3-деңгей. «Мәтіндегі амандық сұрасудан нені байқауға болады?» деген тақырыпта шағын ойтолғау жазыңдар. Буын үндестігіне бағынатын және бағынбайтын сөздерді бөліп көрсетіңдер.
Қазақ халқы қашан да еңбекке аса үлкен мән беріп, бала тәрбиесінде де еңбекқорлықты маңызды санаған. Бұған дәлел ретінде «Еңбек – адамның екінші анасы», «Еңбек мұратқа жеткізер», «Жалқаулық аздырады, еңбек оздырады»,- деген мақалдардан еңбектенудің адамдарға қажетті нағыз байлық екендігін аңғаруға болады. Ал еріншектік, жалқаулық жақсы қасиетке жатпайды. Тіпті ұлы дана Абай атамыз да еріншектікті бес дұшпанның біреуі санаған.
Сондықтан балаларды кішкене күнінен еңбекке құштар қылып тәрбиелеп, адал еңбекпен тауып жеген нанның тәтті болатынына үйрету керек деп есептеймін.Себебі, біз еңбектенудің арқасында көптеген нәрселерге қол жеткіземіз. Мысалы, күнделікті ішіп- жейтін тамағымыз бен киетін киіміміздің өзі еңбекпен келеді.
Адам өмірінде өзіне ыңғайлы, өзі қызығатын, қолынан келетін істі істесе, еңбегінің өзіне де, өзгеге де пайдасы мол, жемісті болып, еліне, халқына пайдасы берекелі болады.
Менің ағам адал еңбегінің арқасында өз отбасын асырап отыр. Таң атқаннан бастап, кеш батқанша дейін малды баптап, соның арқасында ақша тауып, күн көріп отыр. Малды бағу да оңай шаруа емес - малдың жейтін шөбі, уақтылы алатын екпелері, жайлауға шығару, су беру деген сияқты шаруалар бастан асып жатыр. Ағам осы мал бағу шаруасына балаларын да баулып, өз еңбегімен тапқан нанның тәтті болатынын өз мысалы арқылы көрсетіп отыр. Сондықтан да «еңбек түбі береке» екенін жадымызда ұстаған абзал.
Бала адам өмірінің жалғасы, әрбір ата-ана өз баласының жақсы азамат болғанын қалайды. Ол үшін өзінің бар күш-жігерін жұмсайды. Отбасындағы тәрбиенің бала келешегіне тигізер әсері зор. Бала ата-анадан көргенін істейді. Сондықтан ата-ана өзінің әрбір ісімен, қимылымен, сөйлеген сөзімен, қоршаған ортадағы қарым-қатынасымен өз ұрпағына үлгі. Міне, тәрбиенің негізі сөзбен айтып жеткізуде емес, оны күнделікті көріп өсуінде. Мысалы: ата-ана өзінің ата-анасына сый, құрмет көрсетпей, қарсы сөз айтып, ұрсып-жекіп отырса, оны көріп, өскен бала осыны олардың алдына келтіреді. Ал, оларды аялап, бағып, баптап, сыйлап отырса, ертеңгі күні өздері қартайғанда балалары оларға да сол құрметті көрсетеді. Жақсы дәстүр ұрпақта-ұрпаққа жалғасады. Жақсы отбасында тәрбие алған ұрпақ, Отанымыздың ертеңі.
Адал еңбектің наны.
Қазақ халқы қашан да еңбекке аса үлкен мән беріп, бала тәрбиесінде де еңбекқорлықты маңызды санаған. Бұған дәлел ретінде «Еңбек – адамның екінші анасы», «Еңбек мұратқа жеткізер», «Жалқаулық аздырады, еңбек оздырады»,- деген мақалдардан еңбектенудің адамдарға қажетті нағыз байлық екендігін аңғаруға болады. Ал еріншектік, жалқаулық жақсы қасиетке жатпайды. Тіпті ұлы дана Абай атамыз да еріншектікті бес дұшпанның біреуі санаған.
Сондықтан балаларды кішкене күнінен еңбекке құштар қылып тәрбиелеп, адал еңбекпен тауып жеген нанның тәтті болатынына үйрету керек деп есептеймін.Себебі, біз еңбектенудің арқасында көптеген нәрселерге қол жеткіземіз. Мысалы, күнделікті ішіп- жейтін тамағымыз бен киетін киіміміздің өзі еңбекпен келеді.
Адам өмірінде өзіне ыңғайлы, өзі қызығатын, қолынан келетін істі істесе, еңбегінің өзіне де, өзгеге де пайдасы мол, жемісті болып, еліне, халқына пайдасы берекелі болады.
Менің ағам адал еңбегінің арқасында өз отбасын асырап отыр. Таң атқаннан бастап, кеш батқанша дейін малды баптап, соның арқасында ақша тауып, күн көріп отыр. Малды бағу да оңай шаруа емес - малдың жейтін шөбі, уақтылы алатын екпелері, жайлауға шығару, су беру деген сияқты шаруалар бастан асып жатыр. Ағам осы мал бағу шаруасына балаларын да баулып, өз еңбегімен тапқан нанның тәтті болатынын өз мысалы арқылы көрсетіп отыр. Сондықтан да «еңбек түбі береке» екенін жадымызда ұстаған абзал.
Бала адам өмірінің жалғасы, әрбір ата-ана өз баласының жақсы азамат болғанын қалайды. Ол үшін өзінің бар күш-жігерін жұмсайды. Отбасындағы тәрбиенің бала келешегіне тигізер әсері зор. Бала ата-анадан көргенін істейді. Сондықтан ата-ана өзінің әрбір ісімен, қимылымен, сөйлеген сөзімен, қоршаған ортадағы қарым-қатынасымен өз ұрпағына үлгі. Міне, тәрбиенің негізі сөзбен айтып жеткізуде емес, оны күнделікті көріп өсуінде. Мысалы: ата-ана өзінің ата-анасына сый, құрмет көрсетпей, қарсы сөз айтып, ұрсып-жекіп отырса, оны көріп, өскен бала осыны олардың алдына келтіреді. Ал, оларды аялап, бағып, баптап, сыйлап отырса, ертеңгі күні өздері қартайғанда балалары оларға да сол құрметті көрсетеді. Жақсы дәстүр ұрпақта-ұрпаққа жалғасады. Жақсы отбасында тәрбие алған ұрпақ, Отанымыздың ертеңі.
Объяснение: