3.Берілген мәтіндегі маңызды ақпараттарды белгілеп отырып оқыңыз. Мәтін мазмұнын жинақтап, өз сөзіңізбен жазыңыз. (40-50 сөз)
Киылыс дегеніміз не?
ПСІ
Әкетай әкесімен сквер аркылы өтті.
Әке, қарашы, мына көшелер киылысады! — деді Әкежан.
Иә, ұлым! Екі немесе бірнеше консердің қиылысуын — көше қиылыстары
атайды. Қиылыстарға келіктержан-жақтан жақындап келіп, барлық
багыттарга тарайды. Бұл жерден сонымен қатар жаяу жүргіншілер де өтеді.
Қиылыстар кандай болады? деп сұрады Әкетай,
Егер көшелер бірінен кейін бірі жан-жақтан киылысса, ондай киылысты –
төрт жақты деп атайды. Ал егер бір кетпеге басқа көшелер бұлақ сиякты бірінен
кейін бірі қосылып жатса, үшжақты киылыс деп атайды.
Қиылыстан калай етуге болады? Кай жакка карай жүру керек? - деп
ойланып калды Окста.
Егер көше қиылысының бір жағында ғана жаяу жүргіншілер етпесінің
сызықтары болса, онда көшеден тек осы көрсетілген етпе аркылы өту керек.
Неге дегi таңқалды Әкетай.
Сүргізуші бұл жерден жаяу жүргінші өтетіндігін біліп, жылдамдығын
азайтады. Жол киылысы ең қауіпті жер. Оны тек жаяулар ететін жерден ғана
өткен дұрыс. Үлкен калалардың келік өте көп жүретін көшелеринен оту үшін жаяу
жүргіншілер өтпесі жер астынан жасалады. Осы өтпелердін кай жерде
орналасканын жол белгілері көрсетіп тұрады. (159 соз)
Атасы – Жұмабай қажы. Әкесі Бекен саудамен айналысқан дәулетті адам болған. Анасының есімі – Гүлсім. Мағжан ауыл молдасынан сауатын ашып, 1905 – 1910 жылдары Қызылжардағы (Петропавл) №1 мешіт жанында белгілі татар зиялысы, мұсылман халықтарының азаттығы жолында күрескен М.Бегишевтің ұйымдастыруымен ашылған медреседе оқыды. Медреседе Бегишевтен Шығыс халықтарының тарихынан дәріс алды, қазақ, татар әдебиеттерін, Фирдоуси, Сағди, Хафиз, Омар Һайям, Низами, Науаи секілді шығыс ақындарының дастандарын оқып үйренді.
1.Баты-тілі көркем ізгі тілек түрінде айтылатын қысқа әрі мәні терең сөз
2.Батаның түрлері бар. Ас батасы асты үстелге әкелгенде немесе ас ішіп болған
соң берілетін бата. Ас батасы тамақ ішкен сайын беріледі. Рамазан батасы үш күнгі
ораза айтта айтылатын ізгі тілек, жақсы ниет. Жол батасы ұзақ жолға шыққанда
беріледі. Жолға шығарда үй иесі көршілерге, туыстарға тамақ беріп, үлкен ақсақалдан
бата алады. Тілек-бата үлкендер жастарға риза болғанда, реті келген жерде қолын
жайып беретін батаның түрі.
3.«Бата адамға күш береді, жолын аша-
ды, жаман күштерден сақтайды» деп сенген.
4.