3-тапсырма. Мәтіннен ауыспалы мағынадағы сөздерді табыңдар. Жер. Көтер басыңды, Толғанай, өзіңді-өзің ұстай біл! Толғанай. Жарайды, жарайды, қайтейін, қолымнан келер істен мен танбаймын. Сол бір күн есіңде ме, Жер-Ана? Жер. Есімде болғанда қандай... Мен еш нәрсені ұмытпаймын ғой, Толғанай! «Тарихтың бәрі тек кітап ішіне сыйып, халық жадында ғана қалады» деу – қате. Бар әлем тарихы мына менің қойнымда. Сенің бар өмір шежірең де, Толғанай. Мен де, менің жүрегім де, құлағым да сенде, Толғанай! Бүгін сенің бауырларыңды еске алатын күнің еді ғой. Толғанай. Ертеңіне күн шықпай тұрып біз жұмысқа кірісіп кеттік. Жаппай қаз-қатар түскен орақшылар енді ғана бір-екі десте сала бергенде, алыстан құйындата шауып келе жатқан біреу көрінді. Төменгі жақтағы көпірден өтумен жұмысы жоқ, өзеннің жартасты шаппа жарына салып келеді... Ш. Айтм​

Жауын-шашын өте аз түсетін климат жағдайында қалыптасатын ландшафтың яғни жердің кедір-бұдырының бір түрі. Шөлде түсетін жауын-шашын мөлшерінен булану шамасы 7 – 30 есе артық болады. Шөл топырағы және грунтына қарай: ертедегі аллювийлік жазықтың борпылдақ жыныс қабаттары үстінде қалыптасқан құмды Шөл гипстелген құрылымды үстірт пен тау алды жазығындағы малтатасты және құмды-малтатасты Шөл; үстірттегі және тау алды жазығындағы гипстелген қиыршық тасты Шөл; аласа таулар және ұсақ шоқылардағы тастақты Шөл; жамылғысы сәл карбонатты саздақты жердегі саздақты Шөл; тау етегі жазығындағы ллссті Шөл; тау алды жазығы мен өзендердің ескі атырауларындағы саздақты тақыр Шөл; тұзды мергелдік және сазды аласа таулы өңірдегі саздақты-шөладырлы Шөл; тұзды құмтөбелер және теңіз жағалауындағы сортаң Шөл болып бөлінеді.

Диалог на тему «Здоровье»

- О, кого я вижу! Здравствуй, Ваня!

- И тебе не хворать, Дима! Ты где пропадал? Почему тебя в школе не было?

- Так я как раз и хворал! В смысле, болел я.

- А что с тобой было?

- Да живот стал болеть по утрам. Я и в школу пойти не мог. Родители перепугались, потащили меня к врачам на обследование.

- И что сказали врачи?

- Подозревали сначала гастрит, а потом сказали, что еще его нет. Но желудок нужно поберечь. Прописали таблетки.

- И как, легче тебе сейчас?

- Да, я по утрам снова человеком себя чувствую.

- Вот и хорошо, Дима. Пойдем с нами в наш двор, колы попьем.

- Я-то не против к вам, а вот колу мне теперь нельзя. Для желудка вредная.

- Ого, да ты на диете!

- Да, теперь не сухариков, ни чипсов, ни копченой рыбы, ни майонеза, ни кока-колы, ни пепси – ничего нельзя. В общем, никакой гадости.

- Ясно, Дима, прижало тебя. Пришла пора заботиться о здоровье. Все равно пойдем с нами, ребята тебя давно не видели.

- Пойдем, конечно!

Перевод:

Денсаулық» тақырыбындағы диалог

- Ой, мен кімді көріп тұрмын! Сәлем Ваня!

- Ал сізге ауырудың қажеті жоқ, Дима! Сен қайда болдың? Сіз неге мектепте болмадыңыз?

- Сонымен мен жай ғана ауырдым! Мен ауырған едім дегенім ғой.

- Саған не болды?

- Иә, таңертең асқазан ауыра бастады. Мен де мектепке бара алмадым. Ата-анам қорқып, мені дәрігерлерге сүйреп барып тексеруге жіберді.

- Ал дәрігерлер не деді?

- Алдымен олар гастрит туралы күдіктенді, содан кейін олар әлі жоқ екенін айтты. Бірақ асқазанды сақтау керек. Белгіленген таблеткалар.

- Ал қазір сізге қалай оңай?

- Иә, таңертең мен өзімді қайтадан ер адамдай сезінемін. - Жақсы, Дима. Бізбен бірге біздің аулаға келіңіз, бізде кола болады. «Мен саған қарсы емеспін, бірақ қазір маған үлес алуға рұқсат жоқ. Асқазанға зиянды.

- Уау, сен диетаға отырасың!

- Иә, қазір ешқандай крекер, чипсы, қақталған балық, майонез, кока-кола, пепси жоқ

- ештеңе де мүмкін емес. Жалпы, жағымсыз нәрселер жоқ.

- Түсінемін, Дима, сені басты. Өз денсаулығыңызға қамқорлық жасайтын кез келді. Бәрібір бізбен бірге жүріңіз, жігіттер сізді көптен бері көрмеген.

- Кеттік, әрине