3-тапсырма. Мәтінді оқы. Қою қаріппен жазылған сөздердің мағынасын анықта. Демеулік шылауларды тап: нашақорлық бұзақы, мәңгүрт қамсыздандыру субмәдениетке
- Сен алғашқы мұражай қалай қалыптасқанын білесің бе? - Иә. Алғашқы мұражай бағалы бұйымдар мен заттар, мәдени құндылықтарды сақтайтын қазыналық қор ретінде қалыптасқан. - Мұражайлардың қалыптасуына нелер негіз болды? - Көне замандағы коллекциялар. - Ал коллекция ісімен кім айналысқан? - Аристотель, Рим патшасы, Юлий Цезарь. - Еуропада мұражайлар қашан пайда болды? - Еуропада тарихи музейлер 16 – 18 ғ-ларда пайда болды. - Алғашқы мұражайлардың қандай түрлері ашылған? - 1820 ж. Германияда өнер музейлері құрылды. 1811 ж. Ресейде – Феодосияда, 1825 ж. Одессада, 1828 ж. Керчьте археологиялық бағыттағы және әскери-тарихи музейлер құрылды. 19 ғ. этнографиялық зерттеулердің дамуы нәтижесінде этнографиялық музейлер құрылып, олар ғылыми-зерттеу орталықтарына айналды. Олар: Будапешт (1872), Стокгольм (1874), Париж(халықтану музейі, 1877), Роттердам (1883) қалаларында құрылған этнографиялық музейлер. Ашық аспан астындағы алғашқы этнографиялық музейлер Скансенде (Стокгольм, 1891), қасиетті Мартинде (Словакия, 1893), Софияда (1893) Брюссельде (1897), Краковта (1910), Арнхемде (Нидерланды, 1912) құрылып, ірі ғылыми ізденістермен айналысты. - Ал Қазақстанда мұражай тарихы қашаннан басталады? - 1830 жылдан басталды. - Рақмет, бүгін мұражайлар туралы көп мәлімет алдым. 7) Мәтінді тыңдап, аудару. Қазақстандағы мұражай тарихы Қазақстанда мұражай тарихы 1830 жылдан басталады. Орынборда жергілікті халықтың тарихы мен этнографиясын сипаттайтын мұралар негізінде 1831 ж. Неплюев әскери училищесі жанынан губерниялық музей ашылды. Бұл мұралар қазіргі таңда ҚР Орталық Мемлекеттік музейінің негізгі қорын құрауда. Қaзақстанда 1913 ж. – 3, 1927 ж. – 6, 1937 ж. – 19, 1939 ж. – 25, 1970 ж. – 29 музей болса, қазіргі таңда музейлер саны 154-ке жетті. Оңтүстік мемлекеттік музей (1830), Ә.Қастеев атындағы республикалық өнер музейі (1935) Президенттік мәдени орталық (2000), Мемлекеттік алтын және асыл металдар музейі (1994), ҚР ҰҒА Археология музейі (1973), Үлттық валюта музейі (1993), Кітап музейі (1978) Ықылас атындағы Республикалық халық саз аспаптар музейі (1980), “М. Әуезов үйі” ғылыми орталық музейі (1962), т.б. Мемориалдық музейлер де Қазақстанның тарихи-мәдени рухани өмірінде маңызды рөл атқаруда. Олардың ірілері: Абайдың мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі, Абай-Шәкерім кешені, Д.Қонаевтың, Қ.И. Сәтбаевтың, Ж.Жабаевтың, С.Мұқанов пен Ғ.Мүсіреповтің, Ғaзиза және Ахмет Жұбановтардың, Ш.Уәлихановтың (Алтын Емел), т.б. мемориалдық музейлері. 1889 ж. 20 маусымда халықаралық “Музейлер ассоциациясы” құрылды. 1918 ж. Халықаралық музейлер Бюросы құрылып, “Музеон” журналын шығарды. Бұл ЮНЕСКО-ның “Музеум” журналының шығуына негіз болды. 1946 ж. Луврда (Париж) ЮНЕСКО-ның құрамына енген Халықаралық Музейлер Кеңесі құрылды. ІCOM-ға 1948 ж. – 29 мемлекет, 1950 ж. – 43 мемлекет, 1977 ж. – 109 мемлекет, 1999 ж. – 135 мемлекет музейлері мүше болды. 2002 ж. мамыр айынан бастап “Қазақстан музейлері” журналы шыға бастады.[4] 1977 ж. Халықаралық музейлер Кеңесінің 11-конференциясында 18 мамыр ‘‘Халықаралық музей күні’’ болып белгіленді. Қазіргі таңда мұражайлар қызметі қоғамдық институт ретінде әлеуметтік қоғамдық-экономикалық жағдайға сай жүргізілуде.
