3. "Саяхаттап сақ болайық" тақырыбында туристік бюро қызметкерімен өткен семинар туралы хабарлама жазыңдар. Төл сөзге байланысты тыныс белгілерінің дұрыс қойылуына назар аударыңдар.
Сөз құрамындағы бір немесе бірнеше дыбыстар тобынан жасалған фонетикалық бөлшек буындеп аталады.Дауысты дыбыстар буын құрауға негіз болады.Дауыссыз дыбыстар буын құрай алмайды. Сөздің құрамында қанша дауысты дыбыс болса, соншабуын болады. Мысалы, қарлығаштардың деген сөзде бес дауысты дыбыс бар, яғни сөз бес буыннан құралған.Қазақ тілінде буынның үш түрі бар: 1) ашық буын; 2) тұйық буын; 3) бітеу буын.Бір дауысты дыбыстан құралған және дауыссыз дыбыстан басталып, дауысты дыбысқа аяқталған буын ашық буын деп аталады. Мысалы, а-на, ба-ла, да-ла, бе-ре-ке, ә-ке, ша-ға-ла, же-ті, та-ға, т.б.Бір ғана дауысты дыбыстан құралған буын жалаң ашық буын деп аталады. Мысалы, ә-же, ұ-лы, ү-кі, а-та, т.б.Тұйық буын дауысты дыбыстан басталып,дауыссыз дыбысқа аяқталады. Мысалы, айт, өр, ант, ән, ұлт, аң, ұрт, үй, арс, ел, өрт, т.б.Дауыссыз дыбыстан басталып, дауыссыз дыбысқа аяқталған, яғни ортасы дауысты дыбысекі шеті дауыссыз дыбыс болып келген буынбітеу буын деп аталады. Мысалы, Бұлт, жер, қант, той, құрт, тау, жұрт, жез, төрт, дос, серт, гүл, мұрт, қол, бырт-бырт, сарт-сұрт, жарқ-жұрқ, сөз, көз, май, дөң, дүлдүл, мазмұн, жолдастық, т.б.
мейірімді қыз жалмауыз кемпірдің үйіне жинайды. оның мысығы мен күшігіне тамақ береді. біраздан соң жалмауыз кемпір үйіне келеді. «Мұнда кім бар?» - дейді ол. Есіктің
артында тұрған қыз: «Әже, маған тиіспеңізші. Мен үйіңізді
жинайын, тамақ пісірейін», - деп жалынады. Кемпір: «Жа-
райды, мен сіңліме барып келемін. Мысығым мен күшігім-
ді жақсы бақсаң, үйіңе жіберемін», – дейді. Мейірімді қыз
мысық пен күшіктің тамағын уақытында береді, ойнатады.
Үйді таза ұстайды. Жалмауыз кемпір қызға қатты риза бо-
лады. Оны шақырып: «Мен уәдемде тұрамын. Сені үйіңе
жіберейін. Мына сандықтың біреуін таңдап ал», - дейді.
Мейірімді қыз ең кішкентай сандықты таңдайды. Үш тұлпар
мейірімді қыз жалмауыз кемпірдің үйіне жинайды. оның мысығы мен күшігіне тамақ береді. біраздан соң жалмауыз кемпір үйіне келеді. «Мұнда кім бар?» - дейді ол. Есіктің
артында тұрған қыз: «Әже, маған тиіспеңізші. Мен үйіңізді
жинайын, тамақ пісірейін», - деп жалынады. Кемпір: «Жа-
райды, мен сіңліме барып келемін. Мысығым мен күшігім-
ді жақсы бақсаң, үйіңе жіберемін», – дейді. Мейірімді қыз
мысық пен күшіктің тамағын уақытында береді, ойнатады.
Үйді таза ұстайды. Жалмауыз кемпір қызға қатты риза бо-
лады. Оны шақырып: «Мен уәдемде тұрамын. Сені үйіңе
жіберейін. Мына сандықтың біреуін таңдап ал», - дейді.
Мейірімді қыз ең кішкентай сандықты таңдайды. Үш тұлпар
қызды алмаағашқа апарады. Алмаағаш иіліп, қызға алмасын
береді. Қыз оған алғыс білдіреді. Бұдан кейін бұлаққа келеді.
Бұлақ оған суын береді. Тағы жүріп пешке кезігеді. Пеш оған
ыстық бәлішін береді. Қыз аман-есен үйіне жетеді.
Оқиық және жауап берейік