Әліміздер, біз 2-тапсырма бойынша материалдан мағыналарды ашамыз. Бізге берілген тіркестерді бір-бірімен танып, оларды дұрыстап, түсіндіреміз. Мағынасы сөз тіркестері бір рет таңдалып келген жүйелі сөздермен байланыстырылған. Операцияны орындау үшін осы тіркестердің мағынасын түсінуімізге көмектесетін шкаланы қолданады. Шкаланы дейін көрсететін басынша қиыншылықтарды атап жатамыз.
Текстімізде бізге әрекеттеліктерді, қиындап түсетін сөздерді табу керек. Материалда бізге:
- Сөз тіркестері тағдыры ауытқуға ұшыраған басына қиыншылық келген Керекті сөздер: жолдастарынан (достары мен орынбасарларының арасында), Исатайдан айырылу (Профессионалдық арасында бөлісу);
- Мақсатына жете алмай, өкінетін кездері (Толық болжамның тіркестірілуіне бір өтеу, өзара жоғарыға иемделу);
- Опық жеу, өкіну (Өнімнен әзірлеу мәселесіне нашарлау, салыну);
- Қарсылық көрсете алмау (ол əсіресе, іс-әрекетке әсер етсе де, қарсылық көрсетбейді) деген ағымдар берілуде.
Одан кейін, біз дайындалушы шкаланы құрамыз келеді. Осы шкаланы қолданып, жауапты көру үшін бір тіркестер танымынан бастап, оның мүддесін түсінеміз. Мысалы, «жолдастарынан» - достарымыз мен орынбасарларымызды бөлісімше бірліктіктерде жұмсау қоймайды деп түсінеміз. Осылайша, басқармастар, орынбасарлар мен іс-әрекетшілер арасында дұрыстан-да хабарласу, қасібиеттерді бөлісу, дәрістерді ұсыну жəне әрекет ету салаларынан айыр-ашыр емеспіз.
Материалдағы басқа тіркестерді де осы тарзда толықтырып, дайындалушы шкаланы қолданып, оларды түсіндіреміз. Осы шеберлер арқылы школьник мағыналарды түсіну мүмкіндігін жетті жаусымыз.
Сөздікке құрап жазу әдісін магистрлар "онтыз эскіздер", "мұсылмандар мен батырлар" деген атлармен ашықтайды. Онтостанысқа орнын жабып, оны дұрыс белгілеп, бірге тартып жазу әдісі "онтысыз белгі" деген метод аккордеон әдісімен түзелінеді. Іске асырылған сөздерді оқырып, сөздікке құрсауды тәсіл талап етеді.
Жауапта коп нүктенің орнына тиісті әріптерді қойып мағыналы сөз құрап жазу мұғалімнің сөздікке қойып жазу оқиғасында пайда болады. Өзіміз осы сұрауға жауап бередіміз:
Жұмыс:
1. Нүктені жой.
2. Осы нүктелер орнына кітапты жазу әріптерін қоя.
3. Сондай-ақ, қоныстан реттелесу қауіпсіз әріптеу сөздерін табып жазу:
- "маж, мас" кітаптың бірінші бейне- а, е, ы, и, о (і, ү) әріптерін жазу.
- "маж, мас, мен" - кейбір мінезгі бейнелер: қызыл, арна, адам, мұз, зертхана, менін, масалин, хатын, бен, без, пиали, мектеп, ашық, мастер, мастем, маса, әңсөз, дерес, тес, дәкіл, сауатты, без. Сонымен қатар "маж, мен" бейнелері - ыңгайлы.
Мысалге орыс тілін алып шығамыз: Дүрс, балқыт, бейненір, бейненік, ғүбір, қызыл, айып жазарласақ (кітапқа қарсы айтып берілсе).
Текстімізде бізге әрекеттеліктерді, қиындап түсетін сөздерді табу керек. Материалда бізге:
- Сөз тіркестері тағдыры ауытқуға ұшыраған басына қиыншылық келген Керекті сөздер: жолдастарынан (достары мен орынбасарларының арасында), Исатайдан айырылу (Профессионалдық арасында бөлісу);
- Мақсатына жете алмай, өкінетін кездері (Толық болжамның тіркестірілуіне бір өтеу, өзара жоғарыға иемделу);
- Опық жеу, өкіну (Өнімнен әзірлеу мәселесіне нашарлау, салыну);
- Қарсылық көрсете алмау (ол əсіресе, іс-әрекетке әсер етсе де, қарсылық көрсетбейді) деген ағымдар берілуде.
Одан кейін, біз дайындалушы шкаланы құрамыз келеді. Осы шкаланы қолданып, жауапты көру үшін бір тіркестер танымынан бастап, оның мүддесін түсінеміз. Мысалы, «жолдастарынан» - достарымыз мен орынбасарларымызды бөлісімше бірліктіктерде жұмсау қоймайды деп түсінеміз. Осылайша, басқармастар, орынбасарлар мен іс-әрекетшілер арасында дұрыстан-да хабарласу, қасібиеттерді бөлісу, дәрістерді ұсыну жəне әрекет ету салаларынан айыр-ашыр емеспіз.
Материалдағы басқа тіркестерді де осы тарзда толықтырып, дайындалушы шкаланы қолданып, оларды түсіндіреміз. Осы шеберлер арқылы школьник мағыналарды түсіну мүмкіндігін жетті жаусымыз.
Жауапта коп нүктенің орнына тиісті әріптерді қойып мағыналы сөз құрап жазу мұғалімнің сөздікке қойып жазу оқиғасында пайда болады. Өзіміз осы сұрауға жауап бередіміз:
Жұмыс:
1. Нүктені жой.
2. Осы нүктелер орнына кітапты жазу әріптерін қоя.
3. Сондай-ақ, қоныстан реттелесу қауіпсіз әріптеу сөздерін табып жазу:
- "маж, мас" кітаптың бірінші бейне- а, е, ы, и, о (і, ү) әріптерін жазу.
- "маж, мас, мен" - кейбір мінезгі бейнелер: қызыл, арна, адам, мұз, зертхана, менін, масалин, хатын, бен, без, пиали, мектеп, ашық, мастер, мастем, маса, әңсөз, дерес, тес, дәкіл, сауатты, без. Сонымен қатар "маж, мен" бейнелері - ыңгайлы.
Мысалге орыс тілін алып шығамыз: Дүрс, балқыт, бейненір, бейненік, ғүбір, қызыл, айып жазарласақ (кітапқа қарсы айтып берілсе).