3. Мәтінмен жұмыс: Ғабиден Мұстафиннің романынан үзіндіні оқып, түсініңіз. Ей, Иса!— деді содан кейін,— кедей болып жоқшылықтың зарын, бай болып рақаттың дәмін татпадық. Сондықтан білмейсің. Білмесең де көп ауқымынан шықпадың, көппен көрген ұлы той. — Сол көбің колхоздан келіп, әне осы трубаның маңына жинала бастаған жоқ па? Бәріміз көмірші болсақ тамақ қайда? — Бәріміз колхозшы болсақ көмір қайда? Көмірсіз өмір қайда? — Түсінбеймін. Әйтеуір сеңдей соғылысқан бір дүние деді де Иса, толған арбасын тарта жөнелді. Әңгімемен көмір көбірек салынып кетсе керек, тозған арба таяқ тастам жер шыға шоңқиып қалды. Колхоз кірешілері жиналып «әуп-әуп» десіп жатыр... Бадьяны ырғала бұрап жұмысшылар тұр. — Сейтқалы жұмыс жайын қыза әңгімелесе де, Мейрам сыбырмен тыңдап тұрып: — Табыстарың талапқа сыздық та болмайды,— деп қойды. Өршелене түсті Сейтқалы: —Сен кеше ғана келдің, білмейсің өліп қалған завод болатын бұл. Miнe тірілді, көмір бере бастады елге... Мейрам таласпады, үлкен а қуанғанына тек езу тартты. Көмір құдығының тақтаймен көмкерген ернеуіне асыла, түбіне телміре қарап түр. Тіп-тік шыңырау. Төрт қабырғасына ағаш қиып, шегендеп тастаған. Қаратүнекке қанша үңілсе де көз жетпеді. Сол түнектен оқтын-оқтын: — А-й-да-а, — деген талмау дауыс естілді. Дауыс естілгенде бадьяшылар жеделдете 4. Мәтін бойынша тапсырмаларды орындаңыз. 1. Шығармадағы негізғі ойды табу. 2.Сұрақтарға жауап беру. 3.Сұхбат жазу.
Арыстан баб кесенесі — көне Отырар жеріндегі сәулет өнері ескерткіші. Түркістан халқының арасында мұсылман дінін таратушы Қожа Ахмет Иасауидің ұстазы болған Арыстан баб ата қабірінің басына салынған. Кесене дәлізхана, мешіт, құжырахана, азан шақыратын мұнара сияқты жеке бөлмелерден құралған. Кесененің ең көне бөлігі қабірхана болуы тиіс. Қазір де оның едені басқа бөлмелермен салыстырғанда едәуір биік. Қабір үстіне алғашқы белгі 12 ғ. шамасында салынған. Мазар 14 ғасырда қайта жөнделген. Арыстан баб кесенесі 20 ғасырдың басында жергілікті халықтың қаражатымен күйдірілген кірпіштен ауданы 35x12 м, биіктігі 12 м, бұрынғы Меккеге қараған есігі Түркістанға, Әзірет Сұлтанға бағытталып, Солтүстік жағы кесене, Оңтүстік жағы мешіт есебінде қайта жәнделді.
Айша бибі кесенесі — ХІ-XII ғасырлардағы сәулет өнерінің көрнекті ескерткіші. Жамбыл облысы Жамбыл ауданында Айша бибі ауылында орналасқан. Сырты керамикалық плиталармен қаланып, ойып жасалған өрнектің сән-салтанаты мен сан түрлілігі жағынан Қазақстандағы басқа мемориалдық-дәстүрлік ескерткіштер ішінде оған тең келетіні жоқ. Ескерткішті қалаған кірпіштердің әртүрлілігінің өзі таң қалдырады. Оның алғашқы қалпы біздің уақытымызға дейін тек батыс қабырғасында сақталған.
Мәтін тақырыбы - "Қазақстан қызғалдақтары".
Түсінгенім: Қазақстан түрлі өсімдіктерге бай, табиғаты мол. Соның бірі - қызғалдақ. Қызғалдақтың түсі әр түрлі болғанымен, қызыл және сары - ең көп кездесетіні. Мәтінде көптеген сандық информация берілген. Осы мәтіннің негізгі ойы - аудиторияға жаңа білімді(қызғалдақ туралы) дәріптеу.
Обширная казахская степь богата природными богатствами, разнообразными растениями. В степи на выходящих днях весны появляется тюльпан. На нашей земле встречается 32 вида тюльпанов. Из них 12 видов-эндемические, то есть только на казахской земле растут эти виды. Поэтому Казахстан называется "Родина тюльпанов". «Что это - Родина тюльпанов?" - имеется спор по данному вопросу. В мире есть много стран, которые выращивают тюльпаны и получают их семена. Но, тюльпаны в Казахстане являются природными - чистым, многолетним растением. Поэтому, они ароматизированы, неповторимый аромат вокруг них. Их высота составляет 30-35 см. Различные цвета имеет тюльпан: красный, желтый, розовый, красный, желтый и т. д. А самые распространённые из них - красный и желтый. 18 видов тюльпанов, произрастающих на нашей земле, зарегистрированы в "Красной книге". Так что, тюльпаны следует хранить как зрачок глаз.