Қыс, боранның және күшті аяздың уақыты ең суық тең жыл. Бірақ, қарамастан сол, многих үшін ол сүйікті тең жыл болып табылады. Қыс мейрамның және базардың уақыты. Қыспен адамдар католическое Рождество, жаңа жылды, православное Рождество, кәрі жаңа жылды, киелі Валентина күнін, 23 ақпанның кездестіреді. Және сол себептен қыс многих адамның қуанышты әкеледі. Ал сияқты қысты бала-шағалар күтеді. Болады шаналарда және покататься, шаңғыда, аттарда, кесе қарларға деген поиграть, соқырлан- қардың тоқпағының. Жылдың бас-басы кезі өзінше қызықты. Қыс тағы және жылдың өте әдемі кезі. Ол өзінің көркінің жай арбайды. Азанда көшеге шығасың, ал анда барлық мөлдірейді, миллиондаған жауһар қотарылады. Барлық тал-шыбықтар жарқырайды. Бер кешқұрым, қашан күн ақырын ғана азғында- үшін көкжиек, бастал- ойын бояу. Қар бол- қызыл сары, кейін қызғылт, ал қырау тал-шыбықтарда радуги барлық түстерімен қотарылу бастайды. Кейін ана сияқты күн соқты, ай көтерілу бастады, күміс түстес нұрмен барлық маңай жарық түсіре. Қарамастан және тағы қар заблестел. Аспанда бір соңмен сыртпен суық жұлдыздар жағылады. Сияқты әдемі айнала! Словно ертегіде! Қарамастан және осы көрікті демді барлыққа деген қарайсың затаив, сияқты осы қысқы ертегіні ойраңдау қоркасың. Иә, жылдың бас-басы кезі өзінше тамаша және неповторима.
Зима самая холодная пара года, время вьюг и сильных морозов. Но, несмотря на это, для многих она является любимой парой года. Зима время праздников и веселья.
Зимой люди встречают католическое Рождество, Новый год, православное Рождество, Старый Новый год, день Святого Валентина, 23 февраля. И поэтому зима для многих людей приносит радость.
А как ждут зиму дети. Можно и покататься на санках, на лыжах, на коньках, поиграть в снежки, слепить снежную бабу. Каждая пора года по-своему интересна.
Зима еще и очень красивая пора года. Она просто завораживает своей красотой. Выходишь утором на улицу, а там все блестит, переливается миллионами бриллиантов. Все деревья сверкают. Ближе к вечеру, когда солнце потихоньку опускается за горизонт, начинается игра красок. Снег становиться оранжевым, потом розовым, а иней на деревьях начинает переливаться всеми цветами радуги.
После того как зашло солнце, начал подыматься месяц, освещая серебреным светом все вокруг. И снова заблестел снег. В небе зажигаются одна за другой холодные звезды. Как красиво кругом! Словно в сказке! И смотришь на все эту красоту затаив дыхание, как будто боишься разрушить эту зимнюю сказку. Да, каждая пора года по-своему удивительна и неповторима.
- Иә. Алғашқы мұражай бағалы бұйымдар мен заттар, мәдени құндылықтарды сақтайтын қазыналық қор ретінде қалыптасқан.
- Мұражайлардың қалыптасуына нелер негіз болды?
- Көне замандағы коллекциялар.
- Ал коллекция ісімен кім айналысқан?
- Аристотель, Рим патшасы, Юлий Цезарь.
- Еуропада мұражайлар қашан пайда болды?
- Еуропада тарихи музейлер 16 – 18 ғ-ларда пайда болды.
- Алғашқы мұражайлардың қандай түрлері ашылған?
- 1820 ж. Германияда өнер музейлері құрылды. 1811 ж. Ресейде – Феодосияда, 1825 ж. Одессада, 1828 ж. Керчьте археологиялық бағыттағы және әскери-тарихи музейлер құрылды. 19 ғ. этнографиялық зерттеулердің дамуы нәтижесінде этнографиялық музейлер құрылып, олар ғылыми-зерттеу орталықтарына айналды. Олар: Будапешт (1872), Стокгольм (1874), Париж(халықтану музейі, 1877), Роттердам (1883) қалаларында құрылған этнографиялық музейлер. Ашық аспан астындағы алғашқы этнографиялық музейлер Скансенде (Стокгольм, 1891), қасиетті Мартинде (Словакия, 1893), Софияда (1893) Брюссельде (1897), Краковта (1910), Арнхемде (Нидерланды, 1912) құрылып, ірі ғылыми ізденістермен айналысты.
- Ал Қазақстанда мұражай тарихы қашаннан басталады?
- 1830 жылдан басталды.
- Рақмет, бүгін мұражайлар туралы көп мәлімет алдым.
