? 3. Оқылым мәтінін негізге алып, деңгейлік тапсырманы орындаңдар.
1-деңгей. Мәтіннен деректі, дерексіз зат есімдерді топтастырып жазыңдар.
2-деңгей. Дерексіз зат есімдерге жұрнақ жалғап, туынды сөз жасаңдар.
3-деңгей. Өлеңдегі ғажайып сипатқа ие оқиғаларды бүгінгі күнмен салыстырып, кес
тені толтырыңдар.
Үлгі:
Ы.Алтынсариннің өлеңінде
Айшылық алыс жерлерден...
Жылдам хабар алғызды.
Бүгінгі таңда
Телефон, ғаламтор, факс, телеграмма, т.б.​

ответ:Сөз жекеше түрде де, көпше түрде де тәуелденеді. Егер сөз (зат) жекеше түрде тәуелденіп тұрса, бір зат бір адамға (я затқа) тән екендігі білінеді. Ал, сөз (зат) көпше түрде тәуелденіп тұрса, көп зат я бір тектес бірнеше зат бір адамға (я затқа) ғана меншікті екендігі білінеді. Тәуелдіктің бұл түрі оңаша тәуелдеу деп аталады.

Мысалы: Бірдің тәжірбиесі - көптің игілігі (мақал); Байлықтың атасы - еңбек, анасы - жер (мақал) деген сөйлемдердегі тәуелдік жалғауының қосымшалары жалғанған сөздерді тәуелдік жалғауларынсыз қолданса, сол сөйлемдердегі сөздердің қиюлары кетіп, олар өз ара үйлеспей, қисындаспай тұрады.

Оңаша тәуелдеудің үлгісі мынадай:

Жекеше Көпше

менің ата-м, қалам-ым ата-лар-ым, қалам-дар-ым

сенің ата-ң, қалам-ың ата-лар-ың, қалам-дар-ың

Объяснение:

Лайк

Лушый ответ

5,0 оценка

Сөз жекеше түрде де, көпше түрде де тәуелденеді. Егер сөз (зат) жекеше түрде тәуелденіп тұрса, бір зат бір адамға (я затқа) тән екендігі білінеді. Ал, сөз (зат) көпше түрде тәуелденіп тұрса, көп зат я бір тектес бірнеше зат бір адамға (я затқа) ғана меншікті екендігі білінеді. Тәуелдіктің бұл түрі оңаша тәуелдеу деп аталады.

Мысалы: Бірдің тәжірбиесі - көптің игілігі (мақал); Байлықтың атасы - еңбек, анасы - жер (мақал) деген сөйлемдердегі тәуелдік жалғауының қосымшалары жалғанған сөздерді тәуелдік жалғауларынсыз қолданса, сол сөйлемдердегі сөздердің қиюлары кетіп, олар өз ара үйлеспей, қисындаспай тұрады.

Оңаша тәуелдеудің үлгісі мынадай:

Жекеше Көпше

менің ата-м, қалам-ым ата-лар-ым, қалам-дар-ым

сенің ата-ң, қалам-ың ата-лар-ың, қалам-дар-ың