3-тапсырма. Мәтінді пайдаланып, сөйлемдердің дұрыс немесе бұрыс екенін анықтаңдар. / / №
Ақпараттар
Дұрыс
Бұрыс
1
Қыс келді. Қар қалың емес.
2
Мұхтар Әуезовтің «Көксерек» әңгімесінде ауыл баласы Құрмаштың қасқырдың күшігін асырап алуы жайында.
3
Көксерек арада біраз уақыт өткен соң бір топ қасқырды бастап, өзге ауылдармен қатар Құрмаш ауылының қойларына да шабуыл жасай бастайды
4
«Көксерек» әңгімесінің авторы – Мұхтар Шаханов
40б
1)Фонетика-тіл дыбыстарының жүйесін, жасалуы мен ерекшеліктерін, әр түрлі сипаты мен бір-бірімен тіркесу зандылықтарын зерттейтін тіл білімінің бір саласы.
2)Омоним-шығуы жағынан да, мағына жағынан да басқа-басқа, айтылуы және жазылуы бірдей сөздер.
Синоним-тұлғалары әртүрлі, мағынасы жақын сөздер.
Антоним-мән-мағынасы бір-біріне қарама-қарсы қолданылатын сөздер.
3)Тоғыз сөз табы бар: 1. Зат есiм 2.Сын есiм 3.Сан есiм 4.Етiстiк 5.Есiмдiк 6.Етiс 7.Шылау 8.Одағай 9.Елiктеу сөз.
4)Сөйлем мүшелері-сөздердің мағыналық тұрғыдан өзара тіркесуі нәтижесінде синтаксистік қызметте жұмсалатын сөйлемнің дербес бөлшектері.
5)Тұрлаусыз мүшелер деп өздігінен сөйлем құрай алмайтын,тек сөйлемде берілген ойдың шеңберін кеңейтетін анықтауыш,толықтауыш,пысықтауыштарды айтамыз
6)Құрмалас сөйлем — екі немесе бірнеше жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіретін, мағыналық жағынан өзара байланысты біртұтас сөйлем.
7)Іс қағаздары қоғам өмірінде үлкен қызмет атқарады. Іс қағаздарының саяси, тарихи, құқықтық, экономикалық маңызы өте зор. Мемлекет, республика, қала, кәсіпорын, ұйым, мекеме тарихын жазғанда іс қағаздары ақпараттың табылмас қайнар көзі бола алады.
8)Өмірбаян – жеке адамның өмір жолы хронологиялық тәртіпте қысқаша жасалған ресми құжат. Әдетте оқуға түсу, жаңа қызметке орналасу кезінде жазылады.
9)Өтініш-Адамның өзге адамға білдіретін қалауы, көмек сұрауы;
10)Мінездеме - түрлі мекеме, ұйым бірлестік, оқу орындарында белгілі бір адамды өмірбаяндық, біліктілік, кәсіптік, адамшылық тұрғыда жазбаша сипаттау мақсатында жиі жазылатын іс қағазының бір түрі.
1)Фонетика - (грек. φωνητῐκός – дыбыстық, дауыстық) – тіл білімінің тілдің дыбыстық жағын зерттейтін саласы. Тіл білімінің басқа салаларымен салыстырғанда фонетика өз нысанының тілдік қана емес, материалдық жағын да – дыбыстарды жасайтын адамның дыбыстау (артикуляция) жүйесін, яғни айтылым базасын, дыбыстың айтылымын (акустикасын), естілімін (перцепциясын) қарастырады.
2) Омонимдер(гр. homos — біркелкі, onyma — есім) — шығуы жағынан да, мағына жағынан да басқа-басқа, айтылуы және жазылуы бірдей сөздер.
Антоним (гр. ἀντι- — қарсы, ὄνυμα — ат, атау) — мән-мағынасы бір-біріне қарама-қарсы қолданылатын сөздер.
Синоним (гр. 'synonymos' — мағыналас, мәндес) — тұлғалары әртүрлі, мағынасы жақын сөздер.
3)Қазіргі қазақ тіліндегі сөздер мынадай 9 сөз табына бөлінеді:
Зат есім (бет, қол)
Сын есім (қызыл, биік)
Сан есім (бір, жүз)
Есімдік (мен, сен)
Етістік (бару, жазу)
Үстеу (тез, таза)
Шылау (үшін, туралы)
Еліктеу сөз (күмп, тарс-тұрс, ыржың-ыржың)
Одағай (алақай, тәйт, құрау-құрау)
4) Сөйлем мүшелері – сөздердің мағыналық тұрғыдан өзара тіркесуі нәтижесінде синтаксистік қызметте жұмсалатын сөйлемнің дербес бөлшектері.
Тұрлаулы мүшелер сөйлемнің негізгі арқауы саналады, предикативтік қатынас негізінде ең кіші сөйлем ретінде жұмсалып, олардың негізінде тақырып, рема, тіпті есімді, етістікті сөз тіркестері айқындалады.
5)Тұрлаусыз мүшелер - сөйлемнің тұрлаулы мүшелерінің айналасына топтасып, семантикалық жағынан кеңейтіп, толықтыратын мүшелер.
6) Құрмалас сөйлем — екі немесе бірнеше жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіретін, мағыналық жағынан өзара байланысты біртұтас сөйлем.
Құрмалас сөйлем жасалу жолына қарай үш түрге бөлінеді: а) Салалас құрмалас сөйлем; ә) Сабақтас құрмалас сөйлем; б) Аралас құрмалас сөйлем
7) Іс қағаздары — басқару қызметіндегі негізгі бір сала.
Түрлері:өмірбаян
түйіндеме
жеке іс парағы
визит-кард
өтініш
арыз
== Басқару, өкім шығаруға қатысты іс-қағаздары == * Заң
үкім
өкім
Жарғы, жарлық
Ереже
хабарлама * бұйрық
8) Өмірбаян – жеке адамның өмір жолы хронологиялық тәртіпте қысқаша жасалған ресми құжат.
Әдетте оқуға түсу, жаңа қызметке орналасу кезінде жазылады
9) Өтініш жасау – процеске қатысушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың маңызды кепілі болып табылады
10)Мінездеме - түрлі мекеме, ұйым бірлестік, оқу орындарында белгілі бір адамды өмірбаяндық, біліктілік, кәсіптік, адамшылық тұрғыда жазбаша сипаттау мақсатында жиі жазылатын іс қағазының бір түрі.