«еліңнің ұлы болсаң, еліңе жаның ашыса, азаматтық намысын болса, қазақтың ұлттық жалғыз мемлекетінің нығайып – көркеюі жолында жан теріңді сығып жүріп еңбек ет. жердің де, елдің де иесі өзің екеніңді ұмытпа! » (н.назарбаев). талай – талай қас батырлар жанын қиып, қорғап қалған, талай арулар махаббат құрбаны болған, талай өзегі өртенген өкінішті жандар мен қуаныштан жүрегі жарыла шаттанған пенделердің куәгері болған қасиетті отанымыз – қазақстан! қазақстан – тәуелсіз ел. сол тәуелсіздік жолында қазақ бабам не көрмеді десеңізші? ! еліміздің басынан азап та, аштық та, сұм соғыста өтті. әсіресе, хх ғасыр қазақ халқы үшін ауыр тиіп, қайғыға толы кезеңімен есте қалды. «өткенімізді ұмытсақ, болашақ бізді кешірмейді» деген ұлы даналық сөз бар емес пе? осы даналықтың әрдайым жадымызда сақталғанын қалаймын. тәуелсіздік – ұлттық тілдің, дәстүрдің, салт — сананың мызғымас тірегі, күші, алтын діңгегі, халықтың бақ жұлдызы. тәуелсіздік – арман! жер бетінде қанша ұлт болса, сонша арман бар. сол арманға біздің қазақ халқы жетті. 1991 жыл — еліміздің қазақстан деген атпен бүкіл әлемге алғаш қ басқан жылы. сол сәттен бері міне 25 жыл да өте шықты. қазіргі қазақстан әлем сахнасында мақтанарлықтай беделге ие. жас мемлекетіміз осындай аз ғана уақыттың ішінде көптеген ірі қ, саяси және әлеуметтік жетістіктерге қол жеткізді. қазіргі таңда қазақстан жас мемлекет бола тұра, көптеген елдерден әлдеқайда алда. еліміздің аяғынан нық тұруы, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және ң жедел қарқынмен — қазіргі таңда негізгі стратегиялық бағыттар. бүгінгі қазақстан – тек өзі орналасқан аймақта ғана емес, бүкіләлемдік проблемаларды талқылауда және шешуде ықпалды рөл атқаратын ел. қазақстан үшін, қазақ халқы үшін тәуелсіздік аспаннан түскен сый емес еді. халқымыз бостандықты аңсап, тәуелсіздікке зарығып жетті. тәуелсіздік деген ұлы жеңіске қол жеткізуде әлі де жаңғырып тұрған кешегі желтоқсанның да септігі аз болған жоқ – студент жастардың көшеге шығып үндеуі және егемендік үшін зардап шегуге дайын екендігін көрсете білуі барша халыққа сенім мен жігер берген болатын. қазіргі таңда тәуелсіздік — барлығымыз үшін ерекше қасиетті күн. бірліктің, ынтымақтастық пен татулықтың күні. мемлекетіміздің тәуелсіздігі — ең алдымен халқымыздың бақыты. алғашқы жылдарда басым мақсаттардың қатарында егемендікті нығайту, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, ғы қиыншылықтарға жауап беру болған еді. сондықтан бүгінгі күні халқымыз өткеннен қалған тарихи өнегені, отансүйгіштікті, ұлтына деген махаббатты жоғалтпай, әрі қарай жастардың патриоттық сезіміне енгізуге ерекше көңіл бөлуі керек деп ойлаймын. тәуелсіздігімізді жариялағаннан бергі мезгіл ішінде көптеген елеулі табыстарға қол жеткіздік. еліміздің тыныштығы мен қауіпсіздігі, көп ұлтты қазақстан халқының жарастығы мен ынтымақтастығы президентіміздің жүргізіп отырған парасатты көреген саясатының нәтижесі. қазақстан – қазақ халқының ата-баба мекені, ежелгі қонысы. еліміз өлшеусіз табиғат байлығымен ғана емес, ең алдымен сан түрлі ұлттардан құралған халқымен ерекше екенін ұмытпаған абзал. бүгінгі бейбіт те шуақты күндерді бағалай отырып, жаңа биіктерде ұмтылу – біздің буынның бағыты болуы тиіс.
