 2 маусымда ғарыш айлағы құрылды, соның арқасында бүкіл әлем кейінірек қазақша «бай алқап» деген мағына білдіретін - Байқоңырды білетін болады.
негізгі бөлім: Ғарыш айлағының ең үлкен құпияларының бірі - оның қалай аталғаны. Қазақстанда Байқоңыр деген ауыл бар, бірақ ол ғарыш айлағынан үш жүз шақырым жерде Қарағанды облысының аумағында орналасқан. Космодромның алғашқы жылдарындағы барлық сәтсіздіктерге қарамастан, Байқоңыр кеңестік және ресейліктер үшін ғана емес, сонымен бірге әлемдік ғарышкерлік үшін нағыз таңғажайып орынға айналды. 1961 жылы әлемдегі тұңғыш ғарышкер Юрий Гагарин, 1963 жылы - алғашқы ғарышкер әйел Валентина Терешкова, ал екі жылдан кейін – ашық ғарышқа шыққан алғашқы адам Алексей Леонов ғарышқа ұшты. Байқоңырдан «Протон», «Циклон» және «Энергия» тасымалдағыш-зымырандары, орбитаға Жердің алғашқы жасанды жер серігі, сондай-ақ бортында Белка мен Стрелка бар «Спутник-5» ұшырылды.
қорытынды: Байқоңыр айлағынан ғарыш кеңістігіне үш қазақ азаматы ұшып барып қайтты. Олар: Тоқтар Әубәкіров, Талғат Мұсабаев және Айдын Айымбетов. Олардың есімдері Қазақстан тарихы бетіне алтын әріптермен жазылды.
план:
1. Әлемнің ең ірі ғарыш айлағы.
2. Ғарышкерлер және зымырандар.
3. Казақтың тұңғыш ғарышкерлері.
"Күй аңызы" - Т.Ахтановтың ең алғашқы әңгімесі. Әңгіменің негізгі тақырыбы — өнер құдіреті. Естемес деген күйшінің ауыр тағдыры. Ол өзінің мұңлы да зарлы күйі арқылы ботасы өлген боз інгеннің тақырдай қатып қалған қайыс жонын жұмсартып, тіршілікке нәр бергендей болды.
Бұл әңгіме күйші Естемес пен жас жігіт Оразымбеттің жолдағы әңгімесі мен бастан кешкен оқиғасы туралы. Естемістің жас қызға ғашық болып, оған соңына дейін тырмысып өзіне алғысы келгені, бірақ қыздың ондай ойы болмағанын біліп, көңілі түскені туралы болатын.
Естемес және оның жанында жүрген жас жігіт Оразымбет екеуі жол жүріп бара жатып жолаушылап Ипан тауының баурайындағы жалғыз үйге тоқтайды. Естемес сол қызға ғашық болады. Әкесі егер менің суалып қалған түйемді идірсең,қызымды беремін дейді. Жаңылға қосылу үшін ол күй шерте басатайды. Бұл баяғыдан бітіре алмай жүрген күйі еді. Күй соңында күйші қатып қалған бозінгенді идірсе де қыз оған заманының өткендігін білдіреді. Осы күй осыдан "Нар идірген" деп атылып кеткен.
Шығарма кейіпкерлері:
*.Естемес - күйші, тарамыс денелі, қатқыл өңді, егде кісі, тағдырына ыза болған, өкінген адам.
*.Оразымбет - Естемістің шәкірті.
*.Жаңыл - жасы он алты-он жетілер шамасындағы, қою қара қасты, мөлдіреген қара көзді, дөңгелек жүзді, қара торының сұлуы.