7) Мәтінді тыңдап, аудару. Қазақстандағы мұражай тарихы
Қазақстанда мұражай тарихы 1830 жылдан басталады. Орынборда жергілікті халықтың тарихы мен этнографиясын сипаттайтын мұралар негізінде 1831 ж. Неплюев әскери училищесі жанынан губерниялық музей ашылды. Бұл мұралар қазіргі таңда ҚР Орталық Мемлекеттік музейінің негізгі қорын құрауда. Қaзақстанда 1913 ж. – 3, 1927 ж. – 6, 1937 ж. – 19, 1939 ж. – 25, 1970 ж. – 29 музей болса, қазіргі таңда музейлер саны 154-ке жетті. Оңтүстік мемлекеттік музей (1830), Ә.Қастеев атындағы республикалық өнер музейі (1935) Президенттік мәдени орталық (2000), Мемлекеттік алтын және асыл металдар музейі (1994), ҚР ҰҒА Археология музейі (1973), Үлттық валюта музейі (1993), Кітап музейі (1978) Ықылас атындағы Республикалық халық саз аспаптар музейі (1980), “М. Әуезов үйі” ғылыми орталық музейі (1962), т.б. Мемориалдық музейлер де Қазақстанның тарихи-мәдени рухани өмірінде маңызды рөл атқаруда. Олардың ірілері: Абайдың мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі, Абай-Шәкерім кешені, Д.Қонаевтың, Қ.И. Сәтбаевтың, Ж.Жабаевтың, С.Мұқанов пен Ғ.Мүсіреповтің, Ғaзиза және Ахмет Жұбановтардың, Ш.Уәлихановтың (Алтын Емел), т.б. мемориалдық музейлері. 1889 ж. 20 маусымда халықаралық “Музейлер ассоциациясы” құрылды. 1918 ж. Халықаралық музейлер Бюросы құрылып, “Музеон” журналын шығарды. Бұл ЮНЕСКО-ның “Музеум” журналының шығуына негіз болды. 1946 ж. Луврда (Париж) ЮНЕСКО-ның құрамына енген Халықаралық Музейлер Кеңесі құрылды. ІCOM-ға 1948 ж. – 29 мемлекет, 1950 ж. – 43 мемлекет, 1977 ж. – 109 мемлекет, 1999 ж. – 135 мемлекет музейлері мүше болды. 2002 ж. мамыр айынан бастап “Қазақстан музейлері” журналы шыға бастады.[4] 1977 ж. Халықаралық музейлер Кеңесінің 11-конференциясында 18 мамыр ‘‘Халықаралық музей күні’’ болып белгіленді. Қазіргі таңда мұражайлар қызметі қоғамдық институт ретінде әлеуметтік қоғамдық-экономикалық жағдайға сай жүргізілуде.
Қыспен адамдар католическое Рождество, жаңа жылды, православное Рождество, кәрі жаңа жылды, киелі Валентина күнін, 23 ақпанның кездестіреді. Және сол себептен қыс многих адамның қуанышты әкеледі.
Ал сияқты қысты бала-шағалар күтеді. Болады шаналарда және покататься, шаңғыда, аттарда, кесе қарларға деген поиграть, соқырлан- қардың тоқпағының. Жылдың бас-басы кезі өзінше қызықты.
Қыс тағы және жылдың өте әдемі кезі. Ол өзінің көркінің жай арбайды. Азанда көшеге шығасың, ал анда барлық мөлдірейді, миллиондаған жауһар қотарылады. Барлық тал-шыбықтар жарқырайды. Бер кешқұрым, қашан күн ақырын ғана азғында- үшін көкжиек, бастал- ойын бояу. Қар бол- қызыл сары, кейін қызғылт, ал қырау тал-шыбықтарда радуги барлық түстерімен қотарылу бастайды.
Кейін ана сияқты күн соқты, ай көтерілу бастады, күміс түстес нұрмен барлық маңай жарық түсіре. Қарамастан және тағы қар заблестел. Аспанда бір соңмен сыртпен суық жұлдыздар жағылады. Сияқты әдемі айнала! Словно ертегіде! Қарамастан және осы көрікті демді барлыққа деген қарайсың затаив, сияқты осы қысқы ертегіні ойраңдау қоркасың. Иә, жылдың бас-басы кезі өзінше тамаша және неповторима.
Зима самая холодная пара года, время вьюг и сильных морозов. Но, несмотря на это, для многих она является любимой парой года. Зима время праздников и веселья.
Зимой люди встречают католическое Рождество, Новый год, православное Рождество, Старый Новый год, день Святого Валентина, 23 февраля. И поэтому зима для многих людей приносит радость.
А как ждут зиму дети. Можно и покататься на санках, на лыжах, на коньках, поиграть в снежки, слепить снежную бабу. Каждая пора года по-своему интересна.
Зима еще и очень красивая пора года. Она просто завораживает своей красотой. Выходишь утором на улицу, а там все блестит, переливается миллионами бриллиантов. Все деревья сверкают. Ближе к вечеру, когда солнце потихоньку опускается за горизонт, начинается игра красок. Снег становиться оранжевым, потом розовым, а иней на деревьях начинает переливаться всеми цветами радуги.
После того как зашло солнце, начал подыматься месяц, освещая серебреным светом все вокруг. И снова заблестел снег. В небе зажигаются одна за другой холодные звезды. Как красиво кругом! Словно в сказке! И смотришь на все эту красоту затаив дыхание, как будто боишься разрушить эту зимнюю сказку. Да, каждая пора года по-своему удивительна и неповторима.