– «Адам қайдан шықты?» деген сауалға бірнеше болжам бар. Бір ға¬лым¬дар Дарвиннің ілімі негізінде май¬мыл эволюциялық жолмен адамға айналды десе, енді біреулері Құдайдан жаратылды деп есептейді. Топырақтан туындады деушілер де жоқ емес. Адам¬заттың пайда болуына байланысты ең соңғы гипотеза – радиациялық құбы¬лыс, мутация нәтижесі. Әрбір бол¬жам¬ның өз шындығы бар. қазақ жерінде алғашқы адамдардың өмір сүру уақытын 600 мың жыл десе, қазір біз зерттеу нәтижесінде бұл уақиғаны мил¬лион жылға жеткізіп отырмыз. 1992 жылдан бастап Қазақстанға осы мақ¬сатта ресейлік мықты ғалымдарды ша¬қыр¬дым. Халықтың қалтасында қаражат жоқ, тоқырау кезі еді. Әлгі шетелдік ғалым¬дардың қаржысын, көлігін пай¬далана отырып, бес бөлімшеге дейін бөлініп жұмыс жасадық. Тыңғылықты зерттеу жұ¬мыстары жүргізген 10 жыл ішінде Ресейден 10 кітап шығардық. Оңтүстік Қазақ¬станның Қаратау жотасы, Маңғыс¬таудың Жаңаөзен маңайы, Ақ¬төбедегі Мұғал¬жар тауының етегі, Қарағандының Солтүстік Балқаш жағасы сияқты нулы-сулы, таулы-тасты аймақтарда тас дәуірінен қалған заттай айғақтар молы¬нан кездесті. Бұл тас құралдар – адамдар өмір сүргенінің дәлелі. 1995 жылы Жамбыл облысынан тапқан тұра¬ғымызды «Қызылтау» деп атап кеттік. Оның ұзын¬дығы – 40-50 шақы¬рым, ал ені – 7-8 ша¬қырым. Бір шаршы метрден 700-800 тас құралдары кездеседі. Қазіргі кездегі Билікөл, Ақкөл, Тұздыкөл деген шағын көлдер барлығы біртұтас үлкен көл болған екен. Қай уақытта да адамға судың жағасында өмір сүру қолайлы. Су тартылған сайын адамдар жағалауға қарай көшіп отырады. Табиғат жайлы. Аңға шығуға да болады. Шикізат бар, кли¬мат ыңғайлы. Табан аудармай, мыңдаған жылдар бойы тұрмыс-тіршілік кешкен. Біз үшін тас құ¬ралдардың жер бетінде емес, жер астынан табылғандары маңыздырақ. Өйткені жер астынан шыққан бұйымның нақты «жас мөлшерін» айта аламыз. Сыртта жатқан тас құрал¬дарды да қажетке жара¬тамыз. Мысалы, оларды әлемнің басқа елді мекендерінен табылған тастармен салыстырып, қорытынды шығаруға мүмкіндігіміз бар.
«еліңнің ұлы болсаң, еліңе жаның ашыса, азаматтық намысын болса, қазақтың ұлттық жалғыз мемлекетінің нығайып – көркеюі жолында жан теріңді сығып жүріп еңбек ет. жердің де, елдің де иесі өзің екеніңді ұмытпа! » (н.назарбаев). талай – талай қас батырлар жанын қиып, қорғап қалған, талай арулар махаббат құрбаны болған, талай өзегі өртенген өкінішті жандар мен қуаныштан жүрегі жарыла шаттанған пенделердің куәгері болған қасиетті отанымыз – қазақстан! қазақстан – тәуелсіз ел. сол тәуелсіздік жолында қазақ бабам не көрмеді десеңізші? ! еліміздің басынан азап та, аштық та, сұм соғыста өтті. әсіресе, хх ғасыр қазақ халқы үшін ауыр тиіп, қайғыға толы кезеңімен есте қалды. «өткенімізді ұмытсақ, болашақ бізді кешірмейді» деген ұлы даналық сөз бар емес пе? осы даналықтың әрдайым жадымызда сақталғанын қалаймын. тәуелсіздік – ұлттық тілдің, дәстүрдің, салт — сананың мызғымас тірегі, күші, алтын діңгегі, халықтың бақ жұлдызы. тәуелсіздік – арман! жер бетінде қанша ұлт болса, сонша арман бар. сол арманға біздің қазақ халқы жетті. 1991 жыл — еліміздің қазақстан деген атпен бүкіл әлемге алғаш қ басқан жылы. сол сәттен бері міне 25 жыл да өте шықты. қазіргі қазақстан әлем сахнасында мақтанарлықтай беделге ие. жас мемлекетіміз осындай аз ғана уақыттың ішінде көптеген ірі қ, саяси және әлеуметтік жетістіктерге қол жеткізді. қазіргі таңда қазақстан жас мемлекет бола тұра, көптеген елдерден әлдеқайда алда. еліміздің аяғынан нық тұруы, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және ң жедел қарқынмен — қазіргі таңда негізгі стратегиялық бағыттар. бүгінгі қазақстан – тек өзі орналасқан аймақта ғана емес, бүкіләлемдік проблемаларды талқылауда және шешуде ықпалды рөл атқаратын ел. қазақстан үшін, қазақ халқы үшін тәуелсіздік аспаннан түскен сый емес еді. халқымыз бостандықты аңсап, тәуелсіздікке зарығып жетті. тәуелсіздік деген ұлы жеңіске қол жеткізуде әлі де жаңғырып тұрған кешегі желтоқсанның да септігі аз болған жоқ – студент жастардың көшеге шығып үндеуі және егемендік үшін зардап шегуге дайын екендігін көрсете білуі барша халыққа сенім мен жігер берген болатын. қазіргі таңда тәуелсіздік — барлығымыз үшін ерекше қасиетті күн. бірліктің, ынтымақтастық пен татулықтың күні. мемлекетіміздің тәуелсіздігі — ең алдымен халқымыздың бақыты. алғашқы жылдарда басым мақсаттардың қатарында егемендікті нығайту, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, ғы қиыншылықтарға жауап беру болған еді. сондықтан бүгінгі күні халқымыз өткеннен қалған тарихи өнегені, отансүйгіштікті, ұлтына деген махаббатты жоғалтпай, әрі қарай жастардың патриоттық сезіміне енгізуге ерекше көңіл бөлуі керек деп ойлаймын. тәуелсіздігімізді жариялағаннан бергі мезгіл ішінде көптеген елеулі табыстарға қол жеткіздік. еліміздің тыныштығы мен қауіпсіздігі, көп ұлтты қазақстан халқының жарастығы мен ынтымақтастығы президентіміздің жүргізіп отырған парасатты көреген саясатының нәтижесі. қазақстан – қазақ халқының ата-баба мекені, ежелгі қонысы. еліміз өлшеусіз табиғат байлығымен ғана емес, ең алдымен сан түрлі ұлттардан құралған халқымен ерекше екенін ұмытпаған абзал. бүгінгі бейбіт те шуақты күндерді бағалай отырып, жаңа биіктерде ұмтылу – біздің буынның бағыты болуы тиіс.
– «Адам қайдан шықты?» деген сауалға бірнеше болжам бар. Бір ға¬лым¬дар Дарвиннің ілімі негізінде май¬мыл эволюциялық жолмен адамға айналды десе, енді біреулері Құдайдан жаратылды деп есептейді. Топырақтан туындады деушілер де жоқ емес. Адам¬заттың пайда болуына байланысты ең соңғы гипотеза – радиациялық құбы¬лыс, мутация нәтижесі. Әрбір бол¬жам¬ның өз шындығы бар. қазақ жерінде алғашқы адамдардың өмір сүру уақытын 600 мың жыл десе, қазір біз зерттеу нәтижесінде бұл уақиғаны мил¬лион жылға жеткізіп отырмыз. 1992 жылдан бастап Қазақстанға осы мақ¬сатта ресейлік мықты ғалымдарды ша¬қыр¬дым. Халықтың қалтасында қаражат жоқ, тоқырау кезі еді. Әлгі шетелдік ғалым¬дардың қаржысын, көлігін пай¬далана отырып, бес бөлімшеге дейін бөлініп жұмыс жасадық. Тыңғылықты зерттеу жұ¬мыстары жүргізген 10 жыл ішінде Ресейден 10 кітап шығардық. Оңтүстік Қазақ¬станның Қаратау жотасы, Маңғыс¬таудың Жаңаөзен маңайы, Ақ¬төбедегі Мұғал¬жар тауының етегі, Қарағандының Солтүстік Балқаш жағасы сияқты нулы-сулы, таулы-тасты аймақтарда тас дәуірінен қалған заттай айғақтар молы¬нан кездесті. Бұл тас құралдар – адамдар өмір сүргенінің дәлелі. 1995 жылы Жамбыл облысынан тапқан тұра¬ғымызды «Қызылтау» деп атап кеттік. Оның ұзын¬дығы – 40-50 шақы¬рым, ал ені – 7-8 ша¬қырым. Бір шаршы метрден 700-800 тас құралдары кездеседі. Қазіргі кездегі Билікөл, Ақкөл, Тұздыкөл деген шағын көлдер барлығы біртұтас үлкен көл болған екен. Қай уақытта да адамға судың жағасында өмір сүру қолайлы. Су тартылған сайын адамдар жағалауға қарай көшіп отырады. Табиғат жайлы. Аңға шығуға да болады. Шикізат бар, кли¬мат ыңғайлы. Табан аудармай, мыңдаған жылдар бойы тұрмыс-тіршілік кешкен. Біз үшін тас құ¬ралдардың жер бетінде емес, жер астынан табылғандары маңыздырақ. Өйткені жер астынан шыққан бұйымның нақты «жас мөлшерін» айта аламыз. Сыртта жатқан тас құрал¬дарды да қажетке жара¬тамыз. Мысалы, оларды әлемнің басқа елді мекендерінен табылған тастармен салыстырып, қорытынды шығаруға мүмкіндігіміз